سد گازی
به گزارش جهان صنعت نیوز: کارشناسان مهم‌ترین چالش متانول‌سازان را نرخ خوراک و قطعی گاز در فصل زمستان می‌دانند که فشار زیادی را به این صنعت تحمیل می‌کند. بررسی عملکرد شرکت‌های متانول‌ساز در سال گذشته هم موید همین موضوع است به نحوی که این دو عامل موجب عقب‌ماندن قیمت متانول ایران از بازار جهانی و در نتیجه کاهش حاشیه سود شرکت‌ها شد. حالا اما آن طور که سازمان بورس وعده داده قرار است در فرمول تعیین نرخ خوراک متانول‌سازان بازنگری جدی صورت گیرد تا دست‌کم این ریسک از سر شرکت‌ها برداشته شود. در همین حال اخیرا اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را علیه متانول روسیه برقرار کرده که می‌تواند بخشی از بازار جهانی را نصیب متانول ایران کند. در حال حاضر ۹۰ درصد متانول تولیدی کشور صادر می‌شود اما آیا بستر تقویت متانول ایران در بازار جهانی مهیا خواهد شد تا شرکت‌های ایرانی همزمان با تحریم‌های روسیه سود بیشتری از بازار داشته باشند؟
در سال‌های اخیر تاسیس واحدهای متعدد تولید‌کننده متانول (بورسی و غیربورسی)، ایران را به یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولید‌کننده این ماده در جهان تبدیل کرده است. از این میان اما در حال حاضر ۳ شرکت پتروشیمی زاگرس (نماد زاگرس)، پتروشیمی فن‌آوران (نماد شفن) و پتروشیمی خارک (نماد شخارک) به عنوان شرکت‌های بورسی تولید‌کننده متانول شاخته می‌شوند که بیشترین سهم را از تولید و عرضه متانول در بازارهای داخلی و جهانی دارند. این ماده عموما در تولید انواع چسب، حلال‌ها و ضدیخ‌ها، تولید مواد منفجره، انواع محصولات پلاستیکی، تولید انواع وسایل آشپزخانه، تجهیزات عکاسی، به عنوان کاتالیزور در سوختن بنزین، انواع پارچه و الیاف، انواع تخته‌های سه‌لایه و رنگ و تولید رزین کاربرد دارد و بر همین اساس گستره وسیعی از محصولات صنعتی را دربرمی‌گیرد. بر این مبنا می‌توان گفت که متانول بازار بزرگی را در داخل و خارج از کشور در اختیار دارد که به عنوان ظرفیتی بزرگ برای سودآوری شناخته می‌شود. با این حال اما چالش‌های جدی در مسیر بهره‌مندی از این ظرفیت وجود دارد که می‌توان از جمله آنها به شرایط تحریمی ایران، کمبود و قطعی گاز در زمستان و همچنین نرخ خوراک گاز اشاره کرد.
ریسک قطعی گاز
موسسه مشاوره انرژی SolutiEn در گزارشی که اخیرا با عنوان «برندگان و بازندگان ایرانی از بحران انرژی در جهان» منتشر کرده آورده است: «شرکت‌های متانول‌ساز یکی از سودآورترین شرکت‌های حاضر در بورس بودند اما در یک سال اخیر دو عامل قطعی گاز در زمستان و جا ماندن قیمت متانول از افزایش قیمت‌های جهانی این روند چند ساله را دگرگون کرد. میانگین حاشیه سود سه پتروشیمی متانولی حاضر در بورس از متوسط ۴۸ درصد در ۵ سال اخیر به منفی ۲۳ درصد در زمستان ۱۴۰۰ کاهش یافت و با بهبود اندک قیمت متانول و اعمال سقف بر قیمت خوراک گاز طبیعی این میانگین حاشیه سود در بهار به ۲۸ درصد افزایش یافت.» اکنون نیز در آستانه فصل زمستان، متانول‌سازان با خطر کمبود و قطعی گاز مواجه هستند و مشخص نیست این شرایط تا چه میزان حاشیه سود آنها را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. اما آنچه مسلم است تداوم چالش گازی پتروشیمی‌ها در سال جاری به عادت هر ساله است.
اهمیت گاز برای متانول‌سازان
بر اساس تکنولوژی موجود، متانول را عموما می‌توان از گاز طبیعی و زغال‌سنگ به دست آورد. با این حال به دلیل قرار گرفتن ایران در منطقه جغرافیایی سرشار از منابع گازی، این منبع به عنوان رکن اصلی تولید در صنعت متانول شناخته می‌شود. بر همین اساس نرخ گاز همواره چالشی جدی برای متانول‌سازان بوده است. در صنعت متانول قیمت‌گذاری دستوری وجود ندارد و متانول ایران توسط قیمت متانول جهانی قیمت‌گذاری می‌شود. با این حال اما دولت از مسیر نرخ‌گذاری خوراک گاز می‌تواند فشار زیادی را به حاشیه سود متانول‌سازان وارد کند یا با اصلاح فرمول تعیین نرخ گاز، چالش‌های موجود را رفع کند تا متانول‌سازان بهره بیشتری از بازارهای جهانی نصیب سهامداران خود کنند. گفتنی است متانول‌سازان به دلیل افزایش نرخ گاز و یوتیلیتی، حاشیه سود‌های پایینی را در سال گذشته به ثبت رسانده‌اند و اکنون نیز ترس از تکرار این شرایط، سهام شرکت‌ها را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است. به ویژه همزمان با فصل زمستان قیمت جهانی انرژی نیز روندی صعودی را طی می‌کند و بر همین اساس طی ماه‌های اخیر نرخ متانول جهانی بسیار کاهش داشته است. با این حال اما گفته می‌شود در صورتی که فرمول نرخ‌گذاری متانول تغییر یافته و اصلاح شود ریسک بزرگی از سر متانولی‌ها برداشته می‌شود تا در بحبوحه افزایش قیمت گاز در جهان و کاهش حاشیه سود متانول‌سازان خارجی، سود متانول‌سازان ایرانی تضمین شود. به این ترتیب همزمان با تحریم روسیه متانول ایران می‌تواند سطحی از قیمت به صرفه را حفظ کرده و بازارهای جدیدی را هم هدف‌گذاری کند.
چالش قیمت‌گذاری
در حال حاضر قیمت مصوب نرخ خوراک گاز در تمامی شرکت‌ها پنج هزار تومان است اما زمزمه‌هایی وجود دارد که قرار است خوراک گاز متانول‌ساز‌ها جهت جلوگیری از ورشکستگی آنها به سه هزار و ۶۰۰ تومان کاهش یابد. گفتنی است در ایران چهار هاب اصلی برای قیمت‌گذاری انرژی در نظر گرفته می‌شود که دو‌هاب آن ارزان است؛ هاب‌های البرتا و هندی‌ها. همچنین دو هاب خوراک گاز گران است، که شامل TTF هلند و MBP انگلیس است که متاثر از جنگ روسیه و اوکراین با افزایش قیمت روبه‌رو بوده‌اند. بر این اساس از آنجا که در تعیین نرخ خواک گاز صنایع در ایران هر چهار هاب مورد توجه قرار می‌گیرند، زور دو‌هاب گران قیمت هلند و انگلستان بر دو هاب دیگر چربیده و چشم‌انداز نرخ گاز صنایع را افزایش داده است. با این حال اما دست‌کم مصوبه تعیین سقف ۵ هزار تومانی تا حدی جلوی این گرانی را گرفته اما همچنان همین نرخ نیز با توجه به کاهش چشمگیر قیمت متانول در جهان، حاشیه سود متانول‌سازان را متاثر کرده است. حمزه قوچی‌فرد در گفت‌و‌گو با ایبنا عنوان کرده است: اگر متوسط قیمت گاز را در چند سال اخیر بررسی کنید، قیمت گاز زیر ۱۰ سنت است و اگر نرخ دلار را ۳۰ هزار تومان در نظر بگیرید، با نرخ خوراک گاز ۱۰ سنتی، قیمت خوراک گاز به سه هزار تومان می‌رسد. حال اگر نرخ خوراک گاز برای متانول‌ساز‌ها ۳ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شود، برای شرکت‌های متانول‌ساز بسیار عالی خواهد بود. این موضوع موجب خواهد شد تا صرفه اقتصادی متانول‌ساز‌ها افزایش یابد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :
