وضعیت هشدار در تنگه هرمز
جهان صنعت نیوز| دکتر صلاح‌الدین هرسنی– اگر‌چه نمی‌توان ادعای بریتانیا مبنی بر تلاش قایق‌های مسلح ایرانی در وادار کردن نفتکش این کشور به حریم آب‌های ایران را مبنای تحلیل پیش رو قرار داد، اما در صحت و سقم ادعاهای بریتانیا، این ادعا می‌تواند به معنای وضعیت هشدار در تنگه هرمز و به تبع آن وضعیت هشدار در روابط تهران- لندن باشد؛ هشداری که بعد از یک هفته از توقیف یک نفتکش ایرانی در تنگه جبل‌الطارق توسط نیروی دریای بریتانیا اتفاق افتاده است.
وضعیت هشدار در تنگه هرمز که در سایه معادلات مرتبط با روابط دیپلماسی تهران- واشنگتن رقم خورده است، معلول شرایط و دلایلی است.
اولین علت در ارتباط با ضرورت مقابله به مثل در قبال اقدامات کار‌افزایانه و ایذایی بریتانیاست که نیروی دریایی بریتانیا این اقدامات را تحت راهبرد‌های دولت متبوع خود در راستای منافع واشنگتن به انجام می‌رساند.
به ویژه آنکه دولت بریتانیا اخیرا از طریق دستگاه دیپلماسی خود قویا اعلام کرده که ناوهای دریایی خود را به جهت بی‌اثر‌سازی اقدامات مخرب و ثبات‌زدای ایران به منطقه خلیج‌فارس گسیل می‌دارد.
دومین علت در ارتباط با استمرار بحران و تعلل دولت بریتانیا در آزادسازی کشتی توقیف شده و خدمه‌ها و عوامل انسانی آن است. در واقع تهران بدان جهت هرگونه اقدامات ادعایی مورد نظر بریتانیا را به انجام می‌رساند تا شاید با آزادسازی سریع و حل بحران زودرس خواسته باشد نقشی را در جهت پایان دادن و حل جنجال و مناقشه جبل‌الطارق ایفا کرده باشد.
مانع‌تراشی‌های واشنگتن
اما مهم‌ترین علت اقدام تهران با توجه به ادعای مورد نظر دولت بریتانیا، جلوگیری از مانع‌تراشی‌های فزاینده واشنگتن و متحدان کلیدی آن به ویژه لندن در سناریوی دور زدن تحریم‌هاست.
به واقع تهران بدان جهت هر گونه رفتار مقابله به مثل منطبق با بحران جبل‌الطارق را به انجام می‌رساند تا خواسته باشد به بدعت راهزنی دریایی و توقیف نفتکش‌هایش در دریا‌ها و مشخصا در آبراه مهمی چون تنگه هرمز پایان دهد. به واقع تهران به این نتیجه رسیده که اگر اقدام و پاسخ مناسب به اقدامات متحدان کلیدی واشنگتن یعنی بریتانیا در گروگانگیری نفتی نشود، چه‌بسا ممکن است که این‌گونه حوادث در بزنگاه‌های خاص در موارد دیگر تکرار و به بدعت ثابت بدل شود.
با همه ضرورتی که تهران به ویژه در سایه ضرورت مبارزه با تروریسم اقتصادی در قبال اقدامات ایذایی متحدان واشنگتن به ویژه در بحران جبل‌الطارق به انجام می‌رساند، به نظر می‌رسد نیازی به این اقدامات ادعایی مورد نظر بریتانیا از سوی تهران نیست، چراکه قرار گرفتن تهران در مسیر ادعاهای مورد نظر بریتانیا نه تنها به حل بحران در منطقه کمک نمی‌کند، بلکه بر عکس بر وخامت اوضاع می‌افزاید.
در موضوع اصرار به آزادسازی نفتکش گریس، تهران باید کمی خویشتنداری به خرج دهد تا آزادسازی آن مشمول قواعد منطبق بر دریا‌نوردی شود.
بازرسی از نفت‌کش‌ها
واقعیت آن است که بازرسی از نفت‌کش‌ها و کشتی‌های تجاری در محدوده آب‌های سرزمینی یک کشور یک موضوع عادی است و صاحب آن آب‌ها، زمانی می‌تواند کشتی را توقیف کند که کشتی دارای مشکلات زیست‌محیطی و گواهینامه باشد.
واقعیت آن است که نفتکش ایرانی شامل این موارد نمی‌شود و مشخص است که دلیل توقیف آن قبل از آنکه حقوقی باشد، بیشتر سیاسی است. در سطحی دیگر هر گونه اصرار ایران برای قرار گرفتن در مسیر ادعاهای مورد نظر بریتانیا خدمتی به منافع گروه (بی) واشنگتن یعنی گروهی با محوریت بولتون، پمپئو، محمد بن‌سلمان، بن‌زاید و نتانیاهو است که تلاش دارند بحران جبل‌الطارق را دستمایه اجماع‌سازی علیه تهران در شورای امنیت سازمان ملل کنند.
علاوه بر آن این اصرار تهران ممکن است موجب بر هم زدن بازی برجام به وسیله لندن شود.
واقعیت آن است که لندن در کنار پاریس و برلین تروئیکای اروپایی برجام را تشکیل می‌دهند. به این ترتیب طبیعی است که لندن بخواهد سناریوی مقابل به مثل تهران در ماجرای جبل‌الطارق را بهانه‌ای برای مانع‌تراشی برجام کند.
و از همه مهم‌تر آنکه اصرار تهران به قرار گرفتن در مسیر ادعای‌های مورد نظر بریتانیا موجب شناسایی نقاط کور دور زدن تحریم‌های نفتی تهران از سوی واشنگتن و متحدان و همچنین موجب از دسترس خارج کردن ابزارهای مهم دور زدن تحریم‌ها می‌شود که در شرایط حاضر و با توجه به موقعیت جاری، به نفع ایران نیست.
مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :