تحمل بازار تا کجاست؟
به گزارش جهان صنعت نیوز: رکوردشکنی دلار در بازار ادامه دارد. در معاملات روز گذشته بازار ارز، اسکناس آمریکایی یک پله دیگر بالا رفت و وارد کانال قیمتی ۳۶ هزار تومانی شد. به این ترتیب از هفته گذشته تا پایان معاملات دیروز ۳ هزار تومان به قیمت دلار افزوده شده است. در خصوص دلایل افزایش سرعت رشد دلار کارشناسان به فاکتورهای متعددی از قبیل تشدید تنش‌های سیاسی ایران با غرب، فضای متشنج داخلی، هجوم نقدینگی از بازارهای سرمایه و مسکن به سمت بازار ارز و همچنین انتظارات تورمی اشاره می‌کنند. برخی نیز به تشدید کسری بودجه دولت در ماه‌های پایانی سال اشاره کرده و سکوت بانک مرکزی در برابر افزایش قیمت دلار را معنادار می‌دانند. هرچند بالا بودن تحرکات بازار پیش‌بینی‌ها را به سمت تداوم روند افزایشی قیمت اسکناس آمریکایی در روزهای پیش‌رو کشانده، اما بررسی‌ها از قفل شدن معاملات بازار و افزایش تعداد خریداران ارز حکایت دارد. اما با توجه به زمزمه‌هایی که از آزادسازی ارزهای بلوکه‌شده ایران در روزهای گذشته به گوش می‌رسد، آیا بانک مرکزی قادر خواهد بود عقبگرد قیمتی دلار در بازار ارز را ممکن کند؟
افزایش ۳ هزار تومانی قیمت دلار
در معاملات روز گذشته بازار ارز روند صعودی قیمت‌ها ادامه داشت به طوری که دلار توانست یک قدم دیگر جلو بیفتد و به بالاترین نرخ خود در سال‌های گذشته دست یابد. آن‌طور که بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ دلار در معاملات پیش از ظهر دیروز با نرخ ۳۵ هزار و ۹۰۰ تومان در حال معامله بود. با این حال افزایش هیجانات در میان معامله‌گران در نهایت اسکناس آمریکایی را وارد کانال قیمتی ۳۶ هزار تومانی کرد. این نرخ نسبت به نرخ‌های ثبت‌شده در ابتدای معاملات هفته گذشته بیش از ۳ هزار تومان بالاتر است. قیمت دلار در بازار توافقی نیز افزایشی بوده و طبق بررسی‌ها وارد کانال قیمتی ۳۴ هزار تومانی شده است. نکته قابل توجه اما این است که فضای این روزهای بازار ارز بسیار متشنج شده است. هرچند پیش از این نیز شاهد صف‌های طویل خرید دلار پشت در صرافی‌ها بودیم، اما در روزهای گذشته افراد بیشتری به صف خرید دلار پیوسته‌اند. آن‌طور که بررسی‌های میدانی نیز نشان می‌دهد، معاملات این روزهای بازار ارز قفل شده است. از یک سو برخی دلارهای خانگی خود را به بازار آورده‌اند و امیدوارند که با فروش آن در اوج قیمتی به سود برسند. از سوی دیگر اما گفته می‌شود که در فضای هیجانی بازار ارز کسی دلار نمی‌فروشد و همه خریدار این ارز خارجی شده‌اند.
دلایل تاخت و تاز دلار
اما تاخت و تاز دلار در بازار چه دلایلی دارد؟ در روزهای اخیر تحلیل‌های مشابهی در این خصوص ارائه شده است. خروج نقدینگی از بازارهایی همچون بورس و مسکن و حرکت آن به سمت بازار ارز و سکه یکی از دلایلی است که در این خصوص عنوان می‌شود. از سوی دیگر تشدید تنش‌های سیاسی ایران با غرب و اشاعه اخبار سیاسی در خصوص روند مذاکرات موضوع دیگری است که بر هیجانات قیمتی بازار ارز افزوده است. از سوی دیگر آمارهای نگران‌کننده‌ای که از شاخص‌های عملکردی اقتصاد منتشر می‌شود نیز به عامل دیگری در این رابطه تبدیل شده و دلار را در مسیر صعودی قرار داده است. در این خصوص می‌توان به تازه‌ترین آمارهای ارائه‌شده از سوی بانک مرکزی اشاره کرد. براساس این آمارها، حجم نقدینگی تا پایان مرداد ماه سال جاری به ۵۴۰۱ هزار میلیارد تومان رسیده است که حاکی از رشد ۸/۳۷ درصدی آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. این میزان رشد نقدینگی دو دلیل عمده است؛ نخست رشد نزدیک به ۳۹ درصدی مطالبات بانک مرکزی از دولت و دوم رشد نزدیک به ۱۷ درصدی مطالبات بانک مرکزی از بخش بانکی. افزایش ضریب فزاینده پول به ۰۳/۸ نیز شاهدی بر این مدعاست که روند خلق پول در اقتصاد با سرعت ادامه دارد.
شائبه افزایش قیمت دلار برای جبران کسری بودجه
به گواه کارشناسان، رکوردشکنی خلق پول و حجم بالای نقدینگی یکی از دلایل اصلی رشد قیمت دلار محسوب می‌شود. در حقیقت دلار معلول رشد نقدینگی و تورمی است که در سایه آن ایجاد می‌شود. آخرین آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار نیز نشان می‌دهد که نرخ تورم در پایان مهر ماه امسال به ۴۳ درصد رسیده و کماکان در حال صعود است. بنابراین اگر بخواهیم ریشه‌های اقتصادی افزایش قیمت دلار را شناسایی کنیم باید به فاکتورهایی از قبیل پایه پولی، نقدینگی، تورم و همچنین رشد پایین اقتصادی اشاره کنیم. اما همانطور که اشاره شد افزایش قیمت دلار دلایل سیاسی هم دارد. در روزهای اخیر بار دیگر خبرهایی در خصوص به بن‌بست رسیدن مذاکرات و مشخص نبودن سرنوشت برجام منتشر شده است. از سوی دیگر فضای داخلی کشور نیز متشنج است و ۵۰ روز است که کشور درگیر اعتراضات خیابانی شده است. اما علاوه بر موارد یادشده، برخی به موضوع کسری بودجه دولت اشاره و آن را یکی از دلایل بالا رفتن قیمت دلار عنوان می‌کنند. به باور کارشناسان، افزایش قیمت دلار دولت را قادر می‌سازد که بخش زیادی از کسری بودجه‌اش را تامین کند و از همین روست که در برابر جهش قیمت دلار سکوت کرده است. هرچند در روزهای گذشته رییس بانک مرکزی اعلام کرده که ارزهای جدیدی در راه بازار هستند و می‌تواند بر روند تقاضا تاثیر بگذارد. با این حال هنوز مشخص نیست که این گفته‌ها تنها بازی روانی است و یا حرکتی در راستای کاهش هیجانات بازار. در عین حال مساله آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده بار دیگر نیز به میان آمده است. اما این بار نیز مشخص نیست که آیا این ارزها بالاخره به چرخه اقتصادی کشور راه می‌یابند یا خیر.
کارنامه مردود دولت سیزدهم
در مجموع می‌توان گفت که کارنامه دولت سیزدهم در زمینه مدیریت بازار ارز مردود است. سال گذشته و در زمان روی کار آمدن دولت ابراهیم رییسی، قیمت دلار در بازار آزاد حدود ۲۶ هزار تومان بود که اکنون به ۳۶ هزار تومان رسیده است. به این ترتیب ظرف یک سال و چند ماه، دلار حدود ۴۰ درصد رشد داشته است. سقوط تدریجی ارزش ریال در دولت سیزدهم در حالی ادامه دارد که تصمیم‌گیران به کرات از چشم‌انداز روشن اقتصادی و بهبود شاخص‌های عملکرد اقتصادی خبر می‌دهند. با این حال تشدید تحریم‌ها و سیاستگذاری‌های نامناسب در حوزه‌های مختلف اقتصادی موانعی جدی در برابر حل چالش‌های موجود محسوب می‌شوند. به این ترتیب مادامی که تغییری در وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور ایجاد نشود و نااطمینانی‌ها تشدید شود نمی‌توان به تقویت ارزی ریال در برابر دلار و سایر ارزهای خارجی امیدوار بود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :