واریانت‌های جدید

دکتر علی رضا ناجی *

خوشبختانه واریانت های جدید کووید-۱۹ را سریعتر از همیشه شناسایی کردیم و می کنیم، که البته این امر به دلیل توانایی بیشتر در نظارت و توالی‌یابی نمونه‌های کووید در سراسر جهان است.
به یاد بیاورید که چگونه ۳ سال پیش، به سختی آزمایش های کافی وجود داشت که حتی می توانست سویه اصلی ووهان را شناسایی کند و هیچ کس به امید یافتن واریانت جدید، تمام نمونه ها را توالی یابی نمی کرد. شناسایی واریانت های جدید همیشه باعث نگرانی است، اما دلیلی برای وحشت نیستند. در نظر بگیرید واریانت دلتا زمانی یک واریانت جدید بود، اما درحال حاضر دلیلی برای وحشت از آن نیست.

علیرغم پیش‌بینی‌های مختلف مبنی بر اینکه هر روز دنیا میتواند توسط یک واریانت جدید ویران شود اما این اتفاق هنوز رخ نداده است. با این حال، این پیش بینی احساساتی‌ به ما یادآوری می‌کند که کووید-۱۹ همچنان می‌تواند در آینده شگفتی‌های بدی برای ما داشته باشد.

در حال حاضر، واریانت اصلی در در دنیا BA.5 است، اما سویه های دیگر در حال افزایش هستند، مثلا  BA.4.6 هنوز در این رقابت عقب است اما رشد مواردش افزاینده است. به طور مشابه، شاهد افزایش سریع درصد موارد BQ.1 و BQ.1.1  بر اساس آمارهای منطقه ای هستند.

تفکیک تخیلات از علم واقعی در طول سه سال گذشته دشوار بوده است، اما به طور کلی واریانتهای نگران کننده مواردی با عفونت بالا و جهش های متعدد در پروتئین اسپایک و سایر مناطق کلیدی هستند. این جهش‌ها می‌توانند بر توانایی ویروس برای جاخالی دادن از سیستم ایمنی انسان تأثیر بگذارند و تعیین کنند کدام مناطق از بدن که بیشتر درگیر بشوند و این به همراه افزایش شدت بیماری هم میتوانست باشد.

علیرغم نام‌های کابوس مانندی که رسانه‌ها تولید می‌کنند، شواهد واقعی مبنی بر اینکه هر یک از واریانتهایی که در حال حاضر موجود هستند باعث بیماری شدیدتر می‌شوند، وجود ندارد. نکته منفی این است که جهش در واریانتهایی مانند BQ.1، BQ.1.1 و BF.7 ممکن است باعث مقاومت آنها در برابر برخی درمان ها شود. هر چیزی که گزینه های ما را برای درمان محدود کند، مراقبت از بیمار را برای ما پیچیده تر می کند. واریانت XBB چالش هایی را در سنگاپور ایجاد کرده؛ نرخ عفونت مجدد از ۵٪ به ۱۷٪ افزایش یافته است.
چیزی که ممکن است برای تلاش جهان برای مبارزه و بهبودی از کووید-۱۹ چالش برانگیزتر باشد، انشعاب واریانتهای مختلف است. اگرچه در اساس تفاوتی با آنچه ما در طول همه گیری مشاهده کردیم، ندارد، اما مقیاس متفاوتی به خود گرفته است.

انشعاب در واریانت ها به تسلط واریانتهای مختلف در نقاط مختلف جهان اطلاق میشود. در گذشته، شاهد بودیم که یک واریانت برای اولین بار مثلا در آفریقای جنوبی یا هند به وجود آمده و در سراسر جهان گسترش یافته است. تصور می شد که تعداد کمی از واریانتها – یا حتی فقط یک نوع منفرد – مسئول اکثر موارد کووید در سراسر جهان در هر زمان هستند. اما اکنون شاهد هستیم که کل کشورها یا مناطقی با سویه های غالب درگیرند که هنوز بر سایر بخش های جهان تأثیری ندارند. به عنوان مثال، سنگاپور با XBB کشتی می گیرد در حالی که بیشتر موارد در آمریکا هنوز توسط BA.5 ایجاد می شود. این می تواند به این معنی باشد که کارایی واکسن و درمان ممکن است از کشوری به کشور دیگر یا حداقل منطقه ای به منطقه دیگر در هر زمان متفاوت باشد.
علاوه بر این، مصونیت جمعیتها می تواند از یک منطقه به منطقه دیگر متفاوت باشد، و مناطق را در برابر واریانتهای جدیدی که از خارج از کشور وارد می شوند، مستعدتر می کند. پاسخ به این گونه‌ها ممکن است اکنون برای داروسازان و تولیدکنندگان واکسن پیچیده‌تر باشد، زیرا آنها با یک صفحه بازی در حال تغییر از ‌واریانتهای مختلف با جهش‌های متفاوت در ویروس روبرو هستند.

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی ایران