بحران‌آفرینی بانک مرکزی علیه اقتصاد
فرهاد خادمی *
بخشنامه جدید بانک مرکزی درباره بدهکاران بانکی که طی روزهای گذشته منتشر شد را می‌توان یکی از بدترین و عامل اصلی ایجاد موانع جدید ضدتوسعه و تولید دانست که عاقبتی جز فرار سرمایه‌ها، تقویت ناامنی اقتصادی و اجتماعی برای فعالان اقتصادی و کسانی که قصد ورود به بازار را دارند، تلقی کرد.
در این اطلاعیه عجیب و غریب که معلوم نیست با کدام هدف، با چه تفکر و توسط چه کسانی تهیه و تنظیم شده است، از همان ابتدا شمشیر را از رو برای تمامی تسهیلات‌گیرندگان ریز و درشت بسته و آنها را بالفطره متهم دانسته که سزایشان این است که اموال و دارایی‌هایشان بدون نیاز به احکام قضایی توقیف، ضبط و مصادره شود.
جناب آقای صالح‌آبادی! درباره بخشنامه‌ای که بر آن صحه گذاشته‌اید و ابلاغ کرده‌اید فقط باید گفت واسفا.
آقای رییس کل بانک مرکزی! حتی اگر وام‌گیرنده هم اجازه بدهد، مگر شما می‌توانید در این آشفته‌بازار اقتصادی کشور که از قضا خود شما و تصمیم‌گیری‌هایتان از عوامل موجده این وضعیت هستید، بدون حکم دادگاه صالحه اموال کسی را توقیف کنید؟
شما از همان اول تسهیلات‌گیرنده را چنان لای منگنه می‌گذارید که هیچ راه فراری نداشته باشد و تن به هر خواسته نامشروع و غیرقانونی شما و بانک‌های رباخوار تحت امرتان بدهد! آقای رییس! مگر نمی‌دانید کسی که دچار «عسروحرج» است هر تعهدی بدهد شرعا و قانونا باطل است و از درجه اعتبار ساقط؟ و عملا این کار شما نوعی باج‌گیری و گروگانگیری از اموال و دارایی‌های مردم است!
لذا لازم است که به این سوالات پاسخی منطقی و درخور بدهید تا افکار عمومی بدانند چه کسانی و با چه تفکراتی برای جامعه ناامنی اجتماعی و اقتصادی ایجاد می‌کنند و خوب است که دستگاههای نظارتی و امنیتی به این موضوع ورود کنند و مانع از اجرایی شدن این بخشنامه بشوند و نگذارند این دفعه کشور و اقتصادش دچار بحران‌های جدیدتری بشود.
مردم باید بدانند چه کسانی در دوران تحریم ظالمانه نظام سلطه، به‌گونه‌ای دیگر آب در آسیاب دشمن می‌ریزند و بر سر راه رشد اقتصادی کشور و فعالان این بخش سنگ‌‌اندازی و مانع‌تراشی می‌کنند که به یکباره بساط اقتصاد از این کشور برچیده شود. آقای صالح‌آبادی لطفا برای ثبت در تاریخ به این سوالات پاسخی درخور و صریح بدهید:
۱- همه تسهیلات‌گیرندگان ریزودرشت در تاریخ اقتصاد ایران و نظام بانکی ایران به‌خصوص پس از انقلاب اسلامی، هنگام اخذ تسهیلات چشم بسته و بدون خواندن مفاد قراردادها و بدون هیچ سوالی تمام قراردادهای چندین صفحه‌ای بانک‌ها را سفید امضا کردهاند تا بعدا کارمندان بانک آنها را تکمیل کنند؛ (قراردادهایی که روی قراردادهای ترکمانچای، گلستان و دارسی را سفید کردهاند).
۲- برای مثال در تاریخ نظام بانکی کشور، یک نمونه بیاورید که وام‌گیرنده‌ای جرات کرده باشد به مفاد قراردادهای بانکی چندین صفحه‌ای با ده‌ها ماده و تبصره اعتراض کند؟ چون اعتراض همانا و عدم پرداخت تسهیلات از سوی بانک‌ها نیز همانا و این بخت‌برگشته‌ها مجبور بوده و هستند لام تا کام حرفی نزنند و فقط امضا کنند؟!
۳- آقای صالح‌آبادی! شما یک نمونه بیاورید که بانک‌ها نسخه‌ای از قراردادهای بانکی را به مشتریان و وام‌گیرندگان داده باشند؟ خودتان خوب می‌دانید این آش آنقدر شور شده بود که سال گذشته آقای خاندوزی وزیر اقتصاد، در بیانیه شدیداللحنی از بانک‌ها خواست تا حتما و به فوریت یک نسخه از قراردادها را به مشتریان‌شان بدهند و به صورت الکترونیکی منتشر کنند.
۴- آقای رییس کل بانک مرکزی! قرارداد ترکمانچای لااقل یک مدت زمان اجرایی داشته است، ولی اینکه شما به بانک‌ها دستور داده‌اید از مشتری، ضامن و ضامنین به صورت مکتوب تعهدنامه دریافت کنند که در صورت اقدام موسسات اعتباری، حق هرگونه اعتراض و طرح دعوی را از خود سلب می‌کنند، این با کدام منطق قرآنی، شرعی، عرفی و قانونی مطابقت دارد از کسی که «مستاصل و مضطرب» است و برای بقای خود و حیات اقتصادی‌اش مجبور به اخذ تسهیلات است، چنین تعهدنامه‌های ظالمانه‌ای بگیرند که روی چنگیز و تیمور را سفید کردهاند!
به راستی شورای پرهیاهو و پرجلال و جبروت فقهی و اسلامی مستقر و ناظر بر عملکرد بانک‌ها کجاست که اجازه داده‌اند چنین بخشنامه‌ای صادر شود؟
۵- آقای رییس کل! آیا می‌دانید بانک‌ها در تمام قراردادهای یک‌طرفه‌شان که خودشان نیز آورده‌ای دارند فقط به سود خودشان فکر می‌کنند و حاضر نیستند در ضررهای وارده به وام‌گیرنده شریک باشند؟
این چه قرارداد مشارکتی است که فقط یک طرف در عین بدبختی و افلاس باید ضرر بدهد و طرف دیگر مشارکت، فقط سود بگیرد و بعدا هم با سود مرکب از وام‌گیرنده بیچاره اقساط خانمان‌برانداز دریافت شود؟ این متن‌های ظالمانه براساس دستورات کدام دین و آیین نوشته شده تا فعالان اقتصادی را به خاک سیاه بنشانند؟
۶- شما چرا سیستم تسهیلات‌دهی بانکی را شفاف، به روز و منضبط نمی‌کنید که مجبور باشید چنین بخشنامه‌هایی را صادر کنید؟
۷- آقای صالح‌آبادی! در این اقتصاد ورشکسته و رو به اضمحلال و با این نوسانات شدید اقتصادی و بی‌ثباتی در بازار ارز، کمبود انرژی‌های سه‌گانه (آب، برق و گاز) برای صنعت، تحریم‌های ظالمانه برای اقتصاد ما چگونه می‌خواهید این‌گونه فعالان بخش اقتصاد را به زنجیر بکشید و برایشان دغدغه‌های فکری و روحی ایجاد کنید؟
در خاتمه امیدوارم که دستگاههای نظارتی همت کنند و به ماجرای این بخشنامه که در آینده نه‌چندان دور معضلات و مشکلات عدیده‌ای برای مردم، اقتصاد، کشور و تولید به وجود خواهد آورد ورود کنند و اجازه ندهند خسارت‌های نظام بانکی به جامعه ما بیش از این شود.
* روزنامه‌نگار
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :