فضای رسانه‌ای کشور؛ گفته‌ها و ناگفته‌ها
علی مجتهدزاده *
خبر رفع توقیف روزنامه «جهان‌صنعت» به طور قطع خبری خوشحال‌کننده و مسرت‌بخش است، اما این مسرت هیچ‌گاه در تناسب با میزان جانکاهی خبر توقیف این روزنامه و روزنامه‌های دیگر نیست. خبر رفع توقیف هر رسانه‌ای نیکو است اما روی دیگر این خبر یعنی آنکه همچنان امکان توقیفی وجود دارد که بعد از آن خبر رفع توقیف بیاید. از منظر حرفه‌ای و فنی، سلسله قوانین مهیا‌کننده زمینه توقیف و تعطیلی مطبوعات و استفاده مکرر از آن زنجیره انتقال تجربه بین‌نسلی در رسانه‌های ایران را از بین برده. اما مهم‌تر از آن ترسی است که یک قانون در تن مطبوعات و مدیران رسانه‌ای می‌اندازد و این نیز کیفیت کار رسانه‌ای را به شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
به عبارتی متاثر از توقیف و تعطیلی مطبوعات هم امکان تربیت و ارتقاء کیفیت حرفه‌ای اصحاب رسانه کاهش می‌یابد و هم به دلیل تشدید محافظه‌کاری و خودسانسوری در میان این قشر، نزول کیفیت رسانه را دوچندان می‌کند. هر دو مساله در سال‌های اخیر تنها یک تاثیر مهم و بنیادین داشته و آن هم انتقال مرجعیت رسانه از داخل به فضای رسانه‌های فارسی‌زبان خارج و برخی حساب‌های مجازی است. یعنی مراکزی که بدون داشتن مسوولیت حرفه‌ای و حقوقی لازم می‌توانند هر نوع خبر و گزارشی را با هر کیفیتی از میزان صحت و سقم داده‌ها، منتشر کنند.
ضربه و آسیب این وضع در سال‌های اخیر و با انتشار بسیاری از شایعات بی‌اساس در پوشش خبر و گزارش خود را به رخ کشیده شده است.
این وضع خصوصا در ماه‌های اخیر تشدید شده و کار به جایی رسیده که برخی از این مراجع رسانه‌ای اقدام به تشویق به خشونت، توجیه آن و حتی آموزش رفتارهای خشن کرده‌اند. معلوم نیست توقیف مطبوعات و رسانه‌ها در ایران تاکنون چه محصول مفید و موثری داشته که همچنان بر ادامه آن اصرار ورزیده می‌شود. کاش مدافعان این روند حداقل یک بار نتایج مفید چنین وضعی را تشریح می‌کردند و می‌گفتند کوچ خبرنگاران به رسانه‌های خارجی و مرجعیت‌سازی در خارج از مرزها چه نفعی برای کشور داشته است.
امیدوارم نه روزنامه محترم «جهان‌صنعت» و نه هیچ رسانه دیگری در ایران درگیر تیغ توقیف نشود، هر چند معلوم است فعلا این آرزو، آرزوی نزدیکی نیست، اما در تجربه توقیف همین روزنامه «جهان‌صنعت» کدام منفعت عمومی حفظ شد و اساسا این روزنامه کدام خیر جمعی را به خطر انداخته بود که مستحق توقیف دانسته شد؟ اگر به همین یک سوال به شکل بی‌طرفانه‌ای اندیشیده شود، شاید بتوان به یک قدم مثبت برای استانداردسازی فضای رسانه کشور امید داشت.
* وکیل دادگستری
لینک کوتاه :