بیانیه پرابهام
نادر کریمی‌جونی *
بیانیه مشترک دو دستگاه امنیتی کشور که رکن اصلی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را تشکیل می‌دهند، اصلا آن چیزی که انتظار می‌رفت نبود. متنی طولانی با محورهای تکراری و گاه متناقض، عبارت سیاسی و غیرحرفه‌ای و توسل به عبارات ژورنالیستی همراه با اتهام‌های تکراری، ممکن است برای بدنه جامعه و کسانی که نگاه ساده‌انگارانه‌ای به رویدادها و اتفاق‌های جامعه دارند، جذاب یا مفید باشد اما کسانی که به مسائل، نگاه عمیق دارند، اخبار روزانه را به دقت و از نزدیک دنبال می‌کنند و با مفاهیم سیاسی و امنیتی آشنا هستند حتما این بیانیه را چندان مفید تشخیص نمی‌دهند. متن طولانی ۲۷ صفحه‌ای که با اضافه شدن منابع به آن، به ۳۰ صفحه افزایش یافته، آیا کارکرد مناسبی دارد؟
نویسندگان بیانیه تلاش کرده‌اند مصادیقی ارائه و برای ادعاهای مطرح در این نوشتار مستندهایی فراهم کنند تا مطلب باورپذیر و قابل قبول به نظر برسد. در وهله نخست نویسندگان این گونه بیانیه‌ها می‌دانند که استفاده مکرر از عبارات و اسامی خارجی شبهه‌عوام‌فریبی ایجاد می‌کند و ممکن است این گونه به نظر برسد که بیانیه با به کار بردن کلمات و نام‌های غیرایرانی خواسته است برای خود هویت‌سازی و اعتبارسازی کند. همه فعالیت‌هایی که بیانیه در مورد عملیات روانی و افکارسازی به طور مشروح و با تفصیل زیاد نگاشته است و همه مواردی که نویسندگان این متن درباره آموزش گرفتن ایرانیان از بیگانگان و ارائه آموزش به برخی ایرانیان ساکن کشور نوشته‌اند، از ابتدای وقوع انقلاب اسلامی در ایران بارها بیان و تکرار شده و در مورد آن هشدار داده شده است. ماجرای شناسایی، دستگیری و زندانی کردن نازنین زاغری تنها یکی از ده‌ها نمونه مشابه در این‌باره است که صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بارها درباره آن از زوایای مختلف مستند ساخته و پخش کرده است. در مجموعه تلویزیونی گاندو نیز برخی از این موارد در لابه‌لای قسمت‌ها مورد اشاره قرار گرفته و به همین دلیل اگر نویسندگان بیانیه به جای این شرح مبسوط نقل‌قول‌هایی از سریال گاندو می‌آوردند، احتمالا بیانیه موفق‌تری نگاشته می‌شد.
به عنوان یک سند روشن افکارسازی، نویسندگان این بیانیه به افزایش حجم کاربران توئیتر اشاره می‌کنند. آیا آنان نمی‌دانند که به‌جز برخی چهره‌ها، کاربران توئیتر در ایران اندک هستند و این شبکه اجتماعی که در کشورمان مسدود شده، از برد زیادی در میان ایرانیان برخوردار نیست؟ این نویسندگان همچنین به استفاده از هوش مصنوعی در اینستاگرام اشاره می‌کنند و می‌گویند که این شبکه اجتماعی ایرانیان را علیه حاکمیت تحریک کرده است. آیا مقامات فراموش کرده‌اند که اینستاگرام از ابتدا بر استفاده از هوش مصنوعی برای هدایت افکار عمومی در جهان استوار بود و در جریان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در ایالات متحده گفته شد که بخشی از آرای این رییس‌جمهور ایالات‌متحده به وسیله اینستاگرام تامین شده است. نویسندگان بیانیه باید بدانند که وقتی علاقه در مورد اخبار ناآرامی‌ها در ایران وجود دارد، اینستاگرام این علاقه را تشدید می‌کند و تعمیق می‌دهد همان‌طور که در همه موارد مورد علاقه کاربران چنین کاری انجام می‌دهد.
نویسندگان بیانیه در ابتدای نوشته خود توضیح می‌دهند که چون تمهیدات دشمنان ایران در توسل به تحریم و… کارآمد و موثر نبوده، مقامات امنیتی- اطلاعاتی ایالات‌متحده، انگلستان و اسراییل متوسل به ایجاد ناآرامی و استفاده از تروریست‌های داعشی شده‌اند. اما همین مقامات در میانه مطلب به انتقاد شدید از اعمال تحریم‌هایی که وحشیانه خوانده شده می‌پردازند و می‌گویند که این تحریم‌ها زندگی ایرانیان را دچار اختلال و نابسامانی کرده است. واقعا معلوم نیست که تهیه‌کنندگان این بیانیه در مورد تاثیرگذاری یا عدم تاثیرگذاری تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران، به جمع‌بندی نهایی رسیده‌اند یا هنوز تردید دارند. علاوه بر این در بیانیه از مطالبه‌سازی کاذب سخن گفته شده و سبب وقوع یا پیدایش ناآرامی‌ها دانسته شده است. اما نویسندگان در هیچ بندی توضیح نمی‌دهند که این مطالبه‌سازی کاذب چیست؟ مصادیق آن کدام است و چگونه در کشور و جامعه ایرانی تظاهر داشته است.
تحلیل‌هایی که در این بیانیه آمده، البته نسبت به آنچه که در شبکه افق صداوسیما پخش می‌شود یا مطالبی که در برنامه «رویای اندلس» شبکه سراسری رادیو روی آنتن می‌رود و یا با آنچه که در میزگردهای شبکه‌های گوناگون سیمای جمهوری اسلامی ایران بیان می‌شود، منطبق است و این سوال را پدید می‌آورد که آیا تهیه‌کنندگان و نویسندگان آن برنامه‌ها، در نوشتن این بیانیه مشارکت داشته‌اند؟
به هر حال بیانیه مشترک وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با آنچه انتظار می‌رفت، فاصله ملموسی داشت. نگارنده واقعا نمی‌داند که آیا این بیانیه مانوری تبلیغاتی و برای مصرف عوام تهیه شده است یا اقناع افکار عمومی را هدف قرار داده بود. اگر هدف نگارش و انتشار این بیانیه طولانی، اقناع افکار عمومی بوده باشد، متن حاضر ابهام‌هایی را پدید آورده که بر پیچیدگی‌ها و سوال‌ها اضافه می‌کند.
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :