افزایش قیمت های نجومی

جهان صنعت نیوز|  اگرچه شرایط حال حاضر بازار نسبت به اواسط سال گذشته تاحدودی به تعادل رسیده اما نمودار رشد قیمت‌ها از اردیبهشت پارسال که نوسانات ارزی تحت تاثیر خروج ایالات متحده آمریکا از برجام شدت گرفت، با شیبی تند روندی صعودی داشته است.

گرانی تولید در کنار کاهش پنج برابری قدرت خرید مردم معادله‌ای را در بازار به وجود آورده که عملا دولت از حل آن عاجز است. می‌توان گفت ۲۴ میلیارد دلار ارز دولتی که سال گذشته برای تامین نیازهای اولیه مردم تخصیص داده شده هیچ نتیجه مثبتی بر جای نگذاشته و اقلام مصرفی حتی بیشتر از احتساب با نرخ آزاد به دست مصرف‌کننده رسیده است.

صنایع بالادستی همچون صنایع لبنی بدون مجوز ستاد تنظیم بازار قیمت محصولات خود را طی یک سال اخیر حدود ۵۰درصد افزایش دادند و جریمه چند کارخانه لبنیاتی هم افاقه نکرده است.

 البته تنها صنایع بالادستی گران‌فروشی نکردند و تخلفات در بازارها و واحدهای فروش خرد چنان شدت گرفت که حدود یک ماه پیش وزیر صمت از ورود سه هزار بازرس به بازار خبر داد، اما گوش متخلفان به این چیزها بدهکار نیست.

مخدوش کردن قیمت‌ها

 تخلفات جوری گسترش پیدا کرده که حتی سوپرمارکت‌ها هم به مخدوش کردن قیمت‌ها دست می‌زنند. شواهد حاکی از آن است که بسیاری از سوپرمارکت‌ها قیمت کالاها به خصوص اقلام کنسروی را مخدوش می‌کنند و یا فاکتور فروش توسط کارخانه و شرکت‌های پخش بیش از قیمت درج شده روی کالا به واحدهای خرد ارائه شده است.

 این حجم از تخلفات نشانه‌ای جز ضعف دولت و نهادهای نظارتی زیرمجموعه آن نیست. براساس آمار، گران‌فروشی در صدر تخلفات اصناف قرار گرفته است. حال دولت که نه از پس کنترل گرانی‌ها برمی‌آید و نه توان بالا بردن قدرت خرید مردم را دارد تصمیم به عرضه کالاها با کیفیت و قیمت متفاوت گرفته است.

به گفته فعالان بازار شرایط اقتصادی و بسیاری از تدابیر اقتصادی دولت باعث شده ذائقه مردم به دلیل کاهش قدرت خرید به سمت کالاهای درجه دو و سه سوق پیدا کند. اما از سوی دیگر دولت قرار است اقلام جدیدی از جمله شیر، میوه، سیب‌زمینی و مرغ را نیز با کیفیت پایین‌تر و درجه‌بندی‌های مختلف به مردم عرضه کند.

مرغ همچنان گران و بلاتکلیف

به گفته رییس سازمان دام پزشکی مرحله اول اجرای طرح عرضه مرغ رتبه‌بندی شده در سطح ملی و استانی از ۱۵ مردادماه ۹۸، مرحله اول رتبه‌بندی واحد‌های متقاضی و معرفی شده و آماده‌سازی کشتارگاه‌های مشمول طرح (تا آخر شهریورماه ۹۸)، شروع مرحله اول عملیاتی طرح عرضه گوشت مرغ رتبه‌بندی شده در میادین خرده‌فروشی، مراکز بزرگ عرضه و مراکز عمده مصرف، مراکز فرآوری، قطعه‌بندی و بسته‌بندی از اول مهرماه ۹۸، مرحله دوم عملیات طرح شروع عرضه محصولات رتبه‌بندی شده در میادین عمده‌فروشی و توزیع و سایر مراکز عرضه و خرده‌فروشی‌ها به صورت تشویقی و تدریجی و ترویجی از اول دی‌ماه ۹۸ صورت خواهد گرفت.

قیمت مرغ در حالی در عرض دو ماه افزایش چهار هزار تومانی داشته که هنوز ستاد تنظیم بازار این قلم از کالاهای اساسی را نرخ‌گذاری نکرده و آن را به سازمان حمایت سپرده است.

مرغداران از اردیبهشت ماه نسبت به نرخ مرغ که کیلویی حدود ۱۱هزار تومان بود اعتراض داشتند و قیمت واقعی آن را ۱۳هزار تومان اعلام کرده و از ستاد تنظیم بازار خواستار افزایش قیمت این محصول پروتئینی شده بودند.

حال پس از به تعویق افتادن چندباره جلسه قیمت‌گذاری مرغ هنوز ستاد تنظیم بازار حرکت و اقدام مثبت و کارآمدی انجام نداده در حالی که با وجود نرخ مصوب ۱۲هزار و ۵۰۰تومان، در بسیاری از مرغ‌فروشی‌ها این قلم از سبد خانوار نزدیک به کیلویی ۱۵هزار تومان به فروش می‌رسد.

امنیت غذایی

این در حالی است که به دلیل افزایش قیمت نجومی که گوشت قرمز تجربه کرد بسیاری از خانوارها مرغ را جایگزین گوشت کرده‌اند و با گران شدن مرغ عملا کالای جایگزین پروتئین دیگری وجود ندارد.

رییس سازمان دامپزشکی ادامه داد: مرحله اول اجرای این طرح در سطح ملی و استانی از ۱۵ مردادماه ۹۸، مرحله اول رتبه‌بندی واحد‌های متقاضی و معرفی شده و آماده‌سازی کشتارگاه‌های مشمول طرح (تا آخر شهریورماه ۹۸)، شروع مرحله اول عملیاتی طرح عرضه گوشت مرغ رتبه‌بندی شده در میادین خرده‌فروشی، مراکز بزرگ عرضه و مراکز عمده‌ مصرف، مراکز فرآوری، قطعه‌بندی، و بسته‌بندی از اول مهرماه ۹۸، مرحله دوم عملیات طرح (شروع عرضه محصولات رتبه‌بندی شده در میادین عمده‌فروشی و توزیع و سایر مراکز عرضه و خرده‌فروشی‌ها به صورت تشویقی و تدریجی و ترویجی از اول دی ماه ۹۸ است.

علیرضا رفیعی‌پور ضمن تاکید بر این که سازمان دامپزشکی کشور تامین‌کننده امنیت غذایی نیست بلکه تضمین‌کننده امنیت غذایی کشور است تصریح کرد: موضوع شرایط بهداشتی در کشور‌های در حال توسعه و عقب‌مانده هنوز در اجرای مسائل بهداشتی فرآورده‌های خام دامی که پایه غذاست، دچار مشکل هستند.

سیب‌زمینی با قیمت‌های مختلف

چندنرخی بودن قیمت کالاها و اقلام اساسی مختص بازار پروتئینی نیست و در بازار میوه و تره‌بار نیز سیب‌زمینی با کیفیت‌های متفاوت عرضه می‌شود.

از هفته‌های ابتدایی امسال تاکنون بازار سیب‌زمینی نوسانات و تنش‌های قیمتی متعددی را تجربه کرد و حتی ممنوعیت و آزادسازی صادرات آن هم نتوانست ثباتی در بازار این محصول زراعی پرمصرف ایجاد کند چرا که به عنوان مثال قیمت هر کیلوگرم سیب‌زمینی که در روزهای پس از تعطیلات نوروزی حدود چهار هزار تومان بود، به کیلویی حدود ۱۰ هزار تومان رسیده است.

اما اتفاق دیگری که این روزها در بازار افتاده این است که توزیع سیب‌زمینی با کیفیت‌های مختلف و پایین (نو و کهنه) پررنگ‌تر از قبل به چشم می‌خورد و با قیمت‌های متفاوت و در همه انواع، با قیمت بالایی عرضه می‌شود و با وجود اینکه قرار بود به گفته مسوولان وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت قیمت این محصول کاهش یابد اما به گفته فروشندگان، نه تنها این اتفاق نیفتاده بلکه حجم سیب‌زمینی‌های کهنه و با درجه کیفی پایین در بازار افزایش هم یافته که قیمت‌گذاری و عرضه آن هم ملاک و معیار مشخصی ندارد و در مواردی دیده شده که از کیلویی پنج هزار تا هفت هزار تومان فروخته می‌شود.

کاهش قیمتی نداشتیم

اما سیب‌زمینی نو و با کیفیت مناسب و معمول نیز در بازار همچنان به طور میانگین کیلویی ۹۰۰۰ تا ۱۰ هزار تومان قیمت دارد و با وجود وعده‌های مسوولان هنوز کاهش قیمتی نداشته است.
بازار این روزهای سیب‌زمینی داستان‌های عجیب و غریبی دارد و نه تنها قیمت‌ها کاهش نیافته بلکه پدیده چندنرخی در آن پررنگ‌تر شده به‌گونه‌ای که در یک میوه‌فروشی دو نوع سیب‌زمینی عرضه می‌شود که به‌عنوان مثال قیمت سیب‌زمینی بی‌کیفیت هفت هزار و با کیفیت ۱۰ هزار تومان است.

عرضه شیر دولتی

قائم‌‌مقام وزیر صمت در امور بازرگانی در خصوص طرح تنظیم بازاری لبنیات گفت: در مرحله اول می‌خواهیم مثلا قیمت سه قلم ماده لبنی پرمصرف را استانداردسازی کنیم و در بسته‌بندی خاص با قیمت کمتر به شبکه‌های توزیع خاص برای عرضه کنیمو پس از آن آزادی عمل بیشتری برای این عرضه آن به کارخانه‌های لبنی بدهیم.

حسین مدرس خیابانی از کارخانه‌های لبنی می‌گوید که به سبب افزایش قیمت غیرمجازی که انجام دادند عملا بر میزان مصرف لبنیات به خصوص شیر تاثیر منفی گذاشتند و باعث کاهش آمار مصرف آن شدند که به گفته کارشناسان بر سلامت آینده جامعه تاثیرگذار خواهد بود. در حالی که دولت قادر به کنترل و مدیریت بازارهای خرد هم نیست و دلالان چگونگی رفتار و سیاستگذاری در بازار را بهتر از تیم اقتصادی دولت دوازدهم انجام می‌دهند.

بلبشوی بی‌سابقه

بررسی‌های میدانی «جهان صنعت» حاکی از کاهش فروش حدود ۷۰درصدی خواروبارفروشی‌های مولوی و افزایش فروش اقلام خوراکی درجه دو و سه نسبت به اجناس با کیفیت است.

شرایط قیمت‌ها در بازار به‌گونه‌ای است که نزدیک به هفت دهک نیاز مبرم به یارانه برای افزایش قدرت خرید دارند و در بسیاری از محله‌ها میوه تا زمانی که قیمت آن پایین نیاید عرضه نمی‌شود.

 براساس آمار میزان مصرف گوشت قرمز کاهش بیش از ۶۰ درصدی را تجربه می‌کند این در حالی است که طی این مدت مردم ایران اختلاف ۶۰ درصدی با سرانه مصرف جهانی گوشت قرمز را هم در کارنامه خود دارند.

برخی از سوپرمارکت‌ها نیز قیمت کالاها را مخدوش می‌کنند یا از سوی شرکت پخش و کارخانه فاکتور فروش بیش از قیمت درج شده روی کالا به فروشنده تحویل داده می‌شود. این بلبشو در بازار را نمی‌توان حاصل تحریم‌های خارجی دانست و سوءمدیریت و ضعف نهادهای تنظیم بازاری سهم عمده‌ای در آن دارند.

دولت نیز به جای تشدید اجرای برنامه‌های نظارتی و طرح‌هایی که مسبب افزایش قدرت خرید مردم و ساماندهی بازار شود به چندنرخی کردن اقلامی دست زده که عملا جایگزینی برای آن در سفره خانوار وجود ندارد. از سوی دیگر ضریب جینی افزایش پیدا کرده است و با عمیق‌تر شدن اختلاف طبقاتی ظاهرا تیم اقتصادی دولت به فکر عرضه خوراک هر دهک در کیفیت‌های مختلف با توجه به قدرت توان خرید آن افتاده است که زنگ خطری جدی برای سلامت جمعی مردم در آینده‌ای نه‌چندان دور به حساب می‌آید.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدن