سودسازی حرفه‌ای
به گزارش جهان صنعت نیوز: روز گذشته اما محمود گودرزی مدیرعامل بورس تهران مجددا به این موضوع اشاره و اظهار کرده است: «در راستای توسعه ابزارهای نوین مالی، بورس تهران پیگیر تقویت بازار مشتقه از طریق راه‌اندازی بازار آتی تک‌سهم است؛ مصداق دوطرفه شدن بازار سهام همین ابزار است که در آینده‌ای نزدیک به صورت رسمی فعال خواهد شد.» بر همین اساس به نظر می‌رسد با توجه به وضعیت قرمز بازار سرمایه و افول روند معاملات سهام، سازمان بورس برای ایجاد معاملات دوطرفه در بازار مصمم شده است. مزایای زیادی برای معاملات دوطرفه برشمرده و گفته می‌شود در صورت اجرایی شدن این طرح، تحول بزرگی در بازار سهام رخ خواهد داد.
مدیرعامل بورس تهران درخصوص شرایط بازار سهام گفته است: «متاسفانه به جهات مختلف فضای منفی بازار به صورت فرسایشی ادامه‌دار شده و همه ارکان بازار و سازمان مستمر و پیگیرانه به دنبال بهبود طرف تقاضا از طریق روش‌های مختلف تامین مالی برای هلدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگ به منظور حمایت از بازار هستند.» گودرزی در گفت‌و‌گو با بورس‌پرس به ایجاد معاملات دوطرفه و راه‌اندازی بازار آتی تک‌سهم اشاره و اظهار کرده است: «در شرایط کنونی طبق اعلام قبلی در کوتاه‌ترین زمان ممکن پس از ارائه درخواست این شرکت‌ها، امکان تامین مالی با ابزارهای موجود را فراهم خواهیم کرد.» او پیشتر و در اسفندماه سال گذشته هم در یک گفت‌و‌گو تاکید کرده بود: «به عقیده من مسیر تحول بازار سرمایه از دوطرفه شدن معاملات می‌گذرد، یعنی اگر خواستار جلوگیری از نوسانات هستیم لازمه آن دوطرفه شدن بازار است؛ در واقع یکی از دلایل تمرکز ما بر بازار مشتقه و به خصوص برخورداری از فروش تعهدی و آپشن‌ها نیز همین موضوع بوده است. در این رابطه سازمان بورس به تازگی پیشنهادی را مصوب کرده است که به موجب آن صندوق‌های بازارگردانی نیز قادر خواهند بود در بازار مشتقه writer باشند.» گودرزی افزوده بود: «این مصوبه از دیدگاه من بسیار کاربردی است، زیرا یکی از مشکلات بازار این است که اگرچه با انجام عملیات بازارگردانی حجم دارایی‌ها در صندوق‌های بازارگردانی افزایش یافته، اما فرصت عرضه آنها از طریق فروش مستقیم مهیا نیست و به موجب این مصوبه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند از طریق بازارهای مشتقه و تغییر در ساختار پورتفوی‌شان بخش عمده‌ای از دارایی‌های خود را به فروش برسانند؛ موضوعی که به بازتعریف و طراحی ساختار پرتفوی بازار‌گردان‌ها و سبد‌گردان‌ها کمک چشمگیری خواهد کرد.» مدیرعامل بورس تهران اما در گفت‌و‌گوی تازه خود زمان مشخصی برای اجرای این طرح اعلام نکرده است با این حال به نظر می‌رسد مطرح شدن این موضوع می‌تواند به معنای اهمیت آن برای مجموعه مدیران بازار سرمایه در راستای خروج بورس از بن‌بست باشد.
تفاوت بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه
در حوزه بازارهای سرمایه‌ای و کالایی می‌توان دو نوع بازار را تعریف کرد؛ بازارهای یک‌طرفه و بازارهای دوطرفه. در بازارهای یک‌طرفه مانند بورس تهران معامله‌گر تنها می‌تواند در یک مقطع زمانی سهامی را بخرد و بعد از گذشت زمان، سهامی را که از قبل خریداری کرده است را با سود یا ضرر بفروشد. اما در بازارهای دوطرفه نظیر آتی سکه در ایران یا بازارهای جهانی معامله‌گر می‌تواند علاوه بر خرید، عملیات فروش را هم انجام دهد؛ به عبارت دیگر معامله‌گر می‌تواند عملیات فروش سهامی را انجام دهد که از قبل نداشته است! در این نوع از معاملات، معامله‌گر از کاهش قیمت‌ها نیز سود می‌کند. برای روشن‌تر شدن این تفاوت می‌توان به مثالی اشاره کرد؛ به عنوان مثال در صورتی یک سرمایه‌گذار سهام ایران‌خودرو را در بورس تهران (بازار یک‌طرفه) خریداری کرده باشد، اگر قیمت این سهام رشد کند او هم سود خواهد کرد و اگر قیمت سهام کاهش پیدا کند او نیز متضرر می‌شود. این روندی است که در تمامی بازارهای یک‌طرفه وجود دارد و سرمایه‌گذار صرفا و تنها از افزایش و گران شدن سهام می‌تواند سود کند و متنفع شود. یعنی معامله‌گران فقط می‌توانند در سهام‌های صعودی (گاوی) سود کنند. لذا در بازارهای یک‌طرفه باید برای خرید در یک قیمت مناسب کمین کرد تا با افزایش قیمت آن سود کسب شود.
دست‌اندازهای بازار یک‌طرفه
بازارهای یک‌طرفه نظیر بورس تهران، دست‌اندازهای زیادی را در مسیر معاملات ایجاد می‌کنند. یکی از این معایب، زمان‌بر شدن دوران رکود بورس است. در بازار یک‌طرفه مانند بورس ایران به دلیل فضای تورمی، سهامداران علاقه‌ای به فروش دارایی خود با زیان ندارند و حاضرند مدت‌ها سهام را نگهداری کنند تا سرانجام با افزایش قیمت سهام از زیان خارج شوند. این مساله باعث می‌شود تا از لحاظ نموداری شیب رشد قیمت‌ها و اصلاح قیمت‌ها متفاوت باشد و همین مساله کارایی برخی ابزار تحلیل تکنیکال را در بورس ایران به صفر می‌رساند؛ روندی که اکنون بازار سهام ایران نیز بدان دچار است. در همین حال از «گذری شدن بازار سرمایه» به عنوان عیب دیگر بازار یک‌طرفه نام می‌برند. بسیاری از افراد عادی جامعه در امواج صعودی بورس وارد این بازار می‌شوند و در رشد بازار سود خوبی نصیب‌شان می‌شود. زمانی که بورس وارد فاز رکودی خود می‌شود این افراد که فرصتی برای کسب بازده از بورس در دوران رکود پیدا نمی‌کنند از بورس خارج می‌شوند و به سایر بازارها کوچ می‌کنند. این همان مسیری است که طی سه سال گذشته (از سال ۹۹ بدین سو) در بورس تهران به طور ملموسی تجربه شده است. حال اگر فرصتی در بازار نزولی برای کسب سود در بورس وجود داشته باشد احتمالا مدت ماندگاری افراد در بورس و فعالیت‌شان در این بازار از چند ماه به چندین سال خواهد رسید. در همین حال معاملات یک‌طرفه ریسک نقدشوندگی را در دوران رکود افزایش می‌دهد. سرمایه‌گذاران کلان و بزرگ در دوران رکود بورس به سختی می‌توانند کل سهام خود را نقد کنند و تغییر رویکرد سرمایه‌گذاری بدهند. به همین دلیل، یکی از عوامل اصلی که پول‌های درشت به سمت بورس وارد نمی‌شوند همین ترس از دوران رکود احتمالی است که قابلیت نقدشوندگی سرمایه زیر سوال می‌رود. ایجاد حباب در دوران رونق یکی دیگر از معایبی است که معاملات یک‌طرفه با خود به همراه دارد. دوران رونق بورس همواره با بازدهی‌‌های خوبی همراه بوده است. رشد نقدینگی در سطح جامعه و سرازیر شدن آن به سمت بازار بورس با توجه به عمق پایین این بازار منجر به رشدهای چند برابری در قیمت برخی سهام بازار می‌شود. بازار یک‌طرفه باعث می‌شود تا به تعادل رسیدن بازار به تاخیر افتاده و برخی سهام در بازار بورس دچار حباب‌های سنگین شود. در چنین شرایطی تحلیل نقشی کمرنگ‌تر به خود گرفته و سهام مختلف صرفا به خاطر ورود نقدینگی رشد قیمتی را تجربه می‌کنند نه ارزش ذاتی. در حال حاضر ایران از جمله معدود کشورهایی است که بازار بورس آن یک‌طرفه است. بررسی شرایط بازار سرمایه و آنچه از سال ۹۹ بدین سو بر سر بورس تهران گذشته است حاکی از بروز تمامی این پیامدها و معایب به دلیل یک‌طرفه بودن معاملات بازار است.
مزیت‌های معاملات بازار دوطرفه
حالا اما مدتی است مدیران بورس به فکر آن افتاده‌اند که بازار سهام ایران را از این روند یک‌سویه خارج کرده و ابزارهای معاملات دوطرفه را فعال کنند. پیشتر ناظران بازار عنوان می‌کردند در فضای غیرحرفه‌ای بازارطی سال‌های ۹۸ تا ۱۴۰۰ بستر دوطرفه شدن بازار فراهم نبوده است اما به نظر می‌رسد با خروج بسیاری از سهامداران خرد غیرحرفه‌ای طی سه سال گذشته، حالا بستر برای ورود ابزارهای دوطرفه و فعالیت معامله‌گران حرفه‌ای بر اساس این ابزارها فراهم شده است. اما مزیت معاملات دوطرفه چیست؟ مزیت بزرگی که برای معاملات دوطرفه مطرح می‌شود این است که در بازارهای دوطرفه، معامله‌گر می‌تواند هم از خرید سود کند و هم از فروش! به عنوان مثال اگر نظر معامله‌گر این باشد که سهام شرکتی گران معامله می‌شود و حباب قیمتی دارد می‌تواند سهام آن شرکت را بفروشد و در صورت کاهش قیمت از آن سود ببرد. در این حالت معامله‌گر هرگز از قبل سهام این شرکت را نداشته است و به تعبیری مال و جنس نداشته را فروخته است. گفته می‌شود در صورت فراهم شدن بستر بازار دوطرفه، مزایای زیادی نصیب بورس و فعالان آن خواهد شد که از جمله آن می‌توان به امکان کسب بازدهی در ریزش بازارها، پررنگ شدن نقش تحلیل در تصمیمات سرمایه‌گذاری، جلوگیری از ایجاد حباب در بازار بورس و سهام شرکت‌های مختلف، کاراشدن ابزار تحلیل تکنیکال و استفاده از ابزارهای کمکی (که در دنیا استفاده می‌شود) و افزایش شدید نقدشوندگی در بورس اشاره کرد. در حال حاضر، در بازار مشتقات، معاملات دوطرفه است و بازار معاملات آتی بورس کالا و بازار اختیار سهام و کالا دو بازاری هستند که در آنها فرآیند دوطرفه‌سازی بازار کاملا پیاده شده است.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانبانک و بیمهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :
