تکرار تجربه شکست‌خورده
به گزارش جهان صنعت نیوز: طبق آنچه اعلام شده است اوراق سکه بانک مرکزی معاف از مالیات بوده و کلیـه اشخاص حقیقی می‌توانند حداکثر معادل ۱۰۰ سکه تمام بهـار آزادی طرح جدید و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا بدون محدودیت، نسبت به خرید این اوراق اقدام کنند.
براساس این گزارش، سررسید اوراق سکه بانک مرکزی، ۶ ماه پس از عرضه اولیه، با تسویه نقدی در سررسید بوده و قیمت تسویه نقدی اوراق نیز معادل میانگین موزون قیمت‌های پایانی تمامی گواهی‌های سپرده سکه بانک‌ها و اوراق سکه بانک مرکزی در بورس کالای ایران در آخرین جلسه معاملاتی خواهد بود.
معاملات ثانویه اوراق سکه مرکزی، در بورس کالای ایران انجام می‌شود و دارندگان اوراق در صورت تمایل به فروش اوراق زودتر از سررسید، می‌توانند اوراق سکه خود را در بورس کالای ایران، به قیمت روز به فروش برسانند.
بانک مرکزی ج.ا.ا تسویه نقدی اوراق در سررسید و همچنین نقدشوندگی این اوراق در بازار ثانویه بورس کالای ایران به قیمت روز را متعهد می‌شود.
این اقدام البته در دوره‌های گذشته نیز تجربه شده است. البته تفاوت آن قابل معامله بودن این اوراق است. با این حال اما شورای فقهی هم درباره رفع مشکل فروش اوراق سکه بانک مرکزی اظهار نظر کرد و بلااشکال بودن آن را منوط به تحویل فیزیکی سکه دانست.
حال سوال اینجاست که آیا این اقدام می‌تواند در جهت کاهش نوسان قیمت سکه که بیشتر متاثر از نوسان قیمت ارز است جلوگیری کند؟
از سوی دیگر طبق اعلام بورس کالا، دیروز ۱۰ میلیون اوراق سکه بانک مرکزی معادل ۱۰۰ هزار قطعه سکه بهار آزادی در بورس عرضه شد. تسویه نقدی اوراق سکه، با توجه به اینکه بانک مرکزی می‌تواند با روش‌های مختلف منابع لازم را برای تسویه اوراق به صورت نقدی فراهم کند، برای متقاضیان ریسک کمتری دارد.
با این وجود، در شرایط کنونی که بانک مرکزی تحویل فیزیکی سکه را هم تضمین کرده است، این نگرانی در میان متقاضیان خرید اوراق سکه به وجود آمده است که آیا بانک مرکزی واقعا منابع لازم برای تسویه فیزیکی این اوراق و تحویل سکه به خریداران را دارد یا نه؟
این در حالی است که موضوع تسویه اوراق در گذشته نیز برای اهالی بازار سرمایه دردسرساز شده بود.
سیکل معیوب تصمیم‌گیری
در همین زمینه میثم رادپور کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: بانک مرکزی دو دوره قبل هم این کار را تجربه کرد. یک بار در زمان آقای بهمنی و یک بار دیگر زمان آقای سیف در سال ۹۷ بانک مرکزی به این شیوه سکه فروخت. تنها تفاوت این دوره آن است که این اوراق در بازار سرمایه قابل خرید و فروش است. در واقع بانک مرکزی با این کار مهلت می‌خرد تا بتواند سکه‌ها را در موعد مقرر تامین کند.
رادپور هدف بانک مرکزی را هدایت نقدینگی می‌داند و اظهار می‌کند: پولی که در این بازار مشغول می‌شود، در بازارهای دیگر نمی‌رود، در واقع بخشی از مسیر نقدینگی را منحرف می‌کند اما آن را کاهش نمی‌دهد.
وی می‌افزاید: بانک مرکزی هر چیزی را بفروشد به نوعی پایه پولی را محو می‌کند. تنها ویژگی این دوره آن است که نقدشوندگی بیشتری دارد. قبلا به روش پیش‌پرداخت خرید انجام می‌شد اما الان تعهد بانک مرکزی قابل معامله است.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که با بالا رفتن قیمت طلا فشار به بانک مرکزی بیشتر می‌شود یا نه می‌گوید: در صورت بالا رفتن قیمت طلا در واقع این ناشر است که ضرر می‌کند که خبر خوبی برای بانک مرکزی نیست و بالعکس کاهش قیمت خبر خوبی برای خریداران نیست. البته هدف بانک مرکزی کسب سود نیست فقط می‌خواهد بخشی از نقدینگی را خارج کند.
رادپور تصریح می‌کند: اما مساله این است که در این دست موارد دولت و بانک مرکزی سابقه بی‌تعهدی دارند و تنها با ارائه تخفیف بوده که جذابیت خرید ایجاد شده است. بانک مرکزی سری قبل گفت که خرید سکه مالیات ندارد اما اداره مالیات از خریداران مالیات اخذ کرد.
وی همچنین می‌گوید: قبلا نام برخی از خریداران این نوع سکه را عمومی کردند که جایی یا فردی چند هزار سکه خریداری کرده است. در واقع انگار فروشنده که تبلیغ خرید سکه از بانک مرکزی را کرد خودش زیرآب خریدار را زد. این موضوع در دلار جهانگیری هم نمود پیدا کرد. در واقع دولت خود ارز ۴۲۰۰ را در اختیار وارد‌کنندگان قرار داد و بعد آنها را به قوه قضاییه معرفی کردند.
حاشیه‌های خرید سکه از بانک مرکزی
رادپور همچنین می‌گوید: هیچ زمانی خرید سکه بدون حاشیه از سوی بانک مرکزی نبوده است. در واقع بحران ارزی ما طی این سال‌ها همراه با یکسری اقدامات نامعقول و بی‌تعهدی‌هایی از سوی بانک مرکزی، دولت و بخشی از حاکمیت بوده است. در حالی که بعد از اعدام سلطان سکه قیمت سکه چند برابر شد در حالی که این منصفانه نبود.
وی می‌افزاید: در واقع بزرگ‌ترین جهش سکه بعد از اعدام سلطان سکه بود. بنابراین اصل ماجرا مربوط به یک شخص نبود.
رادپور همچنین خاطرنشان می‌کند: اما فروش سکه توسط بانک مرکزی قبلا تجربه شده و با بی‌تعهدی همراه بوده است و بعید نیست کسی که سکه بخرد با یک قانون جدید با خرید ۱۰ سکه باید مالیات سنگین بپردازد. در واقع هیچ سازوکار قابل پیش‌بینی‌ای وجود ندارد. کمااینکه بازار آتی سکه که فعالان زیادی هم داشت به یک باره تعطیل شد.
این کارشناس اقتصادی می‌افزاید: بنابراین این تجربه‌ها حتی ریسک خرید از بانک مرکزی را بالا می‌برد. حالا اگر قیمت این طلا با تخفیف هم همراه باشد وجه اقتصادی منطقی ندارد. در واقع انگار که روی پول تخفیف بدهید.
بازار سکه توان کنترل بازار ارز را ندارد
رادپور می‌گوید: حال سوال اینجاست که بانک مرکزی چرا این کار انجام می‌دهد؟ دولت می‌خواهد بازار بزرگ ارز را با بازار به مراتب کوچک‌تر طلا و سکه کنترل کند؟ میزان خروج ارزی که از طریق خرید ارز بدون واردات انجام می‌شود و در گاوصندوق‌ها نگهداری می‌شود بسیار بیشتر از میزان پولی است که وارد بازار طلا و سکه می‌شود. بنابراین این اقدام عملا نمی‌تواند مقابله‌ای با نوسانات در بازار ارز داشته باشد.
وی تصریح می‌کند: خروج سرمایه سال ۹۷ به واسطه نوسان قیمت ارز تقریبا معادل ذخایر طلای بانک مرکزی آمریکا بوده است بنابراین بازار کوچک‌تر از آن است که بتواند بازار ارز را کنترل کند.
این کارشناس اقتصادی یادآور می‌شود: اما اگر همین اقدام هم قرار باشد مانند گذشته با انواع لطایف‌الحیل و بی‌تعهدی‌ها و یا بستن مالیات بی‌اثر شود همان تاثیر جزئی را هم نخواهد داشت. مگر نرخی پایین‌تر از بازار ارائه شود که رانت ناشی از اختلاف قیمت بانک مرکزی با بازار در واقع بین افرادی که پولدارتر هستند توزیع می‌شود که این خود باعث ایجاد شکاف طبقاتی بیشتر می‌شود.
رادپور در پایان می‌افزاید: در مجموع این حرکت چندان مربوط و با‌اهمیتی نیست. در واقع این اقدام نمی‌تواند در جهت قیمت کاهش ارز سهم قابل اعتنایی داشته باشد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :