لزوم بهبود فضای کسب‌و‌کار صنایع‌دستی
به گزارش جهان صنعت نیوز: ایران در مقام کشوری با تاریخی ریشه‌دار، از صنایع‌دستی جالب توجه و پرتعداد برخوردار است که حکم میراث ناملموس کشور را دارند.فارغ از جنبه‌های تاریخی موضوع، امروز تولید صنایع‌دستی تبدیل به وسیله‌ای برای امرار معاش گروهی بزرگ از مردم، خصوصا زنان ساکن در مناطق محروم شده است.
از سوی دیگر وابستگی کمتر صنایع‌دستی به واردات مواد اولیه نسبت به سایر صنایع، مزیت رقابتی برای افزایش تولید آنها ایجاد کرده است.
باوجود تمام مزایای نسبی صنایع‌دستی، امروز به دلیل مشکلاتی که در حوزه کسب‌و‌کار صنایع‌دستی وجود دارد، تولید و عرضه این هنرهای سنتی با چالش‌های جدی مواجه شده است.
مزیت رقابتی صنایع‌دستی
اگرچه صنایع‌دستی کشور به عنوان یکی از حوزه‌های مولد و بی‌نیاز از سرمایه‌گذاری کلان شناخته می‌شود اما آن‌طور که باید و شاید مورد حمایت و توجه دولت قرار نگرفته است.
همین کم‌توجهی به حوزه صنایع‌دستی باعث شده که این هنر- صنعت توسعه نیابد و فرآیند عرضه و فروش محصولات این حوزه همواره با چالش‌هایی همراه باشد.
دود این وضعیت اما بیش از هر گروه دیگری به چشم هنرمندان تولیدکننده هنرهای سنتی که خیل عظیمی از آنان زنان ساکن در شهرستان‌های کوچک هستند رفته و باعث شده که نتوانند به فعالیت در زمینه تولید صنایع‌دستی به عنوان شغلی ثابت و درآمدزا بپردازند.
محسن حاج‌محمدی کارشناس حوزه کسب‌و‌کار و مدرس دانشگاه ضمن تاکید بر این نکته که ۷۰درصد فعالان حوزه صنایع‌دستی را بانوان تشکیل می‌دهند به «جهان‌صنعت» گفت: حوزه صنایع‌دستی می‌تواند سطح بالایی از اشتغال را ایجاد کند چراکه هزینه تولید در این صنعت-هنر به نسبت پایین است. از طرف دیگر با نظر به فرهنگ کهن ایران‌زمین و تنوع زیادی که در حوزه محصولات تولیدی صنایع‌دستی در کشور هست این امکان وجود دارد که در هر استان روی تولید برخی از انواع صنایع‌دستی تمرکز داشت.
این مدرس دانشگاه ضمن تاکید بر این واقعیت که تولید صنایع‌دستی نیاز به زیرساخت‌های هزینه‌بری ندارد ابراز داشت: از آنجایی که محصولات مرتبط با صنایع‌دستی ایران در کشورمان عموما به صورت انحصاری تولید می‌شود لذا شرایط برای صادرات محصولات تولید‌شده فراهم است و می‌توان امید داشت که با صادرات صنایع‌دستی اصیل ایرانی بخشی از درآمدهای نفتی که به سبب تحریم‌های ظالمانه کاهش پیدا کرده را جبران کرد. برای تحقق این مهم مدیریت عالمانه نقش اساسی و مهمی ایفا می‌کند.
راهکارهای افزایش بهره‌وری از صنایع‌دستی
باتوجه به وجود ۲۹۹ رشته مورد تایید معاونت صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، ظرفیت و تنوع بی‌نظیری در زمینه تولید و عرضه این هنرهای سنتی در کشور وجود دارد. حاج‌محمدی کارشناس حوزه کسب‌و‌کار در پاسخ به این پرسش که برای بهبود وضعیت فعالیت و فروش صنایع‌دستی چه اقداماتی باید در دستور کار قرار گیرد به «جهان‌صنعت» گفت: تلاش و توجه جهت به حداقل رساندن قاچاق کالا، افزایش امنیت اقتصادی و تقویت حقوق مالکیت در این میان نقش اساسی برای تولیدکنندگان حوزه صنایع‌دستی دارد؛ این موضوع صدالبته برای تولیدکنندگان فعال در کارگاه‌های کوچک بسیار اثربخش خواهد بود. به نظرم چنانچه امنیت تولید افزایش یابد به طور قطع فضای کسب‌و‌کار در کشور در تمام حوزه‌ها از جمله در حوزه صنایع‌دستی بهبود پیدا می‌کند.
وی در ادامه ضمن اشاره به شاخص توان انجام کسب‌و‌کار که توسط بانک جهانی مطرح می‌شود به «جهان‌صنعت» گفت: در حد فاصل سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۹ در بین ۱۹۰ کشور بهترین رتبه ایران ۱۱۶ بوده است. این آمار گویای آن است که نتوانسته‌ایم در حوزه شاخص «قدرت انجام کسب‌و‌کار» عملکرد موفقی داشته باشیم.
این مدرس دانشگاه در خاتمه خاطرنشان کرد: به نظرم اگر به نکاتی که مطرح شد توجه شود و حمایت دولتی را در حوزه صنایع‌دستی و در زمینه بهبود فضای کسب‌و‌کار شاهد باشیم آنچه که پیش خواهد آمد به نفع صنایع‌دستی کشور خواهد بود. با نظر به اینکه مجلس شورای اسلامی در زمینه بهبود فضای کسب‌و‌کار قوانینی را تصویب کرده است امیدواریم اجرای این قوانین منجر به آن شود که شرایط مطلوبی در حوزه کسب‌و‌کار از جمله در حوزه صنایع‌دستی ایجاد شود.
سایه‌روشن آینده صنایع‌دستی
با عبور از بحران ایجاد‌شده بر اثر همه‌گیری کرونا و نیز با نظر به وعده‌های مطرح‌شده از سوی دولت سیزدهم برای بهبود وضعیت صنایع‌دستی، امیدهایی برای بهبود شرایط در بین فعالان ایجاد شد.
روند فعالیت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در یک سال اخیر اما گویای آن است که تمرکز وزارت تحت امر ضرغامی بیشتر بر جا‌به‌جایی مدیران بوده و ارائه برنامه و سازوکار مدون برای بهبود فضای کسب‌و‌کار صنایع‌دستی کمتر طرف توجه قرار گرفته است.
فراموش نکنیم که توسعه کسب‌و‌کار صنایع‌دستی و بهبود وضعیت فروش و عرضه در این حوزه نیازمند برگزاری نمایشگاه‌ها و ارائه ساز‌و‌کاری برای فروش مستقیم و دائمی محصولات صنایع‌دستی کشور است.
در زمینه نمایشگاه‌های صنایع‌دستی اگرچه در این دولت یک دوره نمایشگاه صنایع‌دستی برگزار شده اما هزینه بالای غرفه‌ها و کیفیت برگزاری نمایشگاه‌ها با انتقاداتی از سوی فعالان صنف همراه بوده است و نتوانسته رضایت نسبی را در پی داشته باشد.
در زمینه عرضه مستقیم محصولات صنایع‌دستی در فروشگاه‌های دائمی نیز دولت با استناد به اصل ۴۴ معتقد است برخلاف گذشته امکان فروش صنایع‌دستی در قالب فروشگاه‌های دائمی وابسته به دولت میسر نیست و البته تا این لحظه ساز‌و‌کاری برای احیای فروشگاه‌های زنجیره‌ای فروش صنایع‌دستی در قالب اتحادیه‌های صنایع‌دستی نیز در نظر نگرفته شده است.
با وجود تمام این مشکلات موجود از آنجایی که دولت سیزدهم از ابتدای شروع به فعالیت، اجرایی شدن قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع‌دستی را دنبال کرده است، امید می‌رود با اجرای صحیح این قانون فضا برای بهبود نسبی فضای کسب‌و‌کار در حوزه صنایع‌دستی مهیا شود.
لینک کوتاه :