بورس مدل ۱۴۰۲
بورس در سال ۱۴۰۱ روزهای پرنوسانی را سپری کرد. هرچند در سایر بازارها نیز چنین بود، اما حداقل تا اوایل اسفندماه بازدهی مناسبی نسبت به سایر بازارها نداشت.
به گزارش جهان صنعت نیوز، نکته‌ای که باید گفت این است که زمستان سال ۱۴۰۱ برای بورس داغ‌تر از آن چیزی بود که حتی سختگیر‌ترین تحلیلگران در مورد آن پیش‌بینی می‌کردند. دلار در این فصل رشد چشمگیری داشت و خود را بالاخره به عدد ۵۰ هزار تومان رساند. بازار سکه و طلا هم که همیشه گوی رقابت را از دلار می‌ربایند، در اواخر ۱۴۰۱ با حباب‌های بالایی معامله شدند.
این در حالی است که در بین بازارهای داخلی، بورس با تاخیر در اسفندماه رشد داشت که برخی تحلیلگران را بر آن داشت تا پیش‌بینی کنند بهار ۱۴۰۲ نوبتی هم باشد نوبت بورس است و نه تنها شاخص به سقف قبلی می‌رسد، بلکه می‌تواند از رکوردهای قبلی خود نیز عبور کند.
اما مشکل اساسی همواره بر سر راه بورس ریسک‌های سیستماتیکی است، که بیش از همه بازارها روی گلوی بازار سرمایه فشار وارد می‌کند. ریسک‌هایی که در سال ۱۴۰۱ فشار بر سهامداران را دوچندان کرد و باعث ضررهای مالی فراوان شد.
نکته حائز اهمیت در مورد بازار سهام وسعت دربرگیرنده این بازار نسبت به گذشته است. در حال حاضر حدود ۵۰ میلیون سهامدار سهام عدالت با بورس درگیر هستند که همین موضوع اهمیت این بازار را بیشتر می‌کند.
معضل بازار سهام؛ بی اعتمادی
اما معضل بزرگی که بازار سهام با آن درگیر است اتفاقی است که در سال ۹۹ رخ داد. در واقع تقاضای بیش از حد ارزش ایجاد‌شده در بازار سبب شد تا شاخص بورس تا محدوده ۲ میلیون و ۱۰۰ برود و در ادامه به یک باره زیر پای آن خالی شود و دیوار بلند بی‌اعتمادی بین سهامداران و بازار کشیده شود؛ دیواری که این روزها به سختی قرار است برداشته شود اما همچنان در سال ۱۴۰۱ برخی تصمیم‌های خلق‌الساعه سبب شد تا همچنان اعتماد اصلی به بازار برنگردد.
نکته دیگر متغیرهای کلان اقتصادی است که در روند بازار موثر است. کارشناسان معتقدند ریسک‌های سرمایه‌گذاری در حال بزرگ‌تر شدن است و تحولات سیاسی موانع اقتصادی ایجاد می‌کند. بنابراین اتفاقات به شدت غیرقابل پیش‌بینی است. از سوی دیگر انتظارات تورمی سبب شده تا نقدینگی مدام در بین بازارهایی با ریسک کمتر در جریان باشد تا بتواند ارزش خود را حفظ کند.
رشد اقتصادی منفی که در سود شرکت‌ها موثر بوده به عنوان یکی از عوامل اثرگذار در روندهای اقتصادی شناخته می‌شود. از ابتدای دهه ۹۰ مهم‌ترین موثر بر روند اقتصادی ایران، تحریم است که سایه آن بر اقتصاد و همه بازارها نمایان است. بورس هم قطعا تحت تاثیر این متغیر مهم قرار دارد.
ریسک‌های پیش‌روی بورس در سال ۱۴۰۲
داستان خودرو و بورس کالا
سال گذشته بلاتکلیفی در تصمیم‌های مسوولان در خصوص ورود خودرو در بورس سبب ریزش بازار و زیان سهامداران شد. سهامدارانی که با تحلیل بهبود اوضاع تولیدکنندگان خودرو در قیمت‌های معقول سهام شرکت‌های خودرویی را خریدند.
در این بین اما شورای رقابت طی دو نامه در اوج معاملات بازار روند عرضه خودرو در بورس را غیرقانونی دانست. موضوعی که سبب شد سرمایه‌گذاران در حیرت این بلاتکلیفی بمانند.
نرخ خوراک پتروشیمی و قیمت گذاری دستوری
از سوی دیگر بالا رفتن نرخ خوراک پتروشیمی‌ها ریسک دیگری بود که صنایع پالایشی و پتروشیمی را با خود درگیر کرد.
قیمت‌گذاری دستوری که نمود آن در خودرو نیز رخ داد از جمله ریسک‌های ادامه‌دار در اقتصاد و بازار سرمایه است. این مساله در صنایع دیگر نیز همواره دردسرآفرین بوده است.
نرخ بهره
همچنین یکی از راهکارهای بانک مرکزی برای کنترل تورم، بالا بردن نرخ بهره بود که این موضوع در تضاد با رشد بورس است. بالا رفتن نرخ بهره از یکسو باعث بالا رفتن هزینه تولید می‌شود. از سوی دیگر استقبال به بازار سرمایه را کمرنگ می‌کند.
دلار فرزین
شاید یکی از اثرگذارترین عوامل افت بازار، نرخ ارز فرزین بود که رییس کل بانک مرکزی آن را اعلام کرد. نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی در سامانه نیما که صادرکنندگان باید با همان نرخ ارز خود را عرضه می‌کردند نه‌تنها به ثبات بازار کمکی نکرد که یکی از عوامل التهاب بازار ارز نیز شد.
موضوع نرخ ارز فرزین اثر منفی خود را در بازار گذاشت. اما روزهای آخر منتهی به اسفند خبر جدید مبنی بر تغییر این سیاست به گوش رسید. موضوعی که سبب شد بازار جان دوباره‌ای بگیرد. همچنین بالا رفتن نرخ ارز سایه سایر ریسک‌ها بر بازار بورس را در اسفندماه کمرنگ کرد و شاخص مقاومت‌ها را یکی از پس از دیگری پشت سر گذاشت.
ریسک های سیاسی
با این حال برخی کارشناسان ریسک‌های سیاسی را بزرگ‌ترین ریسک برای سال آینده بازار می‌دانند. اما تمام ریسک‌های مطرح‌شده در سال ۱۴۰۱ می‌تواند به گونه‌ای دیگر در سال ۱۴۰۲ بازار را درگیر کند.
با این همه برخی کارشناسان معتقدند در سال ۱۴۰۲ پربازده‌ترین بازار، بازار بورس است. گروه‌های معادن، فلزات، پتروشیمی و پالایشگاه بازده بیشتری در سال آینده خواهند داشت، اما نرخ رشد طلا و دلار کمتر از بازار سرمایه خواهد بود.
سال ۱۴۰۲ برای بورس بهتر است؟
هرچند اسفندماه برای بازار ماه خوبی بود اما همچنان تردیدها بر سر بازار وجود دارد. با این همه تحلیلگرانی هستند که خوش‌بینانه سال را آغاز می‌کنند. به طور کلی بازار در سطح ارزنده‌ای قرار دارد. اما مهم‌ترین مساله‌ای که بازار سرمایه و سهامداران با آن روبه‌رو هستند ریسک مربوط به مصوبات و قوانینی است که بر بازار سرمایه سایه افکنده و باعث مهاجرت سهامداران و خروج سرمایه‌گذاران بازار سرمایه به سمت بازارهای موازی و غیرشفاف شده است.
با این همه گروهی از کارشناسان بر این باورند که در بهترین حالت وضعیت شاخص تورم همانند سال گذشته خواهد بود.
پیش‌بینی نهادهای بین‌المللی پولی و مالی هم حکایت از ادامه روند صعودی نرخ تورم دارد. صندوق بین‌المللی پول در آخرین گزارش خود پیش‌بینی کرده بود که نرخ تورم برای دو سال آینده بالای ۵۰ درصد باقی خواهد ماند. در واقع با تداوم شرایط فعلی افزایش و رکوردزنی تورم نقطه‌ای در ماه‌های آینده دور از انتظار نخواهد بود.
همین موضوع می‌تواند عامل مهمی برای تداوم روند صعود بازار تلقی شود. همیشه بورس به همراه تورم رشد می‌کند. این فنر به زودی رها خواهد شد و رشد بازار کماکان به خاطر تورم خواهد بود. هرچند باید امیدوار بود که دولت فعلی مانند دولت قبلی با ایجاد حباب کاذب در بازارها از جمله بورس به کسب درآمد از جیب مردم نپردازد. با این همه اغلب پیش‌بینی‌ها حاکی از رونق بورس در سال ۱۴۰۲ خواهد بود.
شاید مهم‌ترین کلیدواژه‌ای را که بتوان برای رونق بورس در نظر داشت عدم دخالت دولت در بازار است که این امر با قیمت‌گذاری دستوری به صورت غیرمستقیم رخ می‌دهد.
اخبار برگزیدهبورسلینک کوتاه :
