هزینه های تولید گرانتر می شود

جهان صنعت نیوز| نسترن یوسف بکیان- استراتژی توسعه صنعتی از جمله مباحث مهمی به شمار می رود که با توجه به ارتباط تنگاتنگ صنعت با رشد اقتصادی می تواند نقش پر رنگی را در اقتصاد هر کشور ایفا کند. به بیان بهتر آنچه که امروزه باعث تفاوت در درجه توسعه یافتگی کشورها شده، به فعالیت های صنعتی و توان نیروی انسانی آنها در جهت ارتقای کمی و کیفی کالاهای تولید داخل بر می گردد. موضوعی که در حال حاضر ایران با وجود پتانسیل های اقتصادی فراوان و نیروی کار مناسب از دستیابی به آن بی بهره مانده است.

از این رو کارشناسان بر این عقیده هستند که  دولت تا کنون استراتژی توسعه صنعتی را جدی نگرفته و از این پس باید این مسئله را با جدیت دنبال کند. در غیر این صورت نمی توان با وعده وعید و شعار، رونق تولید را برای کشور رقم زد. بر همین اساس رئیس اتاق بازرگانی ایران هفته گذشته در مراسم بزرگ روز ملی صنعت و معدن در مورد تدوین استراتژی توسعه صنعتی به دولت هشدار داد. به گفته غلامحسین شافعی، امروز سیستم انگیزشی و پاداش‌دهی کشور برای کارهای غیر مولد، دلالی و واسطه‌گری است  و تا زمانی که این سیستم به سمت تولید حرکت نکند، هر اقدام دیگری بی‌فایده است.

راه اشتباه

 به باور صاحبنظران اقتصادی،  صنعت ایران به شدت مهجور باقی مانده و ورود به این بخش پرهزینه است. از این رو  بازنگری اساسی در سیاست‌های صنعتی کشور موضوعی قابل اهمیت است که منجر به اصلاح مسیر دولتمردان می شود. در واقع باید این موضوع را بپذیریم مسیری که تاکنون طی کرده‌ایم در حد توسعه صنعتی کشور نبوده و حالا یکی از راه‌های اصلاح مسیر، تدوین استراتژی توسعه صنعتی و اجرای درست آن است.

با این حال شاهد این هستیم که به دلیل بی توجهی دولتمردان به هشدارهای کارشناسان، صنایع کشور با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند که منجر به نابودی بسیاری از آنها شده است. در حال حاضر به دلیل گرانی و تورم، قدرت خرید مردم به شدت کاهش پیدا کرده و همین موضوع کاهش تقاضا، رکود و کاهش تولید کالا را به دنبال داشته است. از طرفی به دلیل مشکلات تحریم، نقل و انتقالات بانکی، چالش تامین و مواد اولیه ، قوانین دست و پاگیر و … امکان تولید کالاهای صادرات محور و حتی فروش آنها در بازارهای صادراتی نیز وجود ندارد.

جیب خالی مردم

 بنابراین به طور کلی صنایع کشور دچار ضربه مهلکی شده اند که ادامه فعالیت برای آنها را غیر ممکن کرده است. اگرچه در این میان خبرهای خوشایندی از منابع بین المللی در مورد اینستکس و تسهیل تجارت به گوش می رسد. در این خصوص با سید حسین سلیمی، رییس انجمن سرمایه گذاری‌های مشترک ایرانی و خارجی گفتگو کردیم. وی اگرچه به‌عنوان یک فعال حوزه بانکی و سرمایه‌گذاری شناخته می شود، اما بیشتر خودش را یک فعال صنعتی می داند چرا که سابقه طولانی در صنعت به‌ویژه صنعت گچ دارد.

به گفته سلیمی، با اخباری که در مورد اینستکس به گوش می رسد، گلوگاه تجارت تا حدی باز شده اما باید این عملیات را مورد ارزیابی قرار داد. با این حال، این کارشناس صنعتی بر این عقیده است که در حال حاضر صنایع کشور از بعد داخلی با چالش های زیادی روبرو هستند که تا اصلاح نشود، نمی توان توقع رشد اقتصادی داشت چرا که هزینه های تولید هر روز بیشتر از روز گذشته افزایش پیدا می کند در حالی که که جیب مردم خالی تر از قبل می شود. گفتگوی جهان صنعت نیوز با سید حسین سلیمی را در ادامه می خوانید.

زیر ساخت ها فراهم شود

سال گذشته بخش صنعت با رشد منفی ۹٫۶ درصدی روبرو شده است. به نظر شما چه عواملی در این موضوع نقش داشته است؟

در حال حاضر تحریم های بین المللی روند کار صنایع کشور را با چالش مواجه کرده در حالی که در داخل کشور نیز شرایط کار برای فعالان اقتصادی مهیا نیست. در واقع سال جاری با عنوان “رونق تولید” نامگذاری شده اما شرایط برای فعالیت تولیدکنندگان، صادرکنندگان و دیگر فعالان اقتصادی فراهم نیست در حالی که ما باید بپذیریم که با شعار دادن مشکلی حل نمی شود و برای دستیابی به رونق تولید و در نهایت رونق اقتصادی باید زیرساخت های لازم را مهیا کرد.

در شرایط فعلی تولیدکنندگان با موانعی از جمله  تورم، رکود، مشکلات انتقال ارز، تامین مواد اولیه و … روبرو هستند و تحریم ها نیز شرایطی را به وجود آورده است که صنایع کشور در بحران به سر می برند. بنابراین زمانی که تمام مشکلات از بعد خارجی و داخلی دست به دست هم داده اند، نمی توان توقع داشت که حال صنعت خوب باشد و  رونق اقتصادی حاصل شود.

رکود تورمی

به عبارت دیگر ما در شرایط فعلی با رکود تورمی در اقتصاد روبرو هستیم که رشد منفی را در پی داشته است. علاوه بر این پیش بینی سازمان های بین المللی نیز از تداوم رشد منفی اقتصاد ایران حکایت می کند.

اگرچه پیش بینی ها در این خصوص متفاوت است و میزان رشد منفی از سوی سازمان های مختلف متفاوت بوده است اما به هر حال نکته قابل تامل این است که اقتصاد با رشد منفی تری روبرو خواهد شد. در این میان رشد منفی صنعت نیز بیانگر این است که تولید ناخالص ملی با کاهش مواجه شده چرا که در این حوزه سرمایه گذاری انجام نمی شود. بنابراین نه تنها در بخش صنعت کار جدیدی ایجاد نمی شود بلکه بسیاری از واحدهای تولیدی به دلیل مشکلات تامین ارز و تحریم از گردونه تولید خارج می شوند.

مشکل گشایش اعتبار

البته به نظر می رسد که وزارتخانه های کشور و همینطور مجلس به دنبال این هستند که کمترین اثرات منفی بر اقتصاد اعمال شود اما زمانی که به دلیل تحریم ها با مشکل گشایش اعتبار روبرو هستیم و یا اینکه کشورهایی مثل چین و ترکیه به جای پرداخت پول نفت ایران به دنبال فروش کالاهای بی کیفیت خود به ما هستند، نمی توانیم توقع رشد مثبت در بخش صنعت داشته باشیم.

نتیجه چنین وضعیتی این است که بانک ها با بهره های بالاتر کار می کنند و صنعت بیمار می شود که نتیجه آن را در آمارها ملاحظه می کنید. این در حالی است که صنعت محور اصلی اقتصاد است و کلید رشد اقتصاد دقیقا در دست صنایع کشور قرار دارد. بنابراین اگر وضعیت صنعت خوب باشد، تولید ناخالص داخلی افزایش پیدا می کند، اشتغال ایجاد می شود و حتی دریافت ارز صادراتی نیز راحت تر می شود. مهم تر از همه اینکه ما می توانیم رونق اقتصادی را به چشم ببینیم.

رشد منفی صادرات

اثر تحریم ها بر صادرات کشور به چه شکل بوده است؟

با اینکه تحریم ها باعث شده برگشت پول های صادراتی با هزینه بالاتری انجام شود اما هنوز اثر منفی تحریم ها در آمارهای صادراتی نمایان نشده است. در حال حاضر تحریم ها شرایطی را ایجاد کرده که برای برگشت ارز حاصل از صادرات به داخل کشور و همینطور تامین ارز برای واردات مواد اولیه، با مشکل  افزایش هزینه روبرو هستیم.

همچنین مشکلات اف ای تی اف و موانع ارزی منجر به طولانی شدن روند کارها شده است اما در هر صورت هنوز رشد منفی صادرات را مشاهده نکرده ایم.

 اینستکس باید ارزیابی شود

به نظر شما موضع جدید اتحادیه اروپا در مورد عملیاتی شدن اینستکس می تواند مشکلی را حل کند؟

به نظر می رسد گلوگاهی که تجارت را با مشکل مواجه کرده، در حال حاضر تا حدی باز شده اما باید این عملیات را مورد ارزیابی قرار داد.  مسئولان سیاست خارجی اتحادیه اروپا معتقدند که سازوکار مالی موسوم به اینستکس برای تسهیل مبادلات تجاری بین اروپا و ایران عملیاتی شده است اما باید دید چه محصولاتی را می‌توان در اینستکس خریدوفروش کرد.

در  ابتدا صحبت کالاهای بشردوستانه  مطرح بود، اما یکسری دیگر از کالاها ازجمله قطعات و مواد اولیه برخی کارخانجات و محصولات ساختمانی هم وجود دارد که شامل تحریم‌ها نمی‌شود و می‌توان از طریق اینستکس پول آن را پرداخت کرد و واردات انجام داد.

نارضایتی مصرف کننده از خودروهای داخلی

خودروسازی یکی از صنایع پولساز دنیا است اما در کشور ما کارایی لازم را ندارد. به نظر شما چرا صنعت خودروسازی ایران پیشرفت نمی کند؟

در این خصوص میان برخی اقتصاددانان و صنعتگران تضاد فکری وجود دارد. به عقیده بنده، صنعت خودروسازی در کشور ما به صنعتی بیمار تبدیل شده به این معنا که با وجود حمایت های ۴۰ ساله دولت از این صنعت، نتوانسته کارایی لازم را داشته باشد.

