پرسش میلیون دلاری اقتصاد ایران

به گزارش جهان صنعت نیوز؛ دلار همچنان خیال پایین آمدن ندارد؛ تغییر سکاندار بانک مرکزی و رونمایی از چندین سیاست ارزی جدید هم فعلا نتوانسته قیمت دلار را نزولی کند. در این میان گفتار درمانی و خبر از گشایش‌های ارزی هم دیگر بر بازار تاثیرگذار نیست.

هر چند رئیس کل بانک مرکزی، قیمت دلار در بازار غیر رسمی را قبول ندارد،‌ اما باید بپذیریم آنچه که بر انتظارات تورمی جامعه تاثیرگذار است،‌ همین نرخ بازار غیررسمی است. نرخی که این روزها در سقف تاریخی خود قرار دارد.

فارغ از اینکه چرا قیمت دلار نسبت به اوایل پاییز افزایش حدود ۵۰ درصدی را تجربه کرده است، موضوع مهم این است که چنین فضای پر نوسانی، آسیب‌های جدی بر پیکره نیم جان اقتصاد ایران دارد.

قیمت دلار از ۲۸ هزار تومان تا ۴۵ هزار تومان؟

برای چند دقیقه خود را یک فروشنده قرار دهید؛ ملاک شما برای قیمت گذاری کالا چه نرخی از دلار است؟ (حتی اگر کالا با ارز نیمایی وارد شده باشد) یا شما به عنوان مصرف کننده،‌ هنگام خرید ملاکتان برای ارزیابی قیمت یک کالا بر اساس کدام نرخ است؟

آیا ملاک خود را صحبت های رئیس کل بانک مرکزی و معاون اول قرار می دهید؟ به بیان دیگر قیمت دلار را حدود ۲۸ هزار تومان در نظر می گیرید؟ یا قیمت دلار را قیمت صرافی (۴۱ هزار تومان) در نظر می گیرد؟ یا اصلا ملاک شما قیمت دلار در بازار غیر رسمی و فردایی (حدود ۴۵ هزار تومان در زمان نگارش این گزارش) است؟

همانگونه که می بینید وقتی که می خواهیم در مورد قیمت دلار صحبت کنیم،‌ جملات پرسشی کنار هم ردیف می شوند که نمی توان پاسخ دقیقی برای آن ها پیدا کرد.

این همان شرایطی است که نفس اقتصاد را می گیرد. شرایطی که در آن قیمت‌ نسبی کالاها به دلیل چند نرخی بودن قیمت دلار، از تعادل خارج می شود. در این فضا اصطلاحا گفته می شود که قیمت ها در بازار گم شده است.

در نظر داشته باشید که مهم‌ترین متغیر اقتصادی که به رفتار فعالان اقتصادی جهت می‌دهد، قیمت ها است. در اقتصادی که قیمت ها گم شده باشد، نباید انتظار ثبات داشته باشیم.

سرگیجه ارزی

حالا این بار برای چند دقیقه خود را یک فعال اقتصادی تصور کنید که در حال برنامه ریزی یک طرح سرمایه‌گذاری است. پیش بینی شما از قیمت دلار برای یک سال آینده چیست؟

اگر این سوال را از هزار کارشناس و فعال اقتصادی بپرسید،‌ احتما با هزار پاسخ متفاوت روبرو می شوید و این به معنای نااطمینانی است. در حقیقت نه تنها قیمت دلار روند صعودی در پیش گرفته بلکه در همین روند نیز، قابلیت پیش بینی ندارد. به بیان دیگر، ‌نوسانات مثبت و منفی قیمت دلار آنقدر طی این سال‌ها شدید بوده است که عملاً برای فعالان اقتصاد غیرقابل پیش بینی شده است. شاید پرسش یک میلیون دلاری اقتصاد ایران،‌ قیمت دلار در یکسال آینده باشد.

نگاهی به نوسانات نرخ ارز طی بیش از یک دهه گذشته نشان می‌دهد که عملاً بازار ارز از سال ۱۳۹۷ شرایط ملتهبی را تجربه کرده است. به بیان دیگر، علاوه بر اینکه قیمت دلار در این بازه زمانی افزایش قابل توجهی را تجربه کرده است، نوسانات قیمت دلار (مثبت یا منفی) نیز به شدت افزایش پیدا کرده است. نمودار زیر روند تغییرات قیمت دلار و ضریب تغییرات قیمت دلار (به عنوان سنجه‌ای از ریسک قیمت دلار) را نشان می‌دهد.

همانگونه که از نمودار بالا می توان مشاهده کرد،‌ عملا در ۵ سال گذشته نوسانات قیمت دلار پیوسته ادامه داشته است. هر چند که این نوسان نسبت به سال ۱۳۹۷ کاهش یافته اما همچنان در سطوح بالایی قرار دارد.

مسیر اشتباه سیاستگذار ارزی

فارغ از تمام آسیب‌هایی که چنین فضای پرنوسان و نااطمینانی به همراه دارد، مشخص ترین نتیجه آن،‌ عدم سرمایه گذاری است. یعنی مهم‌ترین عامل توسعه اقتصادی نابود می شود. به نظر می‌رسد در این شرایط،‌ سیاستگذار اقتصادی به جای آنکه سعی در کاهش قیمت دلار داشته باشد،‌ باید تمرکز خود را بر روی کاهش نوسانات قیمت دلار بگذارد.

کمااینکه تلاش برای سرکوب نرخ ارز به شیوه های مختلف نه تنها به کاهش قیمت دلار نمی انجامد بلکه نوسانات قیمتی را در بازار ارز تشدید می کند. به بیان دیگر شاید بتوان گفت، ‌یکی از دلایل افزایش شدید نوسان قیمت دلار، همین مداخلات دولت و تلاش بیهوده برای سرکوب قیمت بوده است.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانویژه اقتصاد کلان