رشد اقتصادی به معنای افزایش رفاه نیست

یک روز وزیر اقتصاد از رکوردشکنی صادرات غیرنفتی علی‌رغم تحریم‌ها سخن می‌گوید. روز دیگر سخنگوی دولت خبر از کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی می‌دهد. در این میان رییس بانک مرکزی با نادیده گرفتن تحولات بازار ارز چشم‌انداز قیمت دلار را کاهشی تصویر می‌کند. رییس دولت حتی از گزاره‌های اعضای تیم اقتصادی‌اش نیز فراتر رفته و از به حرکت درآمدن قطار پیشرفت اقتصادی سخن گفته است.

رشد اقتصادی ۵ درصدی سخنگوی دولت

سخنگوی دولت اما در اظهارات جدید خود به مساله افزایش رشد اقتصادی نیز اشاره کرده است. وی در این خصوص گفته: «با وجود مشکلات متعدد و اجرای سیاست مردمی‌سازی توزیع یارانه‌ها، رشد اقتصادی به بالای پنج درصد رسیده ‌است.»

کارشناسان می‌گویند که اعداد رشد اقتصادی ایران در چند سال اخیر عمدتا بین ۲ تا ۴ درصد بوده و هیچ یک از این ارقام گویای واقعیت‌های اقتصادی کشور نیست.

به عبارتی، رشد مثبت اقتصادی را لزوما نمی‌توان به معنای حرکت اقتصاد در مسیر رو به جلو عنوان کرد. کمااینکه عمده این رشد نیز در سایه افزایش ارزش‌افزوده بخش نفت و خدمات اتفاق افتاده است. بر همین اساس در دوره‌هایی که ارزش‌افزوده نفت کم شده عدد رشد اقتصادی نیز کمتر شده است.

رشد مثبت اقتصادی به معنای افزایش سطح رفاه اجتماعی نیست

سیدمرتضی افقه اقتصاددان در این رابطه به «جهان‌صنعت» گفت: اعضای دولت سیزدهم بعد از گذشت یک سال و نیم به شدت زیر فشار افکار عمومی و به ویژه طرفداران خود قرار گرفته‌اند.

دولت سیزدهم در شش ماهه اول فعالیت خود به راحتی می‌توانست عملکرد ضعیف اقتصادی خود را متوجه دولت قبلی کند و مدعی شود که در حال آواربرداری از ویرانه‌های دولت دوازدهم است. اما اکنون که می‌بینند با گذشت یک سال و نیم وعده‌های خوش آب و رنگ آنها که ناشی از عدم شناخت کافی نسبت به مسائل اقتصادی بوده، قابلیت تحقق پیدا نکرده است، تلاش می‌کنند با تزریق خوش‌بینی به جامعه القا کنند که اقتصاد در شرایط عادی قرار دارد.

وی اظهار کرد: زمانی که مقامات دولتی اخبار مثبت به جامعه تزریق می‌کنند این انتظار در مردم ایجاد می‌شود که آنچه دولتی‌ها می‌گویند را در زندگی واقعی خود احساس کنند. اما زمانی که دولتمردان از بهبود اقتصادی سخن می‌گویند و مردم آن را در زندگی واقعی خود احساس نمی‌کنند باعث کاهش بیشتر سرمایه اجتماعی می‌شود و شکاف دولت و ملت را بیشتر می‌کند.

افقه ادامه داد: زمانی که اعداد رشد اقتصادی مثبت اعلام می‌شود مقامات دولتی از آن به عنوان یکی از دستاوردهای خود یاد می‌کنند اما رشد مثبت اقتصادی الزاما به معنای این نیست که سطح رفاه اجتماعی بهتر شده است.

برای مثال در دولت یازدهم نیز رشد اقتصادی ۱۲ درصدی بعد از برجام اتفاق افتاد با این حال این رشد بیشتر در سایه افزایش صادرات محصولات پتروشیمی‌ها بود نه افزایش بخش واقعی اقتصاد.

به همین دلیل بود که منافع حاصل از رشد ناشی از نفت به توده مردم نمی‌رسید. در حال حاضر که دولتمردان می‌گویند رشد مثبت اقتصادی داریم اما مردم آن را در زندگی واقعی خود نمی‌بینند‌، در نتیجه این مساله تاثیر منفی بر سرمایه اجتماعی خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که برخلاف آنچه که دولتمردان می‌گویند چشم‌انداز اقتصادی کشور مثبت نیست به ویژه آنکه تحریم‌ها همچنان برقرار است، تنش‌های سیاسی ایران با غرب بیشتر شده و باعث افزایش نااطمینانی سرمایه‌گذاران خارجی شده است. در داخل نیز تنش‌های داخلی را می‌توانیم در تغییر هر روز مدیران و سیاست‌ها مشاهده کنیم. هیچ کدام از موارد یاد شده به نفع شرایط اقتصادی کشور نیست و در صورتی که در کوتاه‌مدت پول‌های بلوکه‌شده کشور آزاد، تحریم‌ها رفع و مساله FATF  حل نشود، در ماه‌های باقی مانده از سال جاری نیز شاهد چالش‌های بیشتری در زمینه اقتصادی خواهیم بود.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان