«نرمش» برخی ائمه‌جمعه
امام جمعه گرگان طعنه‌ای هم به احمد علم‌الهدی امام جمعه مشهد زده و گفته «از اوایل انقلاب تا امروز هیچ‌وقت با برگزاری کنسرت‌ها در این شهر مخالفت و جلوگیری نکردم و هیچ مشکلی هم پیش نیامد، در عوض شاهد بودیم شهرهایی که سختگیری کردند، دچار مشکلاتی شدند.»
به گفته آیت‌الله‌نورمفیدی، «این‌گونه سختگیری‌ها درست نیست و جواب هم نمی‌دهد. آن هم در این دنیایی که دشمن با آن همه تبلیغات و هجمه‌های گسترده در حال القای فرهنگ خود به جوانان ما است.»
اتهام‌زنی به هیچ‌وجه پذیرفتنی نیست
از سوی دیگر محمدتقی رهبر، امام جمعه موقت اصفهان هم در گفت‌وگو با «عصر ایران» تاکید کرده که «نمی‌شود تکلیف دینی را با زور به جامعه تحمیل کنیم.»
او گفته: «اگر وضع حجاب طبق میل ما نیست، دلیلش این است که در فرهنگ‌سازی کم‌کاری داشته‌ایم و دختران‌مان را با خوبی‌های حجاب و بدی‌های بدحجابی آشنا نکردیم.» امام جمعه موقت اصفهان افزوده: «نمی‌دانم چرا برخی نمی‌دانند با نرمش می‌توانیم به اهداف خود برسیم. باید بدانیم که با داد زدن هیچ‌کس اصلاح و هیچ مشکلی رفع نمی‌شود.» او در ادامه کنایه‌ای هم به برخی طیف‌های فکری زده که معتقد به خشونت هستند: «بارها در قرآن و احادیث ما به خوش‌رفتاری و نرم‌زبانی دعوت شده‌ایم و به‌همین دلیل اینکه به تندی با دیگران حرف بزنیم و اتهام‌هایی را به اشخاص وارد کنیم، به‌هیچ‌وجه پذیرفتنی نیست.»
رهبر درباره «امر به معروف و نهی از منکر» هم تاکید کرده: «اگر بدانیم و به این تشخیص برسیم که توصیه‌مان و حرف‌های‌مان اثری ندارد، دیگر امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست. یعنی اگر بدانیم نمی‌توانیم تاثیر بگذاریم، به امر معروف و نهی از منکر موظف نیستیم.» به گفته او امر به معروف و نهی از منکر «با الزام‌هایی همراه است و اینطور نباشد که برای ادای مساله‌ای شرعی با انسان‌ها به تندی حرف بزنیم و هر کاری که دلمان خواست، انجام بدهیم.» او مثالی هم در مورد حجاب بیان کرده و افزوده که «همه می‌دانند حجاب یکی از اصولی‌ترین تاکیدات شریعت است، اما این هم دلیل نمی‌شود به خود اجازه برخورد تند و دور از شئونات انسانی بدهیم.»
گفت‌و گو محدود به یک عده خاص نشود
آیت‌الله نورمفیدی نماینده ولی فقیه در استان گلستان همچنین بر نیاز جامعه به گفت‌وگو تاکید کرده و افزوده: «بحث آزاد در دانشگاه‌ها این نیست که عده‌ای فقط صحبت‌هایی داشته باشند و هر چه دلشان می‌خواهد بگویند بلکه باید گفت‌وگو دوطرفه باشد و همه بتوانند حرف بزنند و صحبت کنند و به صورت منطقی و با پرهیز از نگاه تحکم‌آمیز و قیم‌مابانه و جمود فکری پاسخ داده شود. ما باید این راه را برای نسل جوانمان باز کنیم.» او همچنین گفته که «گفت‌وگو نباید محدود به یک عده خاص شود، این‌گونه رفتارها زخم بر پیکر جامعه وارد می‌کند.» امام جمعه گرگان در پایان به آیه‌ای از قرآن اشاره کرده و «خلق نرم و مهربان» بودن و «تندخو و سخت‌دل» نبودن را «هم مساله شخصی و هم مساله حکومتی» دانسته و تاکید کرده که این امر «برای همه جوامع اسلامی است و باید مورد توجه قرار بگیرد.» این‌گونه اظهارنظرها در بین ائمه‌جمعه اگر بی‌سابقه نباشد، حتما کم‌سابقه است؛ آن هم در شرایطی که غالب ائمه‌جمعه از تریبون‌هایشان برای معترضان خط و نشان می‌کشند. احمد علم‌الهدی در خطبه‌های نماز جمعه چند هفته پیش خود گفته بود که «حجاب برای افراد ضددین و بی‌بند و بار مهم نیست» و به این ترتیب افرادی که امروز بخش چشمگیری از جامعه را تشکیل می‌دهند «بی‌بند‌و‌بار» خوانده است. البته او در اظهارنظرهای پرسر و صدا و بعضا توهین‌آمیز سابقه‌ای طولانی دارد. او در سخنرانی معروفش در نهم دی ۱۳۸۸ گفته بود: «این نظام به جان مردم بسته است و اصل محوری این نظام ولایت فقیه است. آن وقت یک مشت بزغاله و گوساله بیایند در مقابل چشم مردم به اصل ولایت فقیه توهین کنند؟»
احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران هم در جریان اعتراضات اخیر گفته بود «قوه قضاییه باید طوری با این اغتشاشگران برخورد کند که دیگر هوس اغتشاش مجدد رخ ندهد.» این درحالی است که بخش چشمگیری از جامعه اعتقادی به اغتشاشگر بودن معترضان ندارند و از این سخنان انتقادات زیادی کردند.
ضرغامی‌هم بی‌نصیب نماند
این جریان فکری چنان بر مواضع خود ایستاده که وزیر دولت رییسی هم از آنها در امان نمانده است. عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری در یک توئیت نوشت که «مدتی پیش در مورد ستاد امر به معروف توئیت زدم و مورد گلایه قرار گرفتم، که چرا این نهاد مقدس را تضعیف می‌کنم! امروز که ظاهرا همه آن دوستان به همین نتیجه رسیده‌اند، می‌گم: «باباجون مردم اگر نخوان امر به معروف بشن کیو باید ببینن؟!»
این توئیت خشم علم‌الهدی را برانگیخت و در یک سخنرانی به سختی نسبت به ضرغامی تاخت: «آقایی که دانسته یا نادانسته توئیت می‌زند و می‌گوید «مگر مردم مجبورند که امر به معروف کنند و نهی از منکر بشوند»، به قرآن، فریضه الهی و اصول قانون اساسی پشت پا زده و بی‌توجهی می‌کند.
مردم به فریضه الهی نیاز دارند تا امر به معروف بکنند و نهی از منکر بشوند. جریان لائیک و بی‌مذهبی که در خیابان هستند و قانون، حجاب و اسلام را زیر پا می‌گذارند، هرکدام یک هدف مشخص دارند؛ یا به دنبال پناهندگی هستند و یا قصد بهره‌برداری‌های انتخاباتی را دارند اما خواص بی‌بصیرت باید بگویند که چرا با یک توئیت، به قرآن پشت پا می‌زنند. همان خواص بی‌بصیرتی که در فتنه ۸۸ اسباب زحمت شدند و امروز هم در تشخیص حق دچار مشکل هستند و قصد دارند تا از جریان لائیک جامعه، یک اردوی سیاسی بسازند.»
ضرغامی در سخنانی دیگر روز شنبه گفته «بعد از همه ناآرامی‌ها در کف خیابان، مصاحبه‌هایی صورت گرفت و برخی مقامات رسمی دوباره جملاتی می‌گویند که هیچ مقرون به صواب نیست.» احتمالا مخاطبش همان جریان فکری است که تفکرشان برمبنای «بهترین دفاع، حمله است» شکل گرفته است.
در شرایطی که التهاب در جامعه به وضوح دیده می‌شود، برخی از ائمه‌جمعه همچنان بر برخورد و بگیر و ببند تاکید دارند و با ادبیاتشان، منتقد را به معترض تبدیل می‌کنند و خواسته یا ناخواسته با تحریک معترضی که قصد حضور در خیابان را ندارد، او را به خیابان می‌کشانند. حالا می‌توان گفت دسته‌ای از ائمه‌جمعه هم هستند که به «نرمش» و «گفت‌وگو» و سازش معتقدند که در مقایسه با مواضع دسته قبل، نرم و انعطاف‌پذیر هستند. این تفاوت مواضع را می‌توان اختلاف دیدگاه نامگذاری کرد، البته برخی هم آن را دوگانگی می‌خوانند. اما مساله‌ای که روشن بوده و هست و خواهد بود، این است که همیشه برای دفاع، حمله کردن جواب نمی‌دهد و اگر هم جواب بدهد، برای مدتی کوتاه است.
لینک کوتاه :