رقابت اقتصادی چین و هند با اهرم جمعیت
به گزارش جهان صنعت نیوز: مطابق تخمین‌هایی که سازمان ملل متحد زده، جمعیت هند در ۱۴ آوریل سال آینده از چین پیشی گرفته و به ۱.۴۲۰ میلیارد نفر می‌رسد. هر چند که در ظاهر چنین امری از اهمیت چندانی برخوردار نیست، اما نشانه‌های از بروز یک رویداد مهم است. در واقع هر چند که اقتصاد چین ۶ برابر بزرگتر از اقتصاد هند است، اما جمعیت رو به رشد هند عاملی است تا هندی‌ها به سرعت از لحاظ اقتصادی با چین به رقابت بپردازند. در همین راستا پیش‌بینی می‌شود که هند تا سال ۲۰۵۰ بیش از یک ششم جمعیت در سن کار ۱۵ تا ۶۴ سال جهان را تامین کند. این در حالی است که چین در آستانه کاهش شدید جمعیت است. تعداد افراد در سن کار چین یک دهه قبل به اوج خود رسید، ولی تا سال ۲۰۵۰ میانگین جمعیت این کشور ۵۱ سال خواه بود. بنابراین چین مسن‌تر باید برای تداوم نفوذ سیاسی و اقتصادی خود سخت تلاش کند.
هر دو کشور در قرن بیستم اقدامات سختگیرانه ای برای محدود کردن رشد جمعیت خود انجام دادند. قحطی در سال‌های ۱۹۵۹-۱۹۶۱ ناشی از «جهش بزرگ» چین عامل بزرگی برای متقاعد کردن حزب کمونیست در مورد نیاز به مهار رشد جمعیت بود. یک دهه بعد، چین کمپین «دیرتر، طولانی‌تر، کمتر» را راه‌اندازی کرد. (ازدواج‌های دیرتر، شکاف‌های طولانی‌تر برای فرزند آوری و نیز فرزند کمتر).
در این رابطه تیم دایسون جمعیت‌شناس بریتانیایی، می‌گوید که این موضوع تاثیر قابل ملاحظه‌ای در اتخاذ سیاست تک فرزندی در چین در دهه ۱۹۸۰ میلادی داشت. در واقع کاهش باروری از بیش از شش نوزاد به ازای هر زن در اواخر دهه ۱۹۶۰ به کمتر از سه نوزاد در اواخر دهه ۱۹۷۰، سریع ترین کاهش در تاریخ برای هر جمعیت بزرگی بود.
در همین راستا، معجزه اقتصادی چین تا حدی نتیجه افزایش نسبت بزرگسالان در سن کار به کودکان و سالمندان از دهه ۱۹۷۰ تا اوایل دهه ۲۰۰۰ بود. کاهش تعداد فرزندان در چین به والدین این امکان را داد که برای فرزند خود بیشتر سرمایه‌گاری کنند. اما حالا چین با بازنشستگی نسل دوران رونق اقتصادی خود مواجه شده که این امر باعث بروز هزینه‌هایی مهم برای این کشور خواهد شد.
هند در حال بهره‌برداری از جمعیت
از سوی دیگر، تلاش هند برای کاهش باروری کمتر موفقیت آمیز بود. هند نخستین کشوری بود که سیاست تنظیم خانواده در مقیاس ملی را در دهه ۱۹۶۰ اتخاذ کرد. در همین رابطه بود که کمپین‌های عقیم‌سازی گسترده با همکاری غربی‌ها در دولت ایندرا گاندی در سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۷ اجرا شد و با قدرت ادامه یافت. حتی پسر ایندرا گاندی که نخست وزیر شد، مردان را با زور و تهدید به از دست دادن حقوق یا شغل خود به مراکز وازکتومی ارجاع می‌داد. پلیس مردان فقیر را برای عقیم‌سازی در ایستگاه‌های راه‌آهن دستگیر می‌کرد؛ امری که موجب جان باختن نزدیک به ۲ هزار نفر در خلال اجرای این برنامه شد.
هر چند که سیاست عقیم‌سازی پس از شکست ایندرا گاندی در انتخابات پایان یافت، اما چنین سیاستی باعث کاهش چشمگیر نرخ زاد و ولدد در هند نشد. در واقع باروری در هند کاهش یافت اما نه به آن میزانی که چین در این خصوص موفق شده بود. به همین دلیل است که هند اکنون با میانگین سنی ۲۸ سال و جمعیت جوان در سن کار، اکنون این فرصت را دارد که از مزیت جمعیتی خود از لحاظ اقتصادی استفاده کند.
بانک دولتی هند پیش‌بینی می‌کند که اقتصاد این کشور اخیراً به‌عنوان پنجمین اقتصاد بزرگ جهان، جانشین اقتصاد بریتانیا شده و تا سال ۲۰۲۹ در رتبه سوم قرار خواهد گرفت. اما رونق هند به بهره وری جوانان آن بستگی دارد که به اندازه چین نیست. کمتر از نیمی از بزرگسالان هندی در مقایسه با دو سوم جمعیت در چین، نیروی کار هستند. چینی‌های ۲۵ ساله و بالاتر به طور متوسط ۱.۵ سال بیشتر از هندی‌های هم‌سن خود تحصیل می‌کنند.
با این حال چنین امری چین را از متحمل شدن عواقب ناشی از رکود جمعیتی که آن را مهندسی کرده در امان نخواهد گذاشت. دولت در سال ۲۰۱۶ به سیاست تک فرزندی پایان داد و در سال ۲۰۲۱ تمام محدودیت‌های مربوط به اندازه خانواده را حذف کرد. اما نرخ زاد و ولد همچنان در حال کاهش است. سیاست کووید صفر نیز در چین باعث شده تا خانواده‌ها تمایل کمتری برای بچه‌دار شدن داشته باشند. از سوی دیگر دولت برای تغییر سن بازنشستگی که ۵۴ است با مقاومت‌های زیادی روبرو شده است. موضوعی که برآورد می‌شود احتمالاً تا سال ۲۰۳۵ موجب بروز بحران در صندوق بازنشستگی چین شود. تمامی این موارد در حالی برای چینی‌ها یک زنگ خطر محسوب می‌شود که اکنون هند عنوان یک ابر قدرت اقتصادی در حال بروز و ظهور در همسایگی چین است.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلان
لینک کوتاه :