جام‌جهانی و آواز ابوعطای سپ بلاتر
دکتر صلاح‌الدین هرسنی *
هنگامی که «سایمون برودکین» کمدین انگلیسی که در قالب نماینده رسانه‌ای جهت مشخص شدن جانشین سپ بلاتر در انتخابات ۲۶ فوریه ۲۰۱۶ در زوریخ سوئیس مقر فیفا، دسته‌ای دلار تقلبی را به صورت بلاتر پرتاب کرد و دسته‌ای دلار هم روی میز او گذاشت، سپ بلاتر چاره‌ای نداشت که در واکنش و پاسخ این کمدین انگلیسی بگوید: به مادر مرحومم زنگ زدم و او به من گفت که نگران نباش، این حرکات آن هم در چنین مجالس مهمی، به فقدان آموزش و تربیت برمی‌گردد!!
هدف سایمون برودکین، افشای فساد سپ‌بلاتر و نمایاندن شخصیت فسادپذیرش در افکار عمومی جهانیان آن هم در ورزش پرطرفداری چون فوتبال بود. گفته می‌شود که میزبانی روسیه در سال ۲۰۱۸ و میزبانی قطر برای مسابقات جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر، حاصل همین تبانی، ارتشا، زد و بند و فساد مدیران تراز اول فیفا نظیر سپ بلاتر بود. همین امر باعث شد که بلاتر در دوم ژوئن ۲۰۱۵ در پی افشای فسادهای مالی و اداری فدراسیون جهانی فوتبال، به فاصله چهار روز پس از انتخاب شدنش به عنوان رئیس فیفا برای پنجمین دوره متوالی، از سمت خود کناره‌گیری کند و به قول خودش عطای مدیریت فیفا را به لقای کار کردن در رشته ارتباطات به ویژه کار در رادیو ببخشد. اگرچه فساد مالی سپ بلاتر به واسطه پیگیری مسوولان قضایی آمریکا ثایت شد و حتی ۱۴ نفر از مسوولان این نهاد و رابطان آن نظیر میشل پلاتینی فرانسوی توسط پلیس سوئیس دستگیر شدند، اما آن اعتراض‌ها به جهت نحوه اعطای میزبانی جام‌جهانی ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ و شاید اعطای میزبانی کره شمالی در سال ۲۰۲۶ آن هم در شرایط ابقای بلاتر در مدیریت فیفا، همچنان به قوت خود باقی است. حال در شرایطی که «جانی اینفانتینو» عهده‌دار مدیریت فیفا در «پسابلاتر» است و بلاتر فاقد مسوولیت و جایگاه حقوقی در یک نهاد عریض و طویلی چون فیفا است، در اظهارنظری عجیب و غریب اعلام کرده است که فیفا باید تیم ملی جمهوری اسلامی ایران را در مسابقات جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر به جهت نحوه برخورد با معترضان حذف کند!!
از منظر نشانه‌شناسی، این اظهارنظر بلاتر متاثر از حواشی پررنگ‌تر از متنی است که از سوی برخی بازیکنان در مسابقات ورزشی و بیشتر به جهت سمبلیک در طرفداری و همنوایی از معترضان در میادین و سکو‌های ورزشی به نمایش در آمده است و همین سبب همذات‌پنداری و همراهی بلاتر با این نمایش‌های سمبلیک شده است. در سطحی دیگر، چنین اظهارنظری هم متاثر از جوسازی‌های طرفداران حذف تیم ملی ایران یا همان اپوزیسیون‌های خارج‌‌نشین است، زیرا در روز‌های اخیر بسیاری از همان اپوزیسیون‌ها به جای حمایت، خواهان حذف تیم ملی ایران در مسابقات جام‌جهانی قطر شده و به جد خواستار آن بودند که تیم فوتبال ایران به جای آنکه تیم ملی جمهوری اسلامی ایران باشد، یک تیم سیاسی، اعتراضی و تیم ملی مردم ایران باشد و اگر غیر از این باشد، بهتر آن است که تیم ملی در مسابقات جام‌جهانی حضور نیابد. در واقع جوسازی‌های اپوزیسیون به مثابه پاس گلی است که به بلاتر داده شده و چنین اظهارنظری معنایی جز مداخله غیرمسوولانه در مسائل داخلی کشور‌ها ندارد. در واقع، کنش و اظهار مواضع بلاتر را باید همان آواز ابوعطای قورباغه آن هم در شرایطی دانست که آب خلاف مسیر جریان خود حرکت می‌کند. این وضعیت عمق مشوش اوضاع و مختل بودن شرایط را نشان می‌دهد و فقط در شرایط بی‌نظمی و عدم انجام بهینه مسوولیت‌هاست که ممکن است چنین مواضعی اظهار شو‌د و قورباغه‌ای را به خواندن آواز ابوعطا وا دارد. اگرچه مصائب داغدیدگان حوادث اخیر قابل درک و احترام است و حاکمیت نیز به جای انتخاب شیوه‌های قهرآمیز باید درک روشنی از مسائل ارائه دهد و با تجدیدنظر پاسخگوی خواسته‌ها و مطالبات مدنی معترضان باشد، اما قابل توجیه نیست که چنین اهمال‌ها و غفلت‌هایی بهانه به دست افراد فساد‌پذیری چون بلاتر دهد که عمق فسادشان مخرب‌تر و خطرناک‌تر از نحوه برخورد برخی مسوولان با معترضان است. ضمن آنکه سپ بلاتر باید بداند که چه جوسازی‌های اپوزیسیون و چه حرکات سمبلیک همذات‌پندارانه تیم‌های ورزشی در میادین و سکو‌های قهرمانی بیشتر از آنکه علت باشند، معلولند. علت به آن جهت که این اعتراضات و حوادث ناشی از آن جدای از نقش مدیران بحران‌ساز و اقتصاد فشل نفتی (رانتیریسم)، نتیجه فشار و سناریوی کارزار فشار حداکثری واشنگتن در برقراری نظام ظالمانه تحریم‌ها و بدعملی متحدان اروپایی آن یعنی تروئیکای اروپایی برجام در قبال مردم ایران است. به هر حال مساله حضور یا حذف تیم ملی ایران در مسابقات جام‌جهانی قطر ربطی به بلاتر و نقش‌آفرینی‌های غیرحقوقی فعلی او ندارد. در واقع تیم ملی ایران چه تیم مردم ایران باشد و چه تیم جمهوری اسلامی ایران، بخشی از علل و عوامل تولید شادی برای بهبود شرایط زیست ایران در شرایط آنومی است، به ویژه آنکه چقدر شادی‌بخش و لذت‌آفرین است که در شرایط بحران و فقدان شادی، چنین تیمی بخواهد با شکست انگلیس یا آمریکا از مرحله گروهی بالا رود. بیایید همگی و با رویکرد همدلانه باعث درخشش یوز‌های ایرانی در مستطیل‌های سبز آل‌خلیفه شویم و اجازه ندهیم که بلاتر‌ها برای ما ابوعطا بخوانند.
* کارشناس مسائل بین‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :