انعقاد پیمان‌های تجاری یکی از ابزارهای تسهیل تجارت
به گزارش جهان صنعت نیوز: دنیا در طول سه دهه گذشته دچار تحولات بسیاری شده و کشور ما به لحاظ سیستماتیک از این تحولات محروم بوده است. یکی از مهمترین تحولات، روی آوردن کشورها به توافق‌های تجاری است؛ چنانکه در سال ۱۹۹۵ حدود ۷۰ الی ۸۰ توافق‌نامه تجاری در جهان منعقد شده بود و اکنون تعداد این پیمان‌های تجاری بیش از ۶۰۰ مورد است. بر همین اساس آنچه در شرایط فعلی انتظار می رود این است که فرصت طلایی حضور ایران در بازار اوراسیا از دست نرود.
بازار اوراسیا چه ظرفیت‌هایی دارد؟
در بیست و پنجمین جلسه کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران، نمایندگان بخش خصوصی ظرفیت‌های مراوده و تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را مورد بحث و بررسی قرار دادند. میرهادی سیدی مشاور امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه نزدیک به چهار سال است که با اتحادیه اقتصادی اوراسیا مذاکره می‌کند، افزود: این اتحادیه متشکل از پنج کشور در سال ۲۰۱۵ شکل نهایی به خود گرفت و یک سال بعد از آن یعنی در زمانی وزارت آقای نعمت‌زاده، مذاکره برای الحاق ایران به این اتحادیه آغاز شد. حدود دو سال و نیم بعد از آغاز مذاکرات، یک موافقت‌نامه ترجیحی با این اتحادیه منعقد شد که به موجب آن ۴۰۰ قلم کالا از هر دو طرف برای اعمال تعرفه ترجیحی مورد پذیرش قرار گرفت.
او با بیان اینکه این موافقت‌نامه از سال ۱۳۹۸ اجرایی شده است، ادامه داد: در مرحله بعد تلاش کردیم که سطح این موافقت‌نامه را از تجارت ترجیحی به تجارت آزاد ارتقا دهیم که به موجب آن، حدود ۸۰ درصد از کدهای تعرفه به تدریج صفر خواهد شد. مذاکرات این بخش نیز حدود یک سال و نیم به طول انجامید و در هفته آینده، آخرین دور مذاکرات برگزار می‌شود و پس از آن، متن موافقت‌نامه برای امضای مقامات آماده خواهد شد.
سیدی گفت که در سال نخست اجرای توافق‌نامه ترجیحی اوراسیا، صادرات اقلامی که در این آن گنجانده شده بود، ۸۲ درصد رشد پیدا کرد. البته در سال‌های بعد این رشد کاهش یافت اما به کمتر از ۴۰ درصد نرسید. در عین حال، صادرات به کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا پیش از اجرای توافق‌نامه ۲.۵ میلیارد دلار بود که اکنون به ۵ میلیارد دلار افزایش یافته است. این نویدی است که ما با بازار بزرگی مواجهیم که تجارت با آن به کاهش موانع تجاری حساس است.
پیمان‌های تجاری بیش از ۶۰۰ مورد است
مشاور امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت، حضور در این بازار را به مسابقه دو امدادی تشبیه کرد و گفت: دنیا در طول سه دهه گذشته دچار تحولات بسیاری شده و کشور ما به لحاظ سیستماتیک از این تحولات محروم بوده است. یکی از مهمترین تحولات، روی آوردن کشورها به توافق‌های تجاری است؛ چنانکه در سال ۱۹۹۵ حدود ۷۰ الی ۸۰ توافق‌نامه تجاری در جهان منعقد شده بود و اکنون تعداد این پیمان‌های تجاری بیش از ۶۰۰ مورد است.
او در بخش دیگری از سخنانش افزود: اتفاقاتی که در ساحت صنعتی رخ داده، کشورها را بیش از پیش به یکدیگر محتاج کرده است؛ به طوری که دیگر غیرممکن است که کشوری درهایش را ببندد و بتواند تولیداتی در کلاس جهانی ارائه کند. در واقع اگر رابطه کشورها رابطه سهلی نباشد، رقابت سنگین جهانی را باخته‌اند. یکی از ابزارهای تسهیل تجارت، انعقاد همین پیمان‌های تجاری است. این توافق‌نامه‌ها تعرفه را کاهش داده و مقررات در حوزه استانداردها و تشریفات گمرکی را تسهیل می‌کند.
سیدی با اشاره به اینکه ترکیه با ۲۲ کشور موافقت‌نامه تجارت آزاد داشته و از منافع این پیمان‌ها بهره می‌برد، ادامه داد: اگر ایران نتوانسته به چنین موقعیتی دست پیدا کند، به دلیل روابط پرهزینه است. در عین حال ایران عضو سازمان جهانی تجارت نیست که بتواند از امکانات عضویت در چنین نهادی استفاده کند. در این وضعیت، بسیار حائز اهمیت است که بتوانیم یک موافقت‌نامه تجارت آزاد با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا منعقد کنیم که در مجموع حدود ۱۸۰ میلیون نفر جمعیت در آن ساکن هستند. نکته حائز اهمیت اینکه، این اتحادیه موافقت‌نامه تجارت ترجیحی با دیگر کشورها نداشته و اگر تعرفه واردات کالاهای ایرانی در این کشورها صفر شود، رقبای ما با تعرفه صفر وارد این کشور نمی‌شوند.
او گفت: این بازار ترکیبی از بازارهای مدرن و سنتی است که اگر صنعتی قادر به ارائه کالایی رقابت‌پذیر است باید خود را برای حضور در این بازار آماده کند. برای مثال، یکی از شرکت‌های مطرح حوزه لبنیات، حدود ۴ میلیارد دلار برای تحقیقات بازار در روسیه هزینه کرد و این تحقیقات حدود ۲.۵ به طول انجامید اما به محض ورود به بازار روسیه توانست، ظرف یک سال، سهم بازار یک شرکت آلمانی را هم تصاحب کند.
صادرات به تعرفه پایین حساس است
سیدی با بیان اینکه صادرات به تعرفه پایین حساس است، ادامه داد: وزن صادرات سیب به روسیه پیش از اجرای توافق‌نامه ۴۰ هزار تن بود که این رقم اکنون به ۲۲۰ هزار تن رسیده است. تعرفه صفر در بیش از ۷۵۰۰ قلم، بستر توسعه تجارت را فراهم می‌کند.
او افزود: ترکیه ۲۲ موافقت‌نامه تجارت آزاد منعقد کرده به این معناست که ۲۲ کشور حاضر شده‌اند، تجارت خود را با این کشور تا این حد گسترش دهند. این امکان در حال حاضر برای ایران میسر نیست. مقدور ما این است که با این اتحادیه پرظرفیت که دارای قرابت‌های فرهنگی و سیاسی با ایران است، ارتباطات خود را گسترش دهیم. البته تفاوت ما با ترکیه این است که برای حمایت از تولید داخل، واردات برخی اقلام را ممنوع کرده‌ایم اما ترکیه، با ۲۲ کشور موافقت‌نامه تجارت آزاد منعقد کرده است.
سیدی به واردات روسیه در حوزه‌های تجهیزات کشاورزی، تجهیزات ساختمانی و اقلام مصرفی چون کیف و کفش و سهم ایران از این واردات اشاره کرد و گفت: نباید از این بازارها غافل شویم و ضرورت دارد که فعالان اقتصادی شانس خود را برای حضور در این بازار مورد ارزیابی عالمانه قرار دهند.
ضعف کشور در حوزه دانش حقوقی در مفاهیم تجاری
او درباره دشواری‌های اقناع دستگاه‌های دولتی داخلی برای اقتضائات موافقت‌نامه تجارت ترجیحی و آزاد سخن گفت و به ضعف کشور در حوزه دانش حقوقی در مفاهیم تجاری اشاره کرد. سیدی تاکید کرد: توسعه تجارت با اتحادیه اوراسیا، مانند فشردن یک دکمه نیست که به سرعت اتفاق بیفتد بلکه فعالان بخش خصوصی باید در این زمینه تلاش کنند و ممارست به خرج دهند.
سیدی، با اشاره به اینکه برقراری رابطه سهل و آسان با کشورها باید فراتر از برجام مورد پیگیری قرار گیرد، ادامه داد: معمولا زیرساخت‌های تجاری شانه به شانه تجارت و فعالیت‌های بازرگانی توسعه پیدا می‌کند. او همچنین گفت که مبادلات مالی از طریق میربیزینس بانک روسیه قابل انجام است اما امکان گشایش ال‌سی وجود ندارد.
او درباره زمان اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا نیز توضیح داد: اقدامات مقدماتی برای حضور در بازارهای اتحادیه اوراسیا اگر از امروز آغاز شود، ممکن است دو سال بعد به نتیجه برسد. بنابراین، شرکت‌ها نباید زمان را از دست بدهند و از هم اکنون برای یافتن شرکا و حضور در نمایشگاه‌ها اقدام کنند. اما چنانچه متن توافق‌نامه به زودی امضا شود، اجرای آن حدود یک سال‌‌ونیم زمان خواهد برد. او در ادامه از ضرورت آموزش فعالان اقتصادی در رابطه با مراوده با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا سخن گفت و مقرر شد که دوره‌های آموزشی با همکاری اتاق تهران برگزار شود.
بخش خصوصی صدایی ندارد
فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، با بیان اینکه انعقاد تفاهم‌نامه تجاری میان کشورها امری پسندیده است، ادامه داد: اگر تعداد پیمان‌های تجاری ایران چشمگیر نیست و موارد موجود نیز به خوبی اجرایی نمی‌شود، به این دلیل است که رابطه سهل و آسانی با دیگر کشورها دارد.
او ضعف زیرساخت‌ها در کشور را چالش دیگری در مسیر توسعه تجارت برشمرد و گفت: بخش خصوصی در کشور ما صدایی ندارد. در حالی که دولتمردان باید بپذیرند که این بخش خصوصی است که می‌تواند به اقتصاد رونق ببخشد.
محمد مهدی فنایی، عضو کمیسیون صنعت اتاق تهران نیز دلیل عدم رشد کشور را ضعف تعامل با دنیا عنوان کرد و گفت: گام نخست رشد هر مجموعه‌ای، تعامل با خود و حتی تعامل با رقباست.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلان
لینک کوتاه :