پینگ‌پنگ تحریمی یا ژست سیاسی؟
به گزارش جهان صنعت نیوز: در این بین ایران اقدام‌های متقابل برابر تحریم‌های اروپاییها داشت. وقتی زمزمه تحریم‌های اروپا در رسانه‌ها پیچید «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با مقام‌های قاره سبز نسبت به تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران در هر زمینه‌ای هشدار داده بود. در حالی که با توجه به هشدارهای امیرعبداللهیان تصور می‌شد ایران واکنشی شدید به تحریم‌های حقوق بشری اروپا نشان دهد، اما پس از این تحریم‌ها، ایران در اقدامی «متقابل» برخی مقامها و نهادهای اروپایی را تحت تحریم خود قرار داد.
تحریم‌های اروپا متمرکز بر مقامها و نهادهای نظامی است و ارتباطی با تحریم‌های اقتصادی ندارند. ایران هم در مقابل، برخی نهادها و مقام‌های اروپایی را تحریم کرده است. ناظران معتقدند، تحریم‌های ایران نسبت به اروپاییها هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ هدف تحریم‌ها، تاثیری ندارند زیرا تاثیرگذاری اقتصادی تحریم‌ها، مستلزم وجود قدرت اقتصادی است که ایران در حال حاضر از بنیه قوی که بتواند در این باره به شکل موثر عمل کند، برخوردار نیست.
از سوی دیگر جنس تحریم‌ها آن‌طور نیست که بر حال و احوالات افراد و نهادهای مورد هدف تاثیر داشته باشد. با این حال تحریم‌های اروپاییها تا وقتی وارد فاز سیستم‌های مالی، بانکی و بیمه‌ای نشده و بر مقامها و نهادها متمرکز باشد، تاثیر خاصی بر معیشت و روزگار مردم ایران نخواهد داشت. در این حال آنگونه که اروپاییها اعلام کرده‌اند، اگر بخواهند تحریم‌های علیه ایران را توسعه دهند و به صورت پلکانی جلو ببرند، آن زمان است که باید نگران تاثیرات تحریم‌ها شد.
با این وجود بسیاری از صاحب‌نظران بر این عقیده‌اند که هرچند در حال حاضر تحریم‌های دو طرف علیه یکدیگر تاثیر اجرایی و ملموس ندارند، اما چنین اقدام‌هایی می‌تواند به اختلافات بین ایران و اروپا از جمله گفت‌وگوهای برجام دامن بزند، کما اینکه مذاکرات برجام هم چند ماه می‌شود که متوقف شده است.
تحریم‌های حقوق بشری از سوی اروپا
دور تازه تحریم‌ها از آنجا شروع شد که پس از جان باختن «مهسا امینی» و در پی آن اعتراضات مردمی، اروپاییها در بیانیه‌ای نسبت به تحولات داخلی ایران واکنش نشان دادند. آنها در بیانیه‌شان محدود کردن اینترنت و مسدودسازی بسترهای پیام‌رسانی فوری را نقض آزادی توصیف کردند. در این بیانیه همچنین وعده دادند که در جلسه بعدی اتحادیه اروپا تمامی گزینه‌های پیش‌رو برای پرداختن به اعتراضات ایران بررسی خواهد شد. در روزهای میانی این بیانیه تا تشکیل شورای وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا که تحریم‌ها تصویب شدند، امیرعبداللهیان در چندین تماس با مقام‌های اروپایی از جمله «جوزف بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وزیرامور خارجه فرانسه و… تهدید کرده بود که در صورت تحریم، ایران اقدام متقابل خواهد کرد.
اما اروپاییها بدون توجه به هشدارهای امیرعبداللهیان، ۲۵ مهر ماه تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کردند.
بر اساس این اطلاعیه «عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و بخش سایبری سپاه پاسداران تحت تحریم‌های جدید اروپایی قرار گرفتند. همچنین نام ۱۰ شخص دیگر مانند محمد گچی‌چشمه‌رستمی، فرمانده پلیس امنیت اخلاقی نیروی انتظامی و حاج احمد میرزایی، رییس پلیس امنیت اخلاقی تهران بزرگ، حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران، عباس عبدی، رییس نیروی انتظامی دیواندره در استان کردستان، محمدحسین سپهر، فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی ستاد کل نیروهای مسلح، سیدعلی صفری، رییس نیروی انتظامی در سقز، سیدعلیرضا ادیانی، رییس سازمان عقیدتی-سیاسی نیروی انتظامی، علی آزادی، رییس نیروی انتظامی استان کردستان، محمد زمان شالیکار، رییس نیروی انتظامی شهر بابل، سلمان حیدری، رییس نیروی انتظامی شهر بوکان در استان کردستان در لیست تحریم قرار گرفتند. در همین حال گشت امنیت اخلاقی و ارشاد، سازمان بسیج مستضعفین، قرارگاه دفاع سایبری و فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی از جمله نهادها و دستگاه‌هایی بودند که مورد تحریم اروپاییها قرار گرفتند. پس از این تحریم‌ها، سوییس که عضو اتحادیه اروپا نیست، اعلام کرد که اجرای تحریم‌های این اتحادیه را بررسی می‌کند و در صورت به نتیجه رسیدن، آنها را در قبال مقامها و نهادهای ایرانی اعمال خواهد کرد. بریتانیا هم به طور مستقل تحریم‌های حقوق بشری در مورد ایران اعمال کرده است.
تحریم مقام‌های اروپایی از سوی ایران
حدود ۱۰ روز بعد از این تحریم‌ها، وزارت امورخارجه ایران در بیانیه‌ای از تحریم مقامها و نهادهای اتحادیه اروپا خبر داد. براساس بیانیه وزارت امورخارجه، نهادهای زیر را ایران تحریم کرده است:
* گروه دوستان ایران آزاد و اعضای آن در پارلمان اروپا
* کمیته بین‌المللی جست‌وجوی عدالت و اعضا
* سازمان Stop the Bomb
* شبکه دویچه‌وله فارسی آلمان
* شبکه RFI فارسی فرانسه
* لیگ بین‌المللی ضدنژادپرستی و یهودستیزی فرانسه
* شرکت کارل کولب آلمان، تحویل‌دهنده سلاح شیمیایی به رژیم صدام حسین
* شرکت راین بایرن فاهرزگبائو آلمان، تحویل‌دهنده گازهای شیمیایی به رژیم صدام حسین.
همچنین افرادی هم از سوی ایران ذیل لیست تحریم‌های وزارت خارجه آمدند:
* آلخو ویدال کوادراس رییس کمیته بین‌المللی جست‌وجوی عدالت
* خاویر زارزالخوس، رییس مشترک گروه دوستان ایران آزاد در پارلمان اروپا
* میلان آزور، رییس مشترک گروه دوستان ایران آزاد در پارلمان اروپا
* شارلیه وایمرز، نماینده پارلمان اروپا
* یان زهرادیل، نماینده پارلمان اروپا
* هلموت گئوکینگ، نماینده پارلمان اروپا
* هرمان ترتچ، نماینده پارلمان اروپا
* مایر حبیب، نماینده مجلس ملی فرانسه
* مارتین والتون، شهردار ویلپنت فرانسه
* ژان فرانسوا لگارت، شهردار سابق منطقه یک پاریس
* یوهاند بویی، از مدیران روزنامه بیلد آلمان
* الکساندرا وورزباخ، از مدیران روزنامه بیلد آلمان.
بنا بر اطلاعیه وزارت امور خارجه «تحریم‌های یادشده شامل ممنوعیت صدور روادید و عدم امکان ورود اشخاص فوق به جمهوری اسلامی ایران و توقیف اموال و دارایی آنان در قلمرو تحت صلاحیت جمهوری اسلامی ایران است».
در این بیانیه دلیل تحریم‌ها «اقدام‌های عامدانه آنان در حمایت از تروریسم و گروه‌های تروریستی، ترویج و تحریک به تروریسم و خشونت و نفرت‌پراکنی که موجب اغتشاش، خشونت، اقدام‌های تروریستی و نقض حقوق بشر علیه ملت ایران شده» اعلام شده است.
تحریم‌های پهپادی اروپا علیه ایران
چند روز بعد اتحادیه اروپا باز هم ایران را تحریم کرد، این بار بابت ادعای ارسال پهپاد به روسیه در جریان جنگ اوکراین.
اعضای اتحادیه اروپا در جلسه شورای وزیران خود، برای تحریم هشت فرد و نهاد ایرانی به توافق رسیدند. سرلشکر باقری، رییس ستاد کل نیروهای مسلح، سیدحجت‌الله قریشی، مسوول تامین و تحقیقات وزارت دفاع ایران و سردار سعید آقاجانی یکی از فرماندهان نیروی هوافضای سپاه، در فهرست این تحریم‌ها قرار گرفتند. این اتحادیه، قریشی را مسوول مذاکره بر سر قرارداد تامین با روسیه و آقاجانی را هم به عنوان «مهره اصلی برنامه پهپادی ایران» معرفی کرده است.
پینگ‌پنگ تحریم‌ها
تحریم‌های پینگ‌پنگی بین ایران و اتحادیه اروپا، بیش از آنکه به دنبال تاثیرگذاری و تحت فشار قراردادن طرف مقابل باشد، به ژست سیاسی شبیه است. دولت‌های اروپاییها علاوه بر این موضوع، به دنبال راضی کردن افکار عمومی شهروندانشان نیز هستند تا چنین وانمود کنند که به ارزش‌های شأن حقوق بشر متعهد هستند. اما همان‌طور که قابل پیش‌بینی است، تحریم‌های ایران علیه اروپاییها چنانچه با تمرکز بر امور اقتصادی هم باشد، تاثیر آنچنانی بر اقتصاد اروپا نخواهد داشت، چراکه سهم ایران از اقتصاد اروپا و بالعکس، سهم‌های اندکی هستند. در نیمه نخست ۲۰۲۲، میزان صادرات کالایی ایران به اروپا ۵۵۴ میلیون یورو بوده است و همین‌طور واردات کالایی ایران از اروپا، در همین مدت زمانی حدود ۲ میلیارد یورو بوده است. بنابراین میزان مشارکت ایران و اروپا در تجارت با یکدیگر بسیار اندک و ناچیز است، اگر میزان فروش نفت ایران به اروپا هم حساب شود که البته این مهم در گرو احیای برجام است، میزان صادرات نفتی و غیرنفتی ایران به اروپا می‌تواند افزایش داشته باشد.
اما مساله اینجاست که اگر تحریم‌های حقوق بشری آنچنان که مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته، بنا باشد پله به پله افزایش یابد، می‌تواند بر روابط ایران و اروپا تاثیرات منفی بگذارد که آماده‌ترین عرصه برای تاثیرگذاری، مذاکرات احیای برجام خواهد بود. از سوی دیگر رسیدن به چنین مرحله‌ای می‌تواند اقتصادی ایران را تحت تاثیر خود قرار دهد. فعلا روابط ایران و اروپا زیر سایه‌ای سنگین از تنش قرار دارد که عوامل سه‌گانه‌ای در این وضع موثرند: تعلیق مذاکرات برجام، موضوع پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین و سرانجام ناآرامی‌های داخالی در ایران. با این حال ناظران بر این عقیده‌اند که درهای دیپلماسی هنوز باز بوده و طرف‌ها می‌توانند به سرعت به کاهش تنش‌ها پرداخته و به میز مذاکرات بازگردند.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :