یارانه نقدی یا کالابرگ؟

به گزارش جهان صنعت نیوز: موضوع کالابرگ الکترونیک و تامین کالاهای اساسی موردنیاز خانوار هرچند از سال گذشته بر سر زبان ها افتاد، اما بعد از حذف دلار ترجیحی در بهار امسال مقامات کشوری بیش از گذشته نسبت به اعطای سبد کالایی به خانوارها مصمم شدند. در همین راستا نیز مقامات کشوری در ماه های گذشته بارها موضوع اعطای کالابرگ به خانوارها را مطرح کردند با این حال هربار و به دلایل مختلفی اجرای آن را به آینده موکول می کردند. در این میان نیز مباحث گوناگونی در خصوص چرایی تاخیر در اجرای این سیاست مطرح می شد؛ برای مثال مردان دولت از نبود زیرساختهای فنی لازم برای این منظور سخن می گفتند و نمایندگان مجلس اما بیشتر بر ناتوانی دولت در تامین مالی آن تاکید داشتند. در هر صورت به نظر می رسد هم فراهم نبودن زیرساختهای لازم برای این طرح و هم کافی نبودن منابع موردنیاز آن دلایل اجرایی نشدن آن بوده است.

اما در نهمین ماه از سال جاری و طبق گفته های وزیر اقتصاد، طرح کالابرگ الکترونیک در کشور کلید خورده است. وی در روزهای گذشته با اعلام خبرهای جدید در این باره اعلام کرد: «با توجه به اینکه این امر، نظام پرداخت یارانه را متاثر می‌کند، لازم بود دولت از مطمئن بودن زیرساخت فنی اطمینان حاصل کند و تغییرات در وزارت کار قدری تاخیر در بهره‌برداری پروژه انداخت‌ اما وعده داده شد که پس از آنکه این طرح در یک استان به شکل آزمایشی پیاده شد، از ماه‌های آینده برای کل کشور انجام می شود. این‌ طرح مشکلی ندارد و مشکلی در تامین بودجه هم موجود نیست، پیش‌بینی این است که دوره آزمایشی یک ماه به طول بیانجامد و بعد از یک‌ماه برای سایر استانها هم انجام شود». در همین راستا نیز دیروز وزارت اقتصاد خبر داده که اجرای آزمایشی این طرح در یکی از استانهای جنوبی کشور کلید خورده است و پس از اجرا در این استان برای کل کشور اجرا می شود. طبق اعلا این وزارت خانه، طرح کالابرگ الکترونیک بار مالی ۲۸ هزار تومانی در هر ماه برای دولت دارد که تامین ان مبتنی بر همان نظام پرداخت یارانه ‌ای است. وزارت اقتصاد در حقیقت با اعلام این مساله در پی پاسخ به آنهایی بر آمده که از ناتوانی دولت در تامین مالی این سیاست سخن می گویند. در همین راستا نیز وزارت اقتصاد ابراز امیدواری کرده که اجرای آزمایشی این طرح در کمتر از یک ماه به نتیجه برسد و زمینه ساز اجرایی شدن آن در کل کشور شود.

اما همانطور که گفته شد نگاه ها به موضوع کالابرگ متفاوت است. برخی با حمایت از این طرح سیاستی از تبعات تداوم پرداخت یارانه نقدی به خانوارها سخن می گویند. به گفته آنها، یارانه نقدی از یک سو پیامدهای تورمی به همراه دارد و از سوی دیگر نیز این تصور را ایجاد می کند که یارانه یک نوع درآمد دائمی برای خانوارهاست. از این منظر یارانه نقدی دولت را به پرداخت نقدی ماهانه در بلندمدت متعهد می کند و حذف شدن این یارانه ها را با دشواری های زیادی روبرو می سازد. بدیهی است این مساله در شرایطی که دولت منابع مالی کافی در اختیار نداشته باشد باعث دست درازی به منابع بانک مرکزی می شود که آثار تورمی به همراه دارد. با این حال برخی نیز از احتمال ناکارآمد بودن این طرح و شکل گیری بازار سیاه خبر می دهند. در حقیقت برخی این سیاست را نوعی بازگشت به عقب عنوان کرده و می گویند که کالابرگ نمی تواند طرح موفقی برای حفظ معیشت خانوار باشد.

در هر صورت اگر این طرح به اجرای سراسری در کشور برسد لازم است که سیاست گذار نیز اقدامات اساسی برای حفظ ثبات اقتصادی و کنترل قیمتها را در دستور کار قرار دهد. این مهم اما نه از طریق سرکوب و مبارزه با گران فروشی بلکه از مسیر حفظ انضباط پولی و مالی و مبارزه با ریشه های رشد تورم که همان کسری بودجه و رشد نقدینگی است محقق خواهد شد. بدیهی است اگر تورم به روند رو به رشد خود ادامه دهد هر سیاستی برای حمایت از معیشت خانوار، ولو نقدی باشد یا کالایی به نتیجه روشنی نخواهد رسید.