۴۰ میلیارد دلار از چین به ایران می رسد؟

به گزارش جهان صنعت نیوز،  پس از تفاهمنامه ۴۰ میلیارد دلاری ایران و روسیه، این خبر از تمرکز دولت سیزدهم بر نگاه به شرق حکایت دارد. هرچند که با توجه به پیچیدگی‌های سیاست خارجی چین مشخص نیست که این کشور چقدر از این پیشنهاد را بپذیرد. اما سفر ابراهیم رییسی به چین و مذاکراتی که درباره خرید نفت خام و محصولات پتروشیمی در حاشیه این سفر صورت گرفت، برای صنعت نفت و گاز ایران حائز اهمیت است.

از بخش‌های مورد مذاکره با روسیه در حوزه نفت و گاز هم خبر چندانی نیست. به نظر می‌رسد روس‌ها به جز تفاهمنامه حرکت جدی در زمینه سرمایه‌گذاری در میادین نفت و گاز ایران انجام نداده‌اند.

دلیل آن البته شرایط جنگ این کشور با اوکراین است. هزینه‌های سنگینی از جمله هزینه جنگ و کاهش فروش نفت و گاز این کشور را به دنبال داشته است. از همین رو به نظر می‌رسد روسیه هنوز به تفاهمنامه پایبند مانده و تا مرحله قرارداد فاصله زیادی دارد.

نگاه شرقی دولت سیزدهم

سفر رییسی و برخی از اعضای هیات دولت از جمله وزیر نفت به چین، بخش دیگری از سیاست نگاه به شرق دولت رییسی است. هرچند این سفر قرار بود زودتر از این انجام شود. اما رخدادهای سیاسی بین پکن- واشنگتن باعث شد که این سفر درست بعد از سقوط بالون چینی در آمریکا صورت بگیرد.

به نظر می‌رسد مقامات پکن هم از اینکه رییسی به این کشور سفر کرده در پی پیامی به واشنگتن بودند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که در اوج تحریم‌ها بیشترین میزان مبادله اقتصادی ایران با چین صورت گرفته است. این کشور روزانه به صورت میانگین رقمی در حدود ۵۰۰ هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده است. همچنین در شدیدترین تحریم‌های آمریکا این خریدها متوقف نشده است. علاوه بر آن چینی‌ها در همین شرایط تحریمی برخی از پروژه‌های نیمه تمامی که از قبل از تحریم‌های آمریکا با ایران قرارداد داشتند را هم ادامه داده و تکمیل کردند.

جزئیات مذاکرات چه بود؟

در چنین شرایطی پیشنهاد بسته ۴۰ میلیارد دلاری به چین برای سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش صنعت نفت ایران از سوی ایران چندان هم غیرمنتظره نبود. آن‌طور که اسد‌زاده، معاون بین‌الملل وزیر نفت گفته در جریان سفر رییسی به چین، بسته‌ای برای جذب فاینانس چین ارائه شده است.

اسدزاده گفته است: سال گذشته در سفری که به همراه آقای امیرعبداللهیان به چین داشتیم یک بسته ۱۰۰ میلیارد دلاری را ارائه شد.و پس از آن بسته‌ای هدفمندتر و هوشمندتر طراحی و ارائه کردیم.  درست است که به چین نفت صادر می‌کنیم اما باید همکاری‌هایمان را به زنجیره ارزش ارتقا دهیم. در بسته طراحی شده پروژه‌های توسعه زنجیره ارزش قرار دارد.

به گفته وی پروژه‌هایی مانند ام‌تی‌او و متانول اولفین از پروژه‌هایی است که در این بسته ارائه شده است.

به نظر می‌رسد که بخشی از این پیشنهاد برای طرح‌های منطقه مکران است. منطقه‌ای که در چند سال اخیر بر توسعه آن تاکید بسیاری شده است. با این حال کمبود منابع و ناکامی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی مانع از توسعه این منطقه شده است. آن‌طور که معاون امور بین‌الملل وزارت نفت گفته برنامه‌های متنوع توسعه زنجیره ارزش صنعت نفت در مناطق مکران، چابهار و جاسک در دستور کار است. او می‌گوید: این پروژه‌ها پیشرفت‌هایی داشته‌اند و اگر طرف چینی اعلام آمادگی کند، خیلی علاقه‌مند هستیم مشارکت چینی‌ها را به حوزه‌های زنجیره ارزش معطوف کنیم.

او اضافه کرد: پروژه‌های ارائه شده قرار است توسط طرفین بررسی شود و اگر اراده طرفین وجود داشته باشد، به سرعت قابل انجام است. مهم این است که طرف چینی این اعتقاد را دارد که به رغم تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه کشور ما، با ما همکاری کند و این اراده در طرف چینی دیده می‌شود و دولت سیزدهم هم این اراده را دارد.

معاون بین‌الملل وزیر نفت بر این باور است که این دو اراده در سطوح عالی شکل گرفته و پروژه‌ها هم تعریف شده و هم‌اکنون زمان آن است که طرفین در کنار هم بنشینند و درباره کم و کیف پروژه‌ها با هم بحث کنند.

او می‌گوید: علاوه بر این پروژه‌هایی که با مشارکت طرف چینی می‌توانیم اجرا کنیم، موضوع فاینانس هم مطرح است. در گذشته فاینانس ۲۰ میلیارد دلاری از چینی‌ها گرفتیم که ۵ پتروشیمی در آن بسته بود و اجرای این بسته به پایان رسید و در حال حاضر بسته جدیدی برای فاینانس در سفر اخیر ارائه شده که در حال مذاکره است.

تردید در اجرا

محمود خاقانی، کارشناس بین‌الملل انرژی در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: نکته مهم این است که چین از ایران چنین درخواستی را نکرده است. آنچه در چین امضا شده‌، قرارداد نیست بلکه تفاهمنامه است. تفاهمنامه هیچ‌گونه اجباری به بار نمی‌آورد. آن‌طور که مشخص است، ایران پیشنهاد سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیارد دلاری در صنعت نفت ایران را به چین داده  و چین هم پاسخ داده که بررسی می‌کنیم.

او با بیان اینکه چین با آمریکا توافق‌هایی برای توسعه میدان‌های بزرگ نفت خام و گاز عراق دارد، تصریح کرد: این توافق‌ها هم به تازگی انجام شده است. مثلا در یک میدانی حدودا ۴۰ میلیارد دلار و در یک میدان دیگر قرار است حدودا ۳۷ تا ۳۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مشترک انجام شود.

خاقانی عنوان کرد: ایران هم در برخی از میادین با عراق مشترک است. باید توجه داشت که چین سرمایه‌گذاری بسیار عظیمی در عراق انجام داده استو از آنجا که امکانات سرمایه‌گذاری در همه جای دنیا حتی چین محدود است، باید در نظر داشت که امکان اجرایی شدن پیشنهاد ایران چندان بالا نیست.

او افزود: در عین حال چین سرمایه‌گذاری سنگینی در ترکمنستان انجام داده تا گاز ترکمنستان را از مسیر افغانستان به پاکستان منتقل کند‌. از سویی چین  قرارداد ۲۵ ساله را با طالبان بسته است‌. این خط لوله هم باید به زودی فعال شود‌. حدود ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار هم در پتروشیمی پاکستان سرمایه‌گذاری کرده است. با توجه به این حجم از سرمایه‌گذاری چین در کشورهای همسایه، میزان سرمایه‌گذاری این کشور در ایران اصلا قابل توجه نیست.

خاقانی گفت: چین در شرایطی برای سرمایه‌گذاری وارد یک کشوری می‌شود که آن کشور از ثبات اقتصادی و سیاسی برخوردار باشد. در این رابطه وضعیت ایران مورد تردید است‌. بنابراین به نظر من این پیشنهاد حتی اگر هم مورد موافقت چینی‌ها باشد، اجرایی شدن آن  تابع شرایطی مثل رفع تحریم‌ها و پذیرش FATF خواهد بود که آن شرایط در حال حاضر فراهم نیست.

اخبار برگزیدهنفت و پتروشیمی