مازوت نفس تهران را گرفت
به گزارش جهان صنعت نیوز: درباره منشاء آلودگی هوای تهران مانند سال‌های گذشته زمزمه مازوت‌سوزی به گوش می‌رسد؛ موضوعی که هرساله بیان و توسط برخی مسوولان تکذیب می‌شود. هر زمان که کشور با کمبود گاز مواجه شود، نیروگاه‌های حرارتی، صنایع و کارخانجات طبق تصمیمات نهادهای بالادستی بر مدار مازوت‌سوزی قرار می‌گیرند و این شرایط در طول سال‌های اخیر مسبوق به سابقه است به طوری که سال گذشته با وجود همه نقدها، اعتراضات و جلسات متعدد، برخی نیروگاه‌ها از ۲۷ آذرماه مشغول استفاده از سوخت مازوت شدند و تا پایان سال بالغ بر ۴۷۰ میلیون لیتر مازوت استفاده کردند و عملا رکورد سال ۱۳۹۹ در استفاده از مازوت را یکی از نیروگاه‌های حرارتی به تنهایی شکسته بود.
البته سازمان حفاظت از محیط‌زیست بارها در این باره مخالفت خود را ابراز کرده، اما این چرخه معیوب هیچ‌گاه متوقف نشده است. اخیرا سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم گفته است: «سازمان محیط‌زیست مخالف سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها بدون نصب سیستم‌های کنترلی است و اگر قرار است مازوت مصرف شود، باید این سیستم‌ها نصب‌شده باشد تا میزان آلاینده‌ها کنترل شود.» این عبارت، بیانگر آن است که سازمان محیط‌زیست سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها را با افزودن بندی، به نصب فیلتر یا سیستم‌های کنترلی منوط کرده است.
«داریوش گل‌علیزاده» سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست سال گذشته هم مخالفت کلامی سازمان با سوزاندن مازوت را در قالب این عبارت بیان کرد: «براساس قانون هوای پاک، نیروگاه‌ها برای استفاده از سوخت مازوت باید فیلتر نصب کرده و حدود مجاز را رعایت کنند.» موضوعی که تازگی ندارد و پیوسته طراحی و نصب سیستم‌های کنترلی و فیلتراسیون در نیروگاه‌ها به دلیل زمان‌بر و پرهزینه بودن مورد بی‌توجهی قرار گرفته و سوزاندن مازوت به‌عنوان ساده‌ترین راه انتخاب شده است! راهی که به گفته برخی کارشناسان حوزه محیط‌زیست دولت جلوی پای نیروگاه‌ها، صنایع و کارخانه‌ها گذاشته است.
«گل‌علیزاده» به‌صراحت اعلام کرد، علی‌رغم مخالفت سازمان محیط‌زیست، اغلب نیروگاه‌ها «فاقد سیستم‌های کنترلی بوده و ۳/۵درصد وزن حجمی مازوت در نیروگاه‌ها گوگرد است، یعنی ۳۵ هزار قسمت در میلیون میزان گوگرد در مازوت مصرفی ماست. این گوگرد در محیط تبدیل به آلاینده ثانویه شده و خطرناک است.»
بر این اساس پس از برگزاری جلسات اخیر سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت نفت مقرر شده «تا سال۱۴۰۳ مصرف مازوت در تمام نیروگاه‌ها حذف شود و یا میزان گوگرد مازوت از ۳/۵درصد به زیر یک درصد برسد.» در همین حال سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست که پیش‌تر تاکید کرده بود «قدیمی بودن نیروگاه‌ها یکی از دلایلی است که نمی‌توان سیستم‌های کنترلی مصرف مازوت را نصب کرد چراکه طراحی اولیه این نیروگاه‌ها به نحوی نبوده که نصب سیستم کنترلی روی آنها انجام شود»، اخیرا اعلام کرده: «اگر قرار است نیروگاه‌ها مازوت یا زغال‌سنگ بسوزانند باید حتما سیستم کنترلی نصب کنند تا خروجی، منطبق با حدود مجاز تعیین‌شده از سوی دولت باشد»؛ وعده‌هایی که تحقق آن محل تردید است.
همچنین چند روز پیش «علی سلاجقه» رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست در حالی گفته بود سوخت‌های فسیلی مازوت یکی از فرآورده‌هایی است که انباشت آن در کشور خیلی بالاست و با توجه به شرایط تحریم این ماده کمتر صادرات می‌شود که پیش از آن «اسماعیل کهرم» کارشناس محیط‌زیست بارها به «جهان صنعت» گفته بود مازوت ایران ۷ برابر استاندارد جهانی آلوده‌کننده‌تر است به همین دلیل خریداری ندارد. بنابراین به عقیده برخی کارشناسان دولت نه تنها توانایی مقابله با مازوت‌سوزی را ندارد، بلکه جز مازوت‌سوزی چاره‌ای هم ندارد. حقیقت این است که به دلیل تحریم‌ها دستگاه‌ها، تکنولوژی و مواد لازم برای خالص کردن مازوت به ما داده نمی‌شود. در نتیجه هوای شهرها آلوده و دود و کربن به ریه افراد پمپاژ می‌شود و بسیاری از ایرانی‌ها به دلیل آلودگی هوا دچار بسیاری از بیمارها مانند سرطان ریه و حتی مرگ می‌شوند.
دولت بی‌برنامه
در همین حال «وحید نوروزی» کارشناس محیط‌زیست به «جهان‌صنعت» گفت: هر ساله با آغاز فصل سرد و وارونگی هوا شاهد وضعیت بحرانی هوای پایتخت هستیم، امسال هم وضعیت مانند گذشته است. آلودگی هوای این روزهای پایتخت موضوع و منشاء جدیدی ندارد، بلکه همان رویه سابق است. اما به نظر می‌رسد رسیدگی به آن از اولویت‌های مسوولان مربوطه به طور کل خارج شده است. از طرفی بخش عمده آلودگی هوای تهران و کلانشهرها مربوط به مازوت‌سوزی صنایع و نیروگاه‌های اطراف آن است.
وی افزود: برخلاف برخی ادعاها هیچ نیروگاهی درباره مازوت‌سوزی پلمب نشده است، زیرا اگر پلمب شود برق تهران نیز قطع می‌شود. نیروگاه‌ها و صنایع همیشه به کار خود ادامه می‌دهند، اواخر پاییز و زمستان به دلیل «کمبود گاز» دولت گاز کارخانه‌ها، صنایع و نیروگاه‌های اطراف شهرها را قطع می‌کند تا میزان گاز مصرف شهری را تامین کند. به همین دلیل نیروگاه‌ها و صنایع مجبور به مازوت‌سوزی می‌شوند. این در حالی است که آلاینده مازوت‌سوزی بسیار زیاد و خطرناک است. مسوولان مربوطه باید تدبیری بیندیشند که بخش مازوت‌سوزی به طورکلی حذف شود اما با چنین روندی انگار دولت برنامه‌ای برای حل مشکلات مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها ندارد. اگر استان تهران را در نظر بگیریم، نیروگاه‌های بزرگ این استان در جنوب و غرب قرار دارند و در مسیر باد غالب به سمت شهر تهران هستند، بنابراین مازوت‌سوزی در این نیروگاه‌ها و همچنین شهرک‌های صنعتی در این مناطق به‌یقین بر کیفیت هوای شهر تهران اثرگذار است زیرا با توجه به منطقه جغرافیای پایتخت، هوای آلوده در تهران انباشت می‌شود. بنابراین در چنین شرایطی تنها باد می‌تواند، جان تهرانی‌ها را نجات دهد.
دکتر نوروزی اظهار کرد: با توجه به داده‌های هواشناسی تا چند روز آینده آلودگی هوا وجود دارد. اما تعطیلی مدارس و عدم تردد گروه‌های پرخطر یکی از ابتدایی‌ترین راهکارهای حل بحران آلودگی هوای تهران است. مسوولان مربوطه با تعطیلی مدارس از مواجهه کودکان که قشر حساسی هستند با تنفس در هوای آلوده جلوگیری می‌کنند. وگرنه تعطیلی مدارس تاثیری در کاهش بار ترافیکی ندارد. مسوولان مربوطه به جای اقدام موثر و قطعی تنها مدارس و یا ادارات را تعطیل می‌کنند. این در حالی است که با اجرای قانون هوای پاک می‌توانند تا ۵ سال آینده معضل هوای آلوده در پایتخت را رفع کنند. بنابراین حل معضل آلودگی هوا نه تنها در دولت سیزدهم بلکه در دولت‌های قبلی نیز دارای اولویت نبوده و نیست. سازمان محیط‌زیست نیز به عنوان متولی هوای پاک همیشه بهانه کمبود بودجه را اعلام کرده است و هیچ توجهی به قانون هوای پاک ندارد. در نتیجه سال دیگر نیز آلودگی هوا به همین منوال خواهد بود.
او ادامه داد: به نظرم به جای اینکه قانون هوای پاک به دلیل کمبود بودجه خاک بخورد متولیان امر باید برنامه‌های مرتبط با آلودگی هوا را رده‌بندی و بودجه آن را مشخص کنند تا در بودجه‌بندی نیز در اولویت قرار گیرد. این در حالی است که اولین قدم دولت برای نشان دادن میزان اهمیت هوای پاک در برنامه‌های خود نیز باید در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ تبلور پیدا کند. متاسفانه از سال ۱۳۹۶ که قانون هوای پاک تصویب شد هیچ بودجه‌ای برای اجرای آن در نظر گرفته نشده است. در سال ۱۴۰۱ برای اولین بار ردیف بودجه‌ای برای اجرای قانون هوای پاک ایجاد شد اما رقم آن که برابر ۲۸۸ میلیارد تومان است، اصلا پاسخگوی الزامات اجرای این قانون نیست، بنابراین دولت باید در زمان تصویب لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ فصل جداگانه‌ای برای کاهش آلودگی هوا ایجاد کند و از تمامی منابع در اختیار اعم از درآمدهای مرتبط یا سایر منابع عمومی دولت به میزان درخور و تاثیرگذار برای این فصل در نظر بگیرد. در غیر این صورت طبیعتا بدون تامین منابع مالی سال آینده نیز نباید انتظاری مبنی بر بهبود کیفیت هوا داشته باشیم.
این کارشناس محیط‌زیست بیان کرد: البته به نظرم بهانه کمبود بودجه دیگر قابل قبول نیست. آلودگی هوا چیزی نیست که با اقدامات دو، سه ماهه حل شود و برای درمان این معضل نیاز به سال‌ها تلاش و اجرای منظم و پیوسته راهکارهای تعیین‌شده داریم. راهکارها مشخص هستند، فقط باید اراده مسوولان مربوطه برای اجرای آنها وجود داشته باشد. بنابراین در چنین شرایطی مدیریت و تدبیر مسوولان درباره خروج موتورسیکلت، اتوبوس و خودروهای فرسوده از کلانشهرها است، استاندارد کردن تولید موتورسیکلت و خودروها هیچ ارتباطی با کمبود بودجه ندارد، بلکه موضوع تدبیر است.
گفتنی است که جدا از تبعات سوزاندن مازوت، مطابق آمارهای موجود، تعداد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال ۱۳۹۹ حدود ۱۲ هزار نفر بوده که این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۲۱ هزار نفر رسیده و هر سال نیز به شدت اثرات منفی آن در جامعه افزوده‌‌تر می‌شود. اما قانون هوای پاک خاک می‌خورد و مسوولان مربوطه نیز برای باد و باران دست به دعا هستند. به همین دلیل به عقیده برخی کارشناسان محیط‌زیست معضل آلودگی هوا کماکان برای مسوولان و سیاستگذاران کلان کشور، جزء اولویت‌های پایین است و در نگاه آنها، موضوعات دیگر اهمیت به نسبت بالاتری دارند. مهم‌ترین محرک برای اجرای اقدامات در راستای کاهش آلودگی هوا تامین منابع و اعتبارات است که متاسفانه در قوانین بودجه توجهی به آن نمی‌شود.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :