ترکش‌های سیاسی پهپادی
به گزارش جهان صنعت نیوز: از یک سو گزارش شده که اتحادیه اروپا تحریم‌های جدیدی علیه ۵ نهاد و ۳ شخص ایرانی اعمال خواهد کرد، از سوی دیگر برای همین روز گذشته به درخواست ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا جلسه غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل برگزار شد تا ادعاها مبنی بر استفاده روسیه از پهپادهای ساخت ایران، در حمله به زیرساخت‌های اوکراین را بررسی کنند. این درحالی است که وزیر خارجه ایران و سخنگوی این وزارتخانه، چندین بار ادعای ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه برای جنگ با اوکراین را تکذیب کرده‌اند.
پیش از این حسین امیرعبداللهیان به روزنامه «ریپابلیکا» گفته بود: «ما شکل‌های مختلفی از همکاری با روسیه از جمله در حوزه دفاعی داریم اما به هیچ‌یک از طرف‌های درگیر در درگیری (اوکراین) کمک نمی‌کنیم چراکه مطمئن هستیم «این جنگ» باید به اتمام برسد.» او افزوده بود: «ما در تلاش هستیم تا از هرگونه اقدامی که ممکن است منجر به تشدید تنش شود، اجتناب کنیم. روی توقف این جنگ کار می‌کنیم.»
بسته تحریمی اروپا
در حالی که ایران از ابتدا و مدت‌ها بعد مسکو، ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه را تکذیب می‌کردند و می‌کنند، شب گذشته، اتحادیه اروپا موقتا درباره اعمال تحریم علیه هشت فرد و نهاد ایرانی به توافق رسیدند. به گزارش گاردین، سرلشکر باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح، سید حجت‌الله قریشی مسوول تامین و تحقیقات وزارت دفاع ایران و سردار سعید آقاجانی یکی از فرماندهان نیروی هوافضای سپاه، در فهرست تحریمی اتحادیه اروپا قرار خواهند گرفت.
گاردین گزارش کرده که قریشی مسوول مذاکره بر سر قرارداد تامین با روسیه بوده است و آقاجانی هم در فهرست اتحادیه اروپا به عنوان «مهره اصلی برنامه پهپادی ایران» توصیف شده است. به گزارش فارس، فهرست نهایی باید قبل از اجرایی شدن مورد تایید دیپلمات‌های ارشد ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا قرار بگیرد. گاردین گفته که انتظار می‌رود پیش‌نویس فهرست تحریم‌ها در چند روز تصویب شود. طبق این گزارش، تحریم‌های اتحادیه اروپا «صنایع هوایی شاهد» را هدف قرار می‌دهد. به گفته مقامات اتحادیه اروپا این شرکت با نیروی هوافضای سپاه پاسداران ارتباط دارد و مسوول طراحی و توسعه هواپیماهای بدون سرنشین است.
پیش از این روزنامه «نیویورک‌تایمز» به نقل از مقام‌های اطلاعاتی آمریکا مدعی شده بود که «تهران افرادی را برای آموزش پهپادی به منطقه کریمه فرستاده است.» نشریات غربی همچنین مدعی شده‌اند یکی از کارشناسان ایرانی که برای آموزش پهپادهای ادعایی به روسیه رفته‌اند، کشته شده است.
سخنگوی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم اعلام کرده بود که «بعد از جمع‌آوری شواهد کافی مبنی بر اقدام ایران در ارائه پهپادهای مرگبار به روسیه برای استفاده در اوکراین»، این اتحادیه در حال کار روی بسته تحریمی جدید است.
«نبیلا ماسرالی» سخنگوی جوزف بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا افزوده: «اکنون که شواهد کافی خود را جمع کرده‌ایم، کار در شورای اروپا با توجه به پاسخ روشن، سریع و محکم اتحادیه اروپا در جریان است.»
تفسیرها از قطعنامه ۲۲۳۱
ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا که درخواست جلسه شورای امنیت را داده‌اند، معتقدند که ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه، نقض قطعنامه ۲۲۳۱ است. طبق این قطعنامه، «عرضه، فروش، یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم تمامی اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری‌هایی که بتواند به توسعه سیستم‌های حمل تسلیحات هسته‌ای کمک کند»، ممنوع است، البته این محدودیت تا ۸ سال پس از روز قبول قطعنامه است؛ به عبارت دیگر این تحریم‌ها تا پاییز ۲۰۲۳ پابرجا هستند.
اما لغو تحریم‌های تسلیحاتی دیگری هم در برجام گنجانده شده بود که طبق قطعنامه ۲۲۳۱، مصوب سال ۲۰۱۵، پس از گذشته ۵ سال از اجرای برجام، این تحریم‌ها لغو شدند. این تحریم‌ها شامل تسلیحاتی به غیرآنهایی بود که تا ۲۰۲۳ در تحریم مانده‌اند. پاییز ۲۰۲۰، و دو سال پس از خروج آمریکا از برجام، موعد لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران فرا رسید. ایالات متحده تلاش‌های زیادی برای تمدید این تحریم‌ها کرد که ناکام ماند و درنهایت پس از بیش از یک دهه این تحریم‌ها درباره ایران پاک شدند.
مقام‌های غربی از این نظر ادعای نقض قطعنامه ۲۲۳۱ را دارند، که معتقدند ارسال پهپاد مشمول همان تحریم‌هایی است که تا پاییز ۲۰۲۳ ادامه دارد. در واقع آنها پهپاد را در دسته «سیستم‌های حمل تسلیحات هسته‌ای» یا همان سامانه‌های پیشرفته موشکی قرار داده‌اند. البته این موضوع به تفسیر کشورها بستگی دارد. همین مورد و ادعای نقض قطعنامه ۲۲۳۱، درباره آزمایش‌های موشکی سپاه پاسداران هم مطرح می‌شد ولی آن زمان وزارت خارجه با لابی‌های گسترده با کشورهای عضو شورای امنیت توانست تفسیر خود را بر تفسیر ایالات متحده غلبه دهد.
با این وجود برخی جریانات در داخل هستند که تلاش زیادی دارند تا خواسته یا ناخواسته بر ادعای ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه، صحه بگذارند.
وب‌سایت مشرق‌نیوز در گزارشی به نقل از «آندریانا آرختا» از فرماندهان ارتش اوکراین نوشته که «پهپادهای ایرانی با موفقیت از لایه‌های دفاعی یگان او عبور کرده‌اند و دو تانک را با خدمه آنها بمباران و نابود کرده‌اند.»
هرچند این وب‌سایت در پایان تاکید کرده این گزارش «تماما بر اساس منابع خارجی نوشته شده است» و به تکذیبیه‌های وزارت خارجه اشاره کرده، اما تیتر انتخابی این وب‌سایت «رادارگریز و مرگبار؛ تاثیر پهپادهای ایرانی بر جنگ اوکراین» جهت‌گیری خاصی را نشان می‌دهد.
جمهوری اسلامی اگر اقدامی کند، کتمانش نمی‌کند
با این وجود علاءالدین بروجردی رییس اسبق کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» این ادعاها را به کلی رد کرده و آن را «جنگ روانی» توصیف می‌کند.
او با بیان اینکه «هم سخنگوی وزارت خارجه و هم وزیر خارجه رسما این خبر را تکذیب کرده‌اند»، گفت: «نکته قابل توجه خبر این است که کشوری مثل روسیه که دارای موشک‌های قاره‌پیما و سلاح‌های اتمی است، واقعا نیازمند پهپادهای ایران است؟» او با اشاره به اینکه «ما قدرت نظامی‌مان با روسیه قابل مقایسه نیست»، افزود: «به نظر می‌رسد آنها دنبال بهانه‌جویی هستند. این مساله در شرایطی که آمریکا و هم‌پیمانان اروپایی‌اش در سطح گسترده‌ای به اوکراین سلاح می‌فرستند و این کشور را تسلیح و شعله‌های جنگ را برافروخته می‌کنند، نوعی انحراف افکار عمومی از اقدامی است که آمریکا و کشورهای غربی در حال انجام هستند. فکر می‌کنم مساله پهپادهای ایرانی جنگ روانی حساب‌شده‌ای با هدف انحراف افکار عمومی از تسلیح اوکراین به مدرن‌ترین سلاح‌های روز توسط آمریکا و کشورهای اروپایی است.»رییس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا برخی جریانات در داخل موضوع پهپادهای ایرانی در جنگ روسیه با اوکراین را برجسته می‌کنند به «جهان‌صنعت» گفت که «معمولا در این مواقع مراجع رسمی برای تحلیل و نظردهی قابل اتکا هستند. هر کسی بر اساس گمانه‌زنی خودشان تحلیلی می‌کند که فاقد ارزش واقعی است.» او تاکید کرد که «بالاخره ایران وقتی برای مقابله با ضدانقلاب در اقلیم کردستان اقدام به حمله موشکی می‌کند، با صراحت اعلام می‌کند. ما برخلاف برخی کشورها کتمان نمی‌کنیم.» بروجردی همچنین به رزمایش ایران در مرزهای شمال غربی کشور اشاره کرد و گفت: «رزمایشی که در کنار مرزهای آذربایجان در حال برگزاری است، با هدف‌گذاری شفاف و واضح است که اعلام هم می‌شوند. ما ابایی نداریم از اینکه اگر اقدامی انجام دهیم آن را صراحتا اعلام کنیم، اوکراین که دیگر عددی نیست.» او تاکید کرد: «وقتی ابرپهپاد گلوبال آمریکایی را با موشک زدیم، گفتیم به دلیل نقض حریم هوایی توسط نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مورد هدف قرار گرفت. ما کشوری نیستیم که اگر اقدامی انجام دهیم، آن را انکار کنیم، این موضوع دلیل دیگری است بر غیرواقعی بودن خبرهایی که در این زمینه منتشر شده است.»
لینک کوتاه :