در نهایت ما شاهد این هستیم که با وجود تزریق ارزهای فراوان به این صنعت، خودروهایی توسط خودروسازان داخلی ساخته می شود که بسیار گرانتر از نمونه مشابه خارجی است و کیفیت لازم را هم ندارد. بنابراین ۴۰ سال است که صنعت خودرو در کشور ما از حمایت های دولتی استفاده می کند اما نتوانسته رضایت مصرف کننده را جلب کند. این در حالی است که به اعتقاد برخی کارشناسان، این صنعت اشتغالزایی بالایی در کشور دارد و نباید دچار دگرگونی شود.

جایگاه غیررقابتی

پس از این همه سال حمایت های دولتی از صنعت خودرو، در حال حاضر این صنعت باید در  جایگاهی قرار داشته باشد که بتواند به راحتی با خودروهای وارداتی رقابت کند. اما با توجه به اینکه چنین اتفاقی رخ نداده است، باید در این خصوص تصمیم اساسی گرفته شود. البته رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت بارها در جلسه های گوناگون این نکته را یادآور شده که دولت به اندازه کافی از خودروسازان حمایت کرده و حالا زمان آن رسیده است که این صنعت به بخش خصوصی واگذار شود.

اگرچه باید این واقعیت را در نظر داشت که صنعت خودرو حتی اگر در دستان بخش خصوصی هم قرار بگیرد، به سرعت پیشرفت نمی کند. برای اینکه این صنعت روند توسعه ای را دنبال کند، باید به آن زمان داد. البته باید این واقعیت را بپذیریم که اگر به این صنعت ارز ندهند، بخش خصوصی هم نمی تواند کاری کند اما به هر حال وضعیت صنعت خودرو بهتر از این ۴۰ سالی می شود که ارز و زمان صرف شد اما خودروی استاندارد تولید نشد.

تورم غذا و دارو

به نظر شما چرا سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی برچیده نمی شود؟

عده ای معتقدند که حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی باعث تورم دارو و غذا خواهد شد چرا که درآمد درصد زیادی از مردم هنوز به اندازه ای بالا نرفته که بتوانند بدون تخصیص ارز ارزان، کالاهای اساسی مورد نیاز خود را تهیه کنند.

اما واقعیت این است که سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی تنها رانت هایی را به دنبال دارد که باعث می شود کالاهای اساسی با قیمت مناسب به دست مردم نرسد. بنابراین بسیاری از کارشناسان بر این عقیده هستند که بهتر است ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود.

در این خصوص کمیسیون های اتاق های بازرگانی ایران و تهران نیز پس از بررسی های کارشناسی اعلام کردند که ارائه ارز ارزان معضل بزرگی است که تا اصلاح نشود، ارائه رانت و فساد به سودجویان ادامه خواهد داشت. به طور کلی دولتمردان باید روزی بساط رانت را جمع کنند و جراحی کامل اقتصادی در مورد یارانه کالاهای اساسی، یارانه سوخت و …  را در دستور کار قرار دهند. همانطور که در همه جای دنیا چنین اصلاحاتی صورت گرفته است.

هزینه های بالا 

ارزیابی شما از وضعیت اقتصاد و صنعت کشور تا پایان سال جاری چیست؟

همانطور که پیش از این اشاره شد، سال گذشته صنعت کشور با رشد منفی ۹٫۶ درصدی روبرو شده که بالاترین درصد منفی بودن در بخش صنعت است. این در حالی است که امسال وضعیت صنعت بحرانی تر شده و به دلیل مشکلات نقل و انتقالات پولی، دشوار شدن واردات قطعات و مواد اولیه و … تولیدکنندگان باید با هزینه بالاتری کالا تولید کنند.

در حال حاضر برای نقل و انتقالات بانکی، ۱۰ تا ۱۵ درصد اعتبار مالی فعالان اقتصادی هدر می شود. به عنوان مثال از هر یک دلاری که برای تامین مواد اولیه پرداخت می شود، تنها ۷۰ سنت کالا به دستمان می رسد. در حالی که پیش از این به راحتی گشایش اعتبار انجام میدادیم.

 بر این اساس با وضعیتی که در شرایط فعلی در آن به سر می بریم، نمی توانیم پیش بینی کنیم که رشد منفی اقتصاد به رشد مثبت تبدیل می شود. این در حالی است که سازمان های بین المللی نیز اعلام کردند که رشد اقتصاد ایران منفی خواهد بود. بنابراین اگرچه ما به عنوان صنعتگر به دنبال فعالیت در جهت توسعه صنعتی هستیم اما تا زمانی که چالش های اقتصادی از بعد داخلی و خارجی حل نشود، دست ما هم بسته خواهد بود.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنگفت‌وگو