سوآپ با روسیه به نفع ایران
به گزارش جهان صنعت نیوز: دولتمردان اما بر ایده سوآپ تاکید می‌کنند و دلیل اجرایی شدن آن را تکمیل کریدور شمال به جنوب می‌دانند. پروژه‌ای که در سال‌های گذشته به دلیل مشکل تامین مالی روی زمین مانده و با اجرایی شدن قرارداد سوآپ انرژی بین ایران و روسیه این مسیر توسط روس‌ها تکمیل می‌شود و از لحاظ لجستیک به نفع ایران است. از سویی آنها پروژه انتقال گاز روسیه از مسیر ایران به پاکستان را فرصت دیگری می‌دانند که می‌تواند بازاری برای صادرات گاز ایران باشد.
سوآپ نوع قراردادی است که برمبنای آن مثلا گاز، نفت یا فرآورده‌های نفتی را از کشوری دریافت کنیم و ما‌به‌ازای آن را در مرز دیگری تحویل دهیم. در واقع آنچه امروز به عنوان سوآپ در معاملات نفتی مطرح می‌شود به زبان ساده به این مفهوم است که دولت یا تجار بخش خصوصی، نفت یا گاز را در یک مرز کشور از همسایگان دریافت می‌کنند و در مرز دیگر به افراد مورد نظر آنان تحویل می‌دهند.
تجارت سوآپ انواع مختلفی دارد که عبارتند از: سوآپ ارز، سوآپ انواع کالا، سوآپ نرخ بهره، سوآپ نرخ بازده کل، سوآپ دارایی و… سوآپ گاز از خاک ایران و تبدیل آن به عنوان هاب گاز در منطقه مساله جدیدی نیست. ربع قرن است که درباره آن صحبت می‌شود و برنامه ایران این بوده که به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر گاز جهان واردکننده و صادرکننده گاز باشد و از سیستم‌های انتقالی خود استفاده بهینه کند.
چشم‌انداز همکاری ایران و روسیه به نظر می‌رسد در شرایط تحریمی به نفع دو کشور است، چه آنکه مقامات دولت سیزدهم امیدوارند حداقل در بخش‌های مورد تفاهم در حوزه انرژی میادین نفت و گاز ایران هم جان دوباره بگیرد. ضمن اینکه موضوع انتقال فناوری به خصوص در صنعت ال‌ان‌جی که ایران بدان دسترسی ندارد، یکی از امتیازهای این تفاهمنامه است.
سود دوطرفه
محمدرضا شوشتری کارشناس انرژی در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: موضوع حمل‌و‌نقل و لجستیک امروز در دنیا یکی از زیرساخت‌های توسعه کشورها محسوب می‌شود. تکمیل زیرساخت‌های ریلی از طریق سرمایه‌گذاری روسیه در ایران می‌تواند، مسیر انتقال کالا و انرژی به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را تسهیل کند.
او اضافه کرد: سوآپ، فرصتی برای ماست که هم انرژی ترانزیت شود و هم کالا ضمن اینکه این تفاهمنامه که بخش‌های دیگری هم درگیر کرده، به نوعی یک همکاری مشترک به نفع هر دو کشور است.
او با بیان اینکه روسیه با ایجاد زیرساخت هم محصول خود را به خلیج‌فارس می‌رساند و هم هزینه حمل‌و‌نقل انرژی و سایر کالاهایش کاهش می‌یابد، تصریح کرد: اینکه مزیت‌های این همکاری را نبینیم به نظرم درست نیست. نمی‌توان به طور قطع گفت که روسیه با سوآپ انرژی تبدیل به رقیب ایران می‌شود، زیرا در خیلی از کشورها از امکانات سرزمینی کشورهای دیگر برای انتقال کالا استفاده می‌شود و این یک اصل پذیرفته‌شده در دنیا است.
شوشتری با تاکید بر اینکه تکمیل زیرساخت‌ها هزینه‌های حمل‌و‌نقل کالاهای ایران را هم ارزان می‌کند، یادآور شد: یکی از مشکلات صنایع کشور تکمیل نبودن زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل است که هزینه تولید را بالا برده است. گاهی هزینه یک محصول به اندازه دو برابر قیمت محصول است.
او افزود: بالاخره در هر قراردادی باید منافع دو طرف لحاظ شود و نمی‌توان گفت که روسیه زیرساخت‌های ما را تکمیل کند و نفعی از این کار نبرد. این یک معامله دو سر برد است.
تمرکز بر سوآپ همنام
مرتضی فیروزی کارشناس بین‌الملل انرژی هم در این رابطه در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: سوآپ نفت از دو بخش تشکیل می‌شود. یک سوآپ نفت‌خام است و دیگری سوآپ فرآورده‌های نفتی است. در مورد سوآپ نفت‌خام ما با کشور روسیه کاری نداریم، خط لوله داریم؛ شبیه آنچه در گذشته با قزاقستان انجام شد. از زمان مرحوم هاشمی‌رفسنجانی این موضوع برقرار بود. ما نفت‌خام را از قزاقستان وارد می‌کردیم و از طریق خط لوله به پالایشگاه تهران و تبریز می‌فرستادیم. در مقابل این واردات، در جنوب به قزاقستان نفت می‌دادیم. این سوآپ هم برای ایران و هم برای قزاقستان سودمند بود. متاسفانه در دولت آقای احمدی‌نژاد، بدون مطالعه این قرارداد تعطیل شد و ضرر و زیان‌هایی را هم در حوزه اقتصادی و اقتصاد انرژی بر ما وارد کرد. هم در حوزه امنیت ملی و سیاست خارجی زیان‌هایی به کشور وارد شد. مهم‌تر آنکه کشورهای دیگر به ما اعتماد نکردند.
وی افزود: قرار شد دوباره با مذاکراتی جدید این قرارداد دوباره برقرار شود و سوآپ نفت‌خام از قزاقستان اجرا شود که البته هنوز عملیاتی نشده است.
فیروزی با اشاره به مذاکرات سوآپ نفت، گاز و فرآورده از روسیه اظهار داشت: تا به امروز فرآورده‌های نفتی زیادی وارد ایران نشده است. در حال حاضر به بنزین و گازوییل در شمال ایران نیاز داریم. اما در جنوب بنزین نداریم که بدهیم. بنابراین سوآپ غیرهم‌نام انجام می‌دهیم. سوآپ غیرهم‌نام‌هم یعنی در شمال بنزین بدهیم و در جنوب هم مازوت بگیریم. این موضوع مورد استقبال بخش خصوصی قرار نگرفته، زیرا مکانیسم اجرای کار بسیار مشکل دارد، اما اگر این کار انجام شود بسیار خوب است.
۲ هزار کیلومتر فرصت‌سازی
حسن مرادی نماینده پیشین مجلس و کارشناس انرژی هم به «جهان‌صنعت» می‌گوید: سوآپ نفت پدیده جدیدی نیست؛ سال‌ها است که جمهوری اسلامی ایران به امر سوآپ می‌پردازد.
وی افزود: سال‌هاست که از ترکمنستان گاز وارد می‌کنیم و به کشورهای همسایه صادر کرده و یا در شمال کشور مصرف می‌کنیم.
او با بیان اینکه روسیه به دلیل جنگ با اوکراین امکان صادرات بخشی از منابع انرژی خود از جمله، گاز و نفت را ندارد، تصریح کرد: بهترین مسیر برای صادرات انرژی روسیه ایران است. می‌توانیم از این طریق گاز، فرآورده‌های نفتی و گاز را وارد کرده و آن را به کشورهای اطراف صادر کنیم.
مرادی تاکید کرد: این قرارداد باعث می‌شود که ۲ هزار کیلومتر از سرزمین ما تبدیل به فرصت‌های بهره‌وری و افزایش ثروت شود. بنابراین یک مسابقه برد- برد است که برای هر دو طرف سودمند است. ضمن اینکه این تعاملات در دنیای امروز بسیار عادی است و باید برای طرفین سودمند باشد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :