شی جین پینگ در برزخ وعده ثبات مالی / خبرهای بدی برای آقای شی در راه است

اکرم شعبانی*

این تجربه، یک شوک بود و او را وادار کرد تا با صدها نفر از افراد عمدتا ثروتمند که مانند او از ضررهای خود خشمگین هستند، ارتباط برقرار کند. خانم فانگ در حال جمع آوری اطلاعات و درخواست از قانون گذاران محلی بوده است. او در ماه سپتامبر با مشتریانی از سراسر کشور در لابی بانکش جمع شد تا پول خود را پس بگیرند.

به گزارش اکونومیست، چنین حوادثی در میان طبقه متوسط چین رایج‌تر می‌شود. طی پنج سال گذشته، دولت دارایی‌های بانکداری سایه را که در ترازنامه وام‌دهندگان به حساب نمی‌آیند و شامل مجموعه‌ای از محصولات مالی سرگیجه آور است، سرکوب کرده است. در نتیجه، سهام این دارایی‌ها از سال ۲۰۱۷ تاکنون ۱۵ درصد کاهش یافته است، اما همچنان به ۵۶ تریلیون یوان (۸ تریلیون دلار) یا یک هفتم کل دارایی‌های سیستم بانکی می‌رسد و اکنون که اقتصاد چین در حال کند شدن است، سرمایه‌گذاران متوجه می‌شوند که بسیاری از محصولات مالی که به عنوان کم ریسک به بازار عرضه می‌شوند، در واقع کاملا پرخطر هستند. 

شی جین پینگ رهبر چین که به تازگی سومین دوره ریاست جمهوری خود را آغاز کرده، ثبات مالی را یکی از اهداف اصلی خود می‌داند. مشکل این است که یافتن سرمایه‌گذاری مطمئن در چین سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود. کنترل سرمایه شدید مانع از مصرف پول در خارج از کشور می‌شود. بازارهای سهام چین نوسان و بازدهی بدی دارند. طبقه اعلام شرکت داده‌های مالی ایست مانی تنها ۱ درصد از صندوق‌های محلی در سال جاری بازدهی داشته و سرمایه‌گذاران مابقی پول خود را از دست داده‌اند. بازار املاک، که مدت‌ها به دلیل افزایش قیمت مسکن، مقصد اصلی سرمایه‌گذاری بود، به دلیل سرکوب دولت بر اهرم‌ها دچار آشفتگی شده و قیمت‌ها در بسیاری از شهرها کاهش یافته است.

در نتیجه، صنعت اعتماد چین، بخش عمده‌ای از سیستم بانکداری سایه این کشور و یکی دیگر از مقصدهای محبوب سرمایه‌گذاری نیز دچار آشفتگی شده است. محصولات اعتماد آستانه سرمایه‌گذاری بالایی دارند (معمولا بالای ۱ میلیون یوآن) و سرمایه‌گذاران ثروتمندتری را جذب می‌کنند. آنها اغلب توسط بانک‌ها به فروش می‌رسند و بازدهی بالاتر از سپرده‌ها را وعده داده و وجوه را به سمت وام گیرندگان پرخطری هدایت می‌کنند که در غیر این‌صورت ممکن است قادر به دسترسی به وام نباشند. توسعه دهندگان املاک هم در این میان وام‌گیرندگان بزرگی بوده‌اند.

نکول‌ها نادر بودند. اما زمانی که توسعه‌دهندگان با مشکل روبرو می‌شوند، اغلب در بازپرداخت وام‌ها شکست می‌خورند. ببین ۴۰ تا ۶۰ درصد از دارایی‌های سه شرکت بزرگ اعتماد – وانشینگ، مینشنگ و هواچن – در سال جاری ناکارآمد هستند. آنشین یکی دیگر از شرکت‌های بزرگ، گزارش می‌دهد که تقریبا تمام دارایی‌های آن نابود شده است. از ۵۷ میلیارد یوآن سرمایه‌گذاری که شرکت‌های اعتماد در هفت ماهه اول سال جاری نکول کرده‌اند، حدود ۸۰ درصد مربوط به وام‌های املاک بوده است. وانگ جن از شرکت کارگزاری اوراق بهادار هوآبائو  اخیرا این سرمایه‌گذاری را «منطقه فاجعه»‌ نامیده است.

خانم فانگ تقریبا ۱۰ میلیون یوآن در دو محصول در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ سرمایه‌گذاری کرد. آنها توسط شعبه چینی بانک آسیای شرقی BEA که در هنگ کنگ مستقر است فروخته اما توسط مینشنگ صادر شد. یکی از فروشندگان بانک آسیای شرقی به او  اطمینان داده بود که می‌تواند تا اواسط سال ۲۰۲۱ پول خود را نقد کند یعنی زمانی که انتظار داشت برای ساخت کارخانه پلی اتیلن پول نقد در اختیار داشته باشد. اما با فرارسیدن زمان تعیین شده، وجوه مسدود شد. کارمندان بانک از او خواستند صبر کند. یک سال بعد، او و بیش از ۲۰۰ سرمایه‌گذار دیگر، با صدها میلیون یوآن مسدود شده، هنوز هم اصل یا سود محصولات را دریافت نکرده‌اند.

اعتراضات در بانک آسیای شرقی مقامات را غافلگیر کرده است. طی ماه گذشته صدها نفر در شعب بانک‌ها حضور یافته‌اند. در یکی از تجمعات در شانگهای معترضانی که خواستار پس گرفتن پول خود بودند، ساختمان را برای چند ساعت محاصره کردند. این حادثه از برخی جهات شبیه به یک هجوم بانکی کوچک بود که بسیاری از مشتریان از محصولات مالی و سپرده‌های خود تقاضای پول نقد داشتند. این بانک بیانیه‌ای منتشر و اعلام کرد که مشتریان همچنان می‌توانند از حساب‌های خود برداشت کنند.

این اعتراضات بخشی از یک روند گسترده‌تر است. در ماه می، مردم سراسر کشور در شهر جنگ‌جوئو در مرکز چین تجمع کردند تا علیه مسدود شدن ۴۰ میلیارد یوآن سپرده در شش بانک روستایی اعتراض کنند. بانک‌ها که همگی متعلق به یک سرمایه‌دار بزرگ بود، از طریق پلتفرم‌های آنلاین، سپرده‌های خود را جذب کرده و وعده نرخ‌های بهره بالا می‌دانند. اما از منابع مالی سوءاستفاده شد و سرمایه‌دار فرار کرد. دولت محلی اکنون در تلاش است تا حداقل به برخی از مشتریان بازپرداخت کند.

در ماه آگوست، خریداران خشمگین خانه در یکی از شعبه‌های بانک بو های در شانگهای گرد هم آمدند تا اطلاعات بیشتری را در مورد وام مسکن خود برای خانه‌ها در شرایطی که ساخت و ساز به دلیل کمبود پول متوقف شده است، مطالبه کنند. شایعاتی مبنی بر توقف برداشت‌ها همچنین منجر به افزایش سپرده‌ها در ماه سپتامبر در یکی از بزرگترین بانک‌های استان جیانگ‌سو شد. این بانک در نهایت توانست مشتریان خود را آرام کند، اما در عین حال مجبور شد پایه سرمایه خود را نیز افزایش دهد.

لرزه نگار لرزان

به نظر می‌رسد اوضاع بدتر خواهد شد. بانک مرکزی چین ۱۲۲ بانک «پرخطر» را در میان ۱۶۵۱ بانک روستایی این کشور شناسایی کرده است. اعتماد به این بانک‌های کوچکتر رو به کاهش است. بسیاری از مشتریان تلاش می‌کنند سپرده‌های خود را به موسسات بزرگتر و معتبرتر منتقل کنند. در بانک‌هایی که ترازنامه ضعیفی دارند، طولی نمی‌کشد که این پویایی به بحران تبدیل می‌شود. همانطور که جونگ‌یوان زوئی لیو از اندیشکده شورای روابط خارجی در نیویورک، خاطرنشان می‌کند برخی از بانک‌های دهکده مجبور شده‌اند برداشت‌ها را محدود، ساعات کاری را کوتاه و یا حتی حساب‌ها را مسدود کنند تا از هجوم سپرده جلوگیری شود. چنین اقداماتی راه حل کوتاه مدت هستند، زیرا تمایل به ایجاد وحشت‌های جدید و هجوم جدید به سپرده‌ها دارند.

همه اینها اخبار بدی برای آقای شی است. دلیلی وجود دارد که او ثبات مالی را به یک هدف اصلی تبدیل کرده است. صنعت بانکداری متزلزل حمایت از دولت او را تضعیف می‌کند و برای افرادی مانند خانم فانگ و همچنین کسانی که متوجه اعتراضات او می‌شوند، سیستم مالی چین به ندرت متزلزل‌تر بوده است. 

 

اقتصاد کلان