پایان برجام/علی بیگدلی: برجام دیگر قابل احیا نیست
به گزارش جهان صنعت نیوز: تا قبل از اتفاقات اخیر در ایران نکات مورد بحث در روند مذاکرات برجام روزبه‌روز بیشتر و پیچیده‌تر می‌شد؛ اکنون نیز با توجه به شرایط داخلی ایران و اظهارنظرهای بین‌المللی در این خصوص، برخلاف اینکه گفته می‌شد موضوعات حقوق بشری ارتباطی با مذاکرات برجام ندارد ولی این‌گونه برداشت می‌شود که مسائل اخیر داخل ایران بر آینده مذاکرات برجام سایه انداخته است. یکی دیگر از موضوعاتی که در چند وقت اخیر در خبرها مطرح می‌شد این بود که آلمان، فرانسه، دانمارک، اسپانیا، ایتالیا و جمهوری چک ۱۶ پیشنهاد برای اعمال تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه ایران ارائه داده بودند که قرار بود وزرای خارجه اتحادیه اروپا در نشست دیروز درباره تحریم‌های جدید تصمیم‌گیری کنند و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، روز گذشته در نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ، تحریم‌های جدید علیه ایران با ادعای کمک تسلیحاتی به روسیه و مسائل حقوق بشری در قالب یک بسته تحریمی تصویب شد.
تحریم وزیر ارتباطات و بخش سایبری سپاه
بر این اساس عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و بخش سایبری سپاه پاسداران مورد تحریم اتحادیه اروپا قرار گرفتند. در این لیست به غیر از وزیر ارتباطات، نام ۱۰ شخص از جمله محمد گچی چشمه رستمی، فرمانده پلیس امنیت اخلاقی نیروی انتظامی و حاج احمد میرزایی، رییس پلیس امنیت اخلاقی تهران بزرگ دیده می‌شوند. حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران بزرگ نیز در جایگاه سوم این لیست قرار دارد. عباس عبدی، رییس نیروی انتظامی دیواندره در استان کردستان، محمدحسین سپهر فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی ستاد کل نیروهای مسلح، سیدعلی صفری رییس نیروی انتظامی در سقز، سیدعلیرضا ادیانی رییس سازمان عقیدتی- سیاسی نیروی انتظامی، علی آزادی، رییس نیروی انتظامی استان کردستان، محمد زمان شالیکار، رییس نیروی انتظامی شهر بابل، سلمان حیدری رییس نیروی انتظامی شهر بوکان در استان کردستان نیز در لیست تحریم‌ها قرار دارند.
همچنین گشت امنیت اخلاقی و ارشاد، سازمان بسیج مستضعفین، قرارگاه دفاع سایبری و فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی جزو نهادهایی بودند که روز گذشته مورد تحریم اتحادیه اروپا قرار گرفتند.
پیش از نشست دیروز شورای وزیران خارجه اتحادیه اروپا، جوزف بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته بود که «این اتحادیه درحال بررسی پیشنهاد بسته تحریمی علیه ایران به دلیل ناآرامی‌های اخیر است.» بورل در مورد توافق هسته‌ای نیز تصریح کرد: «به توافق بسیار نزدیک بودیم اما اکنون انتظار پیشرفتی در توافق هسته‌ای ایران ندارم.»
در همین خصوص ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز گذشته در نشست خبری خود مداخله و مواضع جدید غربی‌ها را نسبت به شرایط داخل ایران محکوم کرده و گفت: «این کشورهای مدعی، ناقض حقوق بشر هستند و هم حقوق شهروندان کشورهای خود را در موارد متعددی نقض کرده‌اند و هم شهروندان دیگر کشورها را. بنابراین آنها از صلاحیت لازم برای اظهارنظر در مورد این موضوعات برخوردار نیستند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در پاسخ به سوالی در مورد نشست دیروز شورای وزیران خارجه اتحادیه اروپا در ارتباط با ایران و حوادث داخلی کشورمان گفت: «ما متناسب با تصمیم و اقدام آنها بلافاصله عمل می‌کنیم و امیدواریم نتیجه رایزنی‌هایی که در چند روز اخیر با مقامات اروپایی انجام شده، منجر به این شود که آنها سیاست و رفتار معقولی نسبت به ایران داشته باشند.»
کنعانی در نشست خبری خود در مورد مذاکرات برجام اعلام کرده که موضع رفع تحریم‌ها از دستور کار خارج نشده و روند مذاکرات در مسیر خوبی قرار دارد منتها تناقض رفتاری و گفتاری در مقامات آمریکایی وجود دارد که باعث عدم تکمیل این مذاکرات می‌شود؛ وی در ادامه، موضوع توافق را وابسته به تصمیم سیاسی دولت آمریکا خواند.
این حرف‌ها در حالی است که دولت بایدن و وزیرخارجه‌اش نیز اعلام کردند که «در کنار زنان ایران ایستاده‌اند.» بایدن از نحوه واکنش ایرانی‌ها به مرگ مهسا امینی، «حیرت‌زده» شده. او همچنین در اظهاراتی گفته که «این تظاهرات‌ها چیزی را بیدار کرده که تا مدت‌های بسیار بسیار طولانی خاموش نخواهد شد.»
در این میان اظهارنظرهای دیگری نیز از سمت مقام‌های آمریکایی مشاهده می‌شود؛ آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز روز جمعه در دیدار با گروهی از ایرانی‌ها درباره حقوق معترضان در ایران گفته که «شاهد پدیده‌ای کاملا درخور توجه در ایران هستیم که از سوی زنان و جوانان رهبری می‌شود. این مردم ایران هستند که با شجاعت فوق‌العاده برای حقوقی که از آنها سلب شده، ایستادگی می‌کنند.» بلینکن در این دیدار اعلام کرده که «ایران تلاش می‌کند نشان دهد که اعتراض‌ها به نحوی در خارج از ایران طراحی می‌شود. اگر آنها واقعا این موضوع را باور داشته باشند، یعنی اساسا مردم خود را درک نمی‌کنند.»
هشدارهای بی‌اثر امیرعبداللهیان
از سوی دیگر طی چند وقت اخیر، رایزنی و گفت‌وگوهای بسیاری میان وزیر امور خارجه ایران و مقامات اروپایی در مورد مسائل اخیر ایران صورت گرفته است، جمعه شب ۲۲ مهر ماه، حسین امیرعبداللهیان در گفتوگوی تلفنی با جوزف بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مطالبات مسالمت‌آمیز را موضوعی جدای از آشوب، قتل، آتش‌افروزی و عملیات تروریستی خواند و تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران از پشتوانه قوی مردمی و دموکراسی کارآمد برخوردار بوده و اینجا سرزمین کودتای مخملی یا رنگین نیست. وی همچنین از اروپایی‌ها خواسته تا با رویکردی واقع‌بینانه به موضوع بنگرند. بورل هم ضمن اشاره به پیشرفت‌های خوب به‌دست‌آمده در نیویورک و وین، توافق ایران و آمریکا در تبادل زندانیان را موضوع مهمی خواند و آن را گامی رو به جلو برای دستیابی به توافق دانست. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین تاکید کرد: «ما قصد دخالت در امور داخلی ایران را نداریم.» گفتنی است بورل در همین خصوص نوشته که «سرکوب خشونت‌آمیز باید فورا متوقف شود. معترضان باید آزاد شوند.»
همان روز وزیر امور خارجه ایران در گفتوگوی تلفنی دیگری با ژوائو گومز کراوینیو همتای پرتغالی خود، با اشاره به نشست شورای وزیران اتحادیه اروپا با دستور کار اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، گفته بود که «در صورت چنین اقدامی، جمهوری اسلامی ایران نیز اقدام متقابل خواهد کرد.»
پیش از این نیز امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با وزیر خارجه فرانسه به مداخله اروپا در امور داخلی ایران اعتراض کرد و هشدار داد که اگر اتحادیه اروپا اقدام محدود‌کننده کند، جمهوری اسلامی ایران اقدام متقابل می‌کند.
این گفت‌وگوهای تلفنی نیز در واکنش به خبرهای مطرح شده مبنی بر اعمال تحریم‌های بیشتر پس از نشست وزرای امور خارجه اروپایی بوده است؛ ایران سعی داشت تا با هشدار دادن و رایزنی‌های مختلف از اعمال تحریم‌های جدید در این نشست جلوگیری کند که عملا چنین اتفاقی نیفتاد.
اتفاقات و اعتراضات اخیر در ایران نه‌تنها تبدیل به یک بحث جهانی شده بلکه موضوعات بسیار زیادی را نیز به دنبال خود داشته است؛ به گونه‌ای که موضوع تحریم‌های جدید علیه ایران تنها به اروپایی‌ها ختم نمی‌شود؛ نخست‌وزیر کانادا در پی اعتراضات مردم ایران و اتفافات ناشی از آن، سه نهاد و ۱۷ فرد از جمله محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه سابق ایران را تحریم کرد. همچنین کانادا پیش‌تر ۱۰ هزار تن از اعضای سپاه پاسداران را برای همیشه تحریم کرده بود. آمریکا نیز اسامی ۷ مقام از جمله وزیر ارتباطات ایران را در فهرست تحریم‌ها قرار داده است. پیش‌تر هم وزارت خزانه‌داری آمریکا پلیس امنیت اخلاقی ایران را به «خشونت علیه زنان» متهم کرده و آن را در فهرست تحریم‌ها قرار داده بود. در کنار این تحریم‌ها، آمریکا و اروپا تحریم‌های دیگری را نیز در حوزه سوخت، هواپیما و ارسال قطعات اعمال کرده‌اند.
سال‌هاست که مردم ایران با مسائلی مثل گرانی، تحریم، تورم روز‌افزون و بسیاری از موضوعات دیگر مواجه هستند؛ مذاکرات برجام و رفع تحریم‌ها و در پی آن امید به ثبات اقتصادی روزنه‌ای بود که جامعه را امیدوار نگه داشته بود ولی با توجه اتفاقات اخیر و واکنش‌های خارجی و اظهارنظرهای داخلی، دستیابی به توافق و حصول نتیجه در مذاکرات احیای برجام از هر زمانی دورتر است؛ به گونه‌ای که عده‌ای از کارشناسان و تحلیلگران این حوزه معتقدند اکنون مسائلی مطرح است جدا از موانعی که قبلا در مسیر مذاکرات برجام مثل پافشاری طرفین مذاکره بر مواضع خود، انتخابات میان دوره‌ای آمریکا، مسائل پادمانی و بسیاری دیگر قرار داشت، باعث شده تا مذاکرات برجام را اتمام یافته بدانند و امیدی به آن نداشته باشند.
عمر برجام به پایان رسیده است
یکی از تحلیلگرانی که باور دارد مذاکرات برجام به پایان رسیده، علی بیگدلی کارشناس مسائل بین‌الملل است؛ این تحلیلگر سیاسی درباره دلایل نظر خود به «جهان‌صنعت» گفت: عمر برجام به پایان رسیده است؛ به این دلیل که نارضایتی‌های درونی با نوعی از واکنش‌های محدود کشورهای غربی مواجه شد؛ هرچقدر هیجاناتی که در ایران شکل گرفته گسترش بیشتری پیدا کند، ایرانی‌های مقیم کشورهای غربی حکومت‌های آن کشورها را تحت فشار بیشتر قرار داده و همچنین رفتاری که دولت ایران نسبت به این هیجانات نشان دهد، جایگاه حرف و کلام غربی‌ها را نیز تغییر خواهد داد.
بیگدلی به گفته‌های اخیر جوزف بورل درباره مذاکرات برجام اشاره کرد و افزود: همچنین از طرف دیگر نظرات آقای بورل به عنوان نماینده اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که هم باتوجه به مسائل اخیر داخلی ایران و هم مسائلی مثل انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا، غربی‌ها امید خود را نسبت به مذاکرات برجام از دست داده‌اند؛ همچنین این مسائل باعث شده که بایدن حساسیت گذشته را نسبت به ایران نداشته باشد و تا حدود زیادی ارتباط سیاسی خود را با ایران محدود کند؛ بنابراین به نظر من مساله برجام به فنا کشیده شده و با توجه به اینکه ایران نیز نسبت به خواسته‌های خود انعطافی نشان ندهد، برجام دیگر قابل احیا نخواهد بود. بیگدلی در پایان افزود: موضوع دیگر نیز این است که مجموعه غرب در ارتباط با حوادث اخیر ایران، یک جبهه‌گیری واحد کرده و این جبهه‌گیری واحد نیز در حمایت از اعتراضات داخلی است که خوشایند ایران نیست؛ به همین دلیل به نظر می‌رسد که با این خصومتی که ایران نسبت به غربی‌ها بیان می‌کند، مساله برجام به پایان رسیده است.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :