یک نشست و دو پیام

صادق زیباکلام *

جلسه هفته گذشته آقای امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه فعلی با وزیران امور خارجه سابق دو بُعد دارد و از دو منظر باید دیده شود. یکی از منظر بین‌المللی و دیگری هم از منظر داخلی.

از منظر بین‌المللی، آنچه به صورت منطقی مشاهده می‌شود این است که آقای امیرعبداللهیان می‌خواهد با این جلسه و خبری کردن آن، یک نمایش قدرت را برابر دیدگان خارجی‌ها اجرا کند. به این منظور که به طرف‌های غربی، مانند آمریکا و اروپا این پیام را ارسال کند که ما درون خودمان، از انسجام، وحدت و اتحاد برخورداریم، چراکه در مدت اخیر، کشورهای غرب به خصوص، آمریکا و اروپا بسیار متحد و منسجم با یکدیگر در ارتباط با ایران عمل کرده‌اند. هدف از این جلسه نیز این است که نشان دهد ظریف با تمایل به سمت اصلاح‌طلبان، متکی با تمایل به سمت احمدی‌نژاد و سایر افراد، همه با هم در عرصه سیاست خارجی متحد و یکصدا هستیم و این تصور برای‌شان پیش نیاید که در این موضوعات، وزارت امورخارجه و مجموعه دیپلماسی در داخل تنها و بدون حامی است و به نوعی اتحاد جامع‌الاطرافی را پیش چشم دیپلمات‌های غربی قرار دهد.

منظر دوم، از نگاه داخلی است. به این معنا که ایشان می‌خواهد با زبان بی‌زبانی و بدون گفتن و موضع‌گیری، جریانات تندرو و رادیکال را متوجه کند که راه و شیوه و سیاست آنها در این مدت درست نبوده است. یعنی این پیام به ذهن می‌آید که ممکن است در موضوعات دیگر این نوع نگاه بتواند جلو برود، اما نگاه تندروانه و رادیکال در سیاست خارجی ایران در ماه‌های گذشته موفق نبوده است. نگاه جریانات تندرو مانند جلیلی، مرندی، باقری و… کارآمد نبوده است. اما از طرفی امیرعبداللهیان قدرت مانور زیادی برای تغییر این سیاست‌ها ندارد. به عنوان مثال در مورد عربستان سیاست آشتی‌جویانه‌ای را پیش گرفته بود که موفق نشد. یا درباره برجام خود ایشان مصر بود که منتج به نتیجه شود، اما باز هم نتوانست. به عبارت دیگر، ایشان تلاش خود را انجام می‌دهد، اما قدرت تندروها و جریان رادیکال در سیاست خارجی هم بیشتر از قدرت اوست.

بنابراین پیام نشست مشترک امیرعبداللهیان با وزیران امور خارجه پیشین، هم پیام اتحاد است و هم پیام عدم‌کارایی سیاست تندروانه و رادیکال.

استاد دانشگاه