داروهایی که سر از بازار سیاه در می آورند

به گزارش جهان صنعت نیوز، سال گذشته کمبود و افزایش قیمت دارو به یکی از معضلات اساسی کشور بدل شده بود. این در حالی است رییس هیات‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع دارو‌های انسانی ایران در نامه‌ای به رییس‌جمهور نسبت به افزایش کمبود دارو‌های بیمارستانی در ماه‌های آینده هشدار داده بود.

در این نامه یکی از معضلات اساسی پرداخت نشدن مطالبات شرکت‌های دارویی از سوی بیمارستان‌های دولتی عنوان شد

کارشناسان هشدار دادند که شرایط کنونی می‌تواند چالش جدی و مشکلات اساسی در روند درمانی بیماران بستری در بیمارستان‌ها ‌ و دارو‌هایی که تنها در سطح داروخانه‌های دولتی توزیع می‌شود، ایجاد کند.

بحران دارو در شهریور ماه سال گذشته

البته این دومین نامه‌ای است که اعضای سندیکا طی یک‌سال اخیر برای رییس‌جمهوری نوشته‌اند. اولین نامه آنها اواخر خردادماه و با هشدار تعطیلی خطوط تولید دارو در تیرماه امسال منتشر شد. در این نامه اعلام شده بود که با وجود اختلال در تخصیص ارز، تعطیلی کمیسیون قیمت‌گذاری دارو، تورم، افزایش هزینه‌های تولید، گمرک و… هیچ اقدامی برای رفع مشکلات کارخانجات داروسازی ‌نشده و امکان تامین و تولید دارو سخت‌تر شده و به مرز بحران رسیده است.

به گفته آنها بهای تمام‌شده دارو‌های تولیدی به‌شدت افزایش یافته و به دلیل اصلاح نشدن قیمت منصفانه دارو با پوشش بیمه‌ای مناسب، امکان ادامه تولید هم وجود ندارد.

این هشدار، اواخر شهریورماه به بحران دارویی بدل شد و ساده‌ترین دارو‌ها از جمله آنتی‌بیوتیک و سرم از دسترس بیماران خارج شد. در این میان بسیاری از کارشناسان این حوزه بر این عقیده‌اند که وضعیت بحرانی داروی اخیر در دوران جنگ ایران و عراق هم وجود نداشته است.

از طرفی در حالی طرح دارویار با هدف اصلاح سیاست‌های ارزی، حذف ارز ترجیحی و اختصاص مابه‌التفاوت آن به سازمان‌های بیمه‌گر و همچنین اصلاح قیمت دارو بدون افزایش پرداخت از جیب بیماران اجرایی شد که حالا بعد از گذشت ۹ماه از این طرح نه تنها قیمت دارو افزایش یافت و پرداختی از جیب بیماران بیشتر شد بلکه چنان دچار کمبود دارویی شدید شدیم که آنتی‌بیوتیک تاریخ مصرف گذشته از هند وارد شد، اما کسی متوجه نشد!

این در حالی است که به عقیده بسیاری از تولیدکنندگان، تولید دارو با قیمت‌گذاری‌های اخیر سازمان غذا و دارو مقرون به صرفه نیست. به همین دلیل بسیاری از تولیدکنندگان دارو، تولیدات خود را کاهش می‌دهند که به موازات آن کشور درگیر کمبود داروی شدید می‌شود.

هشدار نسبت به افزایش قیمت دارو در سال ۱۴۰۲

بنابراین به باور کارشناسان با این قیمت‌های افسارگسیخته ارز در سال ۱۴۰۲ داروهای معمولی نایاب می‌شوند و داروهای وارداتی نیز به نسبت ارز قیمت فاجعه‌باری خواهند داشت.

به گفته آنان، شاید مردم بتوانند گوشت، برنج و دیگر اقلام خوراکی را از سفره خود حذف کنند اما در قضیه تهیه دارو چنین موضوعی شدنی نیست.

اخیرا برخی بیماران به دلیل کمبود داروهای خاص در داروخانه‌ها به بازار سیاه متوسل شده‌اند. اما به دلیل نوسانات ارزی قیمت بسیاری از داروها از یک میلیون تومان به ۵ میلیون تومان رسیده است. به همین دلیل بیماران درمان خود را رها می‌کنند؛ موضوعی که از نگاه کارشناسان این حوزه فاجعه‌بار تلقی می‌شود.

دارو چشم‌انداز روشنی ندارد

دکتر «علی فاطمی» نایب‌رییس انجمن داروسازان ایران با اشاره به وضعیت دارو در سالی که گذشت به «جهان‌صنعت» گفت: این روزها وضعیت تولیدکنندگان داروی داخلی مساعد نیست.

دولت با شروع طرح دارویار که از اواخر تابستان سال گذشته شروع شده، وظیفه پرداخت یارانه دارو به داروخانه‌ها را به سازمان‌های بیمه محول کرده است. سازمان برنامه و بودجه اعتبارات طرح دارویار را به سازمان‌های بیمه می‌دهد، آنها نیز به داروخانه‌ها پرداخت می‌کنند.

طرح دارویار از ابتدای شروع آن یعنی مهر و آبان چالش‌های زیادی را برای داروخانه‌ها ایجاد کرده است. چراکه پرداختی مردم برای تهیه دارو تنها ۵ الی ۱۰ درصد است و مابقی آن را باید سازمان‌های بیمه به داروخانه‌ها پرداخت کنند.

این در حالی است که پرداختی سازمان تامین اجتماعی به داروخانه‌ها بسیار بد و نامنظم است. به همین دلیل مهرماه نامه‌ای به رییس‌جمهور نوشتیم. اما سازمان‌های بیمه از آذر تاکنون هیچ پرداختی‌ای به داروخانه‌ها نداشتند.

نه تنها بیمه تامین اجتماعی بیش از ۳ ماه به داروخانه‌ها بدهی دارد، بلکه بیش از دو ماه است که بیمه سلامت هم پرداختی به داروخانه‌ها نداشته است. این در حالی است که با اجرای طرح دارویاری، قرار بود پرداختی بیمه‌ها به داروخانه‌ها ظرف ۱۰ روز انجام شود که این روند رعایت نشده و به بیش از ۳ ماه رسیده است.

وی افزود: یارانه دارو در حالی توسط بخش خصوصی به داروخانه‌ها پرداخت می‌شود که چنین موضوعی در هیچ کشوری مسبوق به سابقه نبوده است. دولت باید این یارانه را به صورت مستقیم به داروخانه‌ها پرداخت می‌کرد تا حداقل این تاخیرها منجر به ورشکستگی داروخانه‌های معتبر کشور نشود.

سایه نوسان ارزی بر قیمت دارو

نایب‌رییس انجمن داروسازان ایران با تاکید بر اینکه قیمت برخی داروها به خاطر نوسانات ارزی  ۱۰ برابر گران‌تر شده است، بیان کرد: با اینکه پرداختی‌ها از جیب بیماران افزایش پیدا نکرده‌، اما قیمت بسیاری از داروها گران‌تر شده است.

زیرا بسیاری از واردات مواد اولیه داروهای موثره با ارز نیمایی انجام می‌شود. البته با تورم بیش از ۴۰ درصدی هزینه‌های ریالی شرکت‌های تولیدی نیز با افزایش قیمت روبه رو شده است.

تبعات شکست طرح دارویار

دکتر فاطمی درباره تبعات شکست طرح دارویار در سال آینده اظهار کرد: اگر طرح دارویار با این روند پیش برود و با شکست مواجه شود. قطعا سال آینده با کمبود شدیدتر دارو رو‌به‌رو می‌شویم. چه‌بسا در ماه‌های مهر و آبان نیز به دلیل قیمت‌گذاری نامناسب از سوی سازمان غذا و دارو، میان دولت و تولیدکنندگان دارو اختلاف به وجود آمد و با کمبود شدید دارو در سراسر کشور مواجه شدیم.

در حال حاضر نیز اگر بیمه‌ها به موقع پرداختی‌های خود را انجام ندهند، برخی از داروخانه‌ها همکاری خود را با بیمه‌ها به اتمام می‌رسانند و داروها را با قیمت آزاد به بیماران می‌فروشند. در این صورت قیمت دارو با بیمه‌ آزاد در مقایسه با بیمه دولتی بیش از ۱۰ برابر گران‌تر است. بنابراین از طرفی کارخانه‌ها نیز به دلیل زیان‌ده بودن، تولیدات خود را کاهش می‌دهند.

بیماران قربانی اول اختلاف دولت و تولیدکنندگان دارو هستند. چراکه شاید مردم بتوانند مصرف گوشت، برنج و دیگر اقلام خوراکی و پوشاکی خود را کاهش دهند اما در قضیه تهیه دارو چنین موضوعی شدنی نیست.

دارو برای برخی بیماران خاص حیاتی است و اگر در همان لحظه مصرف نکنند، اثربخشی خود را از دست می‌دهد. بنابراین امیدواریم دولت فکر اساسی درخصوص تامین و تخصیص اعتبارات طرح دارویار انجام دهد. در هر صورت چشم‌انداز روشنی نسبت به وضعیت دارو در سال آینده وجود ندارد. 

بسیاری از داروها از شبکه خارج و وارد بازار سیاه می‌شوند

فاطمی ادامه داد: در حال حاضر برخی از بیماران به دلایل مختلف از جمله نبود داروی خاص و وارداتی در داروخانه‌ها داروهای خود را از بازار آزاد تهیه می‌کنند. قیمت این داروها با نوسانات ارزی روز به روز بیشتر می‌شود، حتی وقتی دلار هزار تومان کاهش پیدا می‌کند باز این داروها گران‌تر می‌شود. متاسفانه نظارتی هم در این خصوص وجود ندارد.

اخیرا به خاطر فشاری که بر بخش خصوصی سلامت وارد می‌شود، بسیاری از داروها از شبکه خارج و وارد بازار سیاه می‌شوند. وقتی دولت تعهدی برای خود در نظر می‌گیرد باید توان پرداخت آن را داشته باشد. نه اینکه فشار مالی و ارزی مضاعفی بر دوش بخش خصوصی بگذارد. چه‌بسا این روزها بدهی دولت به بخش خصوصی بیشتر می‌شود. بخش خصوصی هم دارای ظرفیتی است و اگر بخواهند با دولت قطع همکاری کنند، قطعا وضعیