گره کور بسته‌بندی صنایع‌دستی
به گزارش جهان صنعت نیوز: فقدان بسته‌بندی مناسب در حوزه صنایع‌دستی باعث شده که این هنرهای سنتی خصوصا در نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های صنایع‌دستی با استقبال مناسب مواجه نشوند. فراموش نکنیم که صنایع‌دستی معمولا به عنوان هدیه و سوغات خریداری می‌شود و همین موضوع اهمیت بسته‌بندی را دوچندان می‌کند.
در حال حاضر بسیاری از فعالان صنایع‌دستی در استان‌های کشور به دلیل نبود مراکز طراحی و ارائه بسته‌بندی فاخر با چالش مواجه هستند و برای تامین بسته‌بندی مناسب ناچار هستند که به استان‌هایی که خدمات بسته‌بندی حرفه‌ای ارائه می‌دهند مراجعه کنند. همین امر هزینه‌های آنها را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد. در این شرایط برخی از تولیدکنندگان به کل قید بسته‌بندی را زده و محصولات تولیدی خود را صرفا کاغذ‌پیچ می‌کنند.
تا به امروز برنامه‌های اعلامی از سوی مسوولان وزارت میراث فرهنگی نیز خروجی اثرگذاری نداشته است و برآیند وضعیت موجود باعث شده که ارائه بسته‌بندی شکیل برای صنایع‌دستی در حد حرف و شعار باقی بماند.
فقدان طراحی‌های مناسب در استان‌ها
اگرچه مشکل تهیه بسته‌بندی مناسب یک چالش جدی و همه‌گیر در تمام کشور است اما وضعیت در این مورد در استان‌های محروم نمود بیشتری دارد.
عالیه خورشیدزاده مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی هنرمندان خراسان‌جنوبی ضمن اشاره به مشکلات تهیه بسته‌بندی مناسب برای صنایع‌دستی در استان‌ها به «جهان‌صنعت» گفت: متاسفانه در برخی از استان‌ها از جمله استان خراسان‌جنوبی تیم‌ها و طراح‌های فعال برای ساخت بسته‌بندی مناسب برای صنایع‌دستی وجود ندارد. به همین دلیل فعالان صنایع‌دستی نمی‌توانند با قیمت مناسب خدمات مربوط به بسته‌بندی را دریافت کنند. در نتیجه ناچار هستند با قیمت بالا تولید بسته‌بندی را به استان‌های دیگر سفارش دهند. آنچه که در استان خراسان‌جنوبی ارائه می‌شود اما صرفا در حد یک جعبه ساده و مشابه جعبه پیراهن‌های مردانه است. یعنی صرفا این کارتن‌سازی‌ها هستند که کار بسته‌بندی و طراحی را انجام می‌دهند. بنابراین به صورت حرفه‌ای در استان خراسان‌جنوبی در زمینه طراحی کار نشده و ارتباط با خارج از استان برای تولیدکنندگان صنایع‌دستی نیز خیلی سخت بوده و باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود.
وی افزود: به نظرم اگر مسوولان بتوانند فعالان صنایع‌دستی را با یکسری از تیم‌های طراحی دانشکده‌های هنر و فنی حرفه‌ای مرتبط کنند و کمکی به تولیدکنندگان صنایع‌دستی در حوزه بسته‌بندی شود بسیار خوب است. در حال حاضر در زمینه ثبت برند کمک‌هایی از سوی تعاونی‌ها ارائه می‌شود. تصور من این است اگر وزارت میراث فرهنگی در زمینه بسته‌بندی به فعالان صنایع‌دستی کمک ارائه دهد، تولیدکنندگان این هنر-صنعت در خصوص این موضوع بی‌میل نباشند و از اینکه از این خدمت استفاده کنند استقبال می‌کنند. با این وجود در حال حاضر هزینه‌های بالایی که به تولیدکنندگان صنایع‌دستی اعلام می‌شود باعث می‌شود که از دریافت خدمات بسته‌بندی عقب‌نشینی کنند.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی هنرمندان خراسان‌جنوبی ضمن تاکید بر لزوم طراحی و بسته‌بندی صنایع‌دستی در استان سازنده به «جهان‌صنعت» گفت: به نظرم کار بسته‌بندی و طراحی صنایع‌دستی باید در استان‌ها مهیا شود و تیم‌هایی برای بحث طراحی در نظر گرفته شوند. واقعیت این است که ضعف امروز صنایع‌دستی در حوزه بسته‌بندی است. هیچ‌کدام از بسته‌بندی‌های صنایع‌دستی امروز ما کیفیت بالایی نداشته و قابلیت ارائه در نمایشگاه‌های خارجی را ندارد. این در حالی است که صنایع‌دستی تولیدی در کشور و مشخصا در استان خراسان‌جنوبی کیفیت بالایی دارند اما به دلیل ارائه محصولات در پلاستیک شکل ارائه آنها مناسب نیست.
خورشیدزاده خاطرنشان ساخت: تصور من این است که اگر در وزارت میراث فرهنگی یکسری سرفصل‌های بودجه‌ای را داشته باشند و طراحان خوب در هر استان را حمایت مالی کنند امکان طراحی و ارائه بسته‌بندی مناسب در هر استان وجود دارد. به نظر باید (در هر استان) یک تیم بسته‌بندی و طراحی وجود داشته باشد. از سوی دیگر اگر قرار باشد یک بسته‌بندی ساده و یکنواخت برای همه محصولات ارائه شود فکر نمی‌کنم موثر باشد.
وی در خاتمه ابراز داشت: در یک جلسه این پیشنهاد را مطرح کردند که وزارت میراث فرهنگی یک بسته‌بندی واحد را برای کل محصولات صنایع‌دستی تهیه کند اما به نظر من این اقدام خوبی نیست که همه بسته‌بندی‌های صنایع‌دستی یکنواخت باشد. معتقد هستم اگر کمک کنند، واقعا افراد قابلی در استان‌ها برای طراحی بسته‌بندی صنایع‌دستی وجود دارد ولی باید با آنها ارتباط لازم را برقرار کنند.
ریشه فرهنگی بی‌توجهی به بسته‌بندی
اگرچه مساله لزوم توجه دولت و وزارت میراث فرهنگی به امر بسته‌بندی امری ضروری است اما نباید از نظر دور داشت که در خصوص توجه به بسته‌بندی بخشی از قضیه هم بحث فرهنگی است.
حجت‌الله مرادخانی یکی از پژوهشگران حوزه صنایع‌دستی با تاکید بر ریشه‌های فرهنگی مساله بسته‌بندی به «جهان‌صنعت» گفت: مقوله بسته‌بندی قبل از آنکه یک بحث تکنیکال و فناورانه باشد که بخواهیم بگوییم چه اقدامی انجام داده و چگونه آن را طراحی کنیم، یک مقوله قویا فرهنگی است. به دلایل مختلف فرهنگی که جامعه امروز و فرهنگ عامه دارد توجه تولید‌کننده مبتنی بر هدف بوده و خیلی هدفگرا است؛ یعنی می‌خواهد که سریع به نتیجه برسد.
وی افزود: در نتیجه این رویکرد کمتر به مسیر رسیدن به هدف توجه می‌شود؛ در این فرهنگ هدفگرا مهم فروش کالا، ارائه و تولید آن است. مسیر رسیدن به هدف اما یک گذرگاه مهم است و به نظرم یکی از مراحل مهم تولید مساله بسته‌بندی کردن است. زمانی که یک کالایی خلق و تولید می‌شود باید بسته‌بندی مناسب برای آن ارائه شود و در مرحله بعد وارد فاز فروش و بازاریابی شود. این در حالی است که فرهنگ هدف‌گرای موجود به دلایل مختلف مانع آن است که به مسیر رسیدن به هدف فکر شود. به نظرم مادامی که برنامه ما صرفا رسیدن به هدف باشد و به مسیر رسیدن به آن دقت نکنیم و آیین تشرف به آن را ارج ننهیم مشکل خواهیم داشت.
این پژوهشگر ادامه داد: «بسته‌بندی باوجود صحبت‌های زیاد مطرح شده و تاکیدات فراوان، آن‌طور که باید و شاید طرف توجه قرار نگرفته است. اینکه مساله بسته‌بندی به صورت جدی آن‌طور که باید محقق نشده به این دلیل است که صرفا هدف‌گرایی مورد توجه قرار گرفته و به مسیر رسیدن به هدف توجه نشده است. پس از تمام صحبت‌های مطرح‌شده در خصوص اهمیت و لزوم بسته‌بندی وقتی اتفاقی در عمل نمی‌افتد مشخص می‌شود که مساله بنیادین است.»
وی در خاتمه خاطرنشان ساخت: «به نظرم چهره‌های مختلف حتی در حوزه دانشگاهی در صحبت‌هایی که در خصوص اهمیت بسته‌بندی مطرح می‌کنند به این مساله که اصل و بنیاد قضیه مشکل دارد، توجهی نمی‌کنند و این مساله فرهنگی که باید روی آن کار شود مغفول مانده است.»
نگاهی به مشکلات امروز در حوزه بسته‌بندی صنایع‌دستی مشخص می‌کند چنانچه مسوولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قصد خروج از وضعیت نامناسب فعلی را دارند باید با برنامه‌ریزی دقیق و شکل‌دهی به تیم‌های مجرب در استان‌های مختلف زیرساخت‌های اولیه را فراهم کنند.
در کنار این مساله توجه به ریشه‌های فرهنگی موضوع و ارائه آموزش‌های لازم به تولیدکنندگان در خصوص اهمیت بسته‌بندی از جمله دیگر مواردی است که حتما باید مورد توجه قرار گیرد.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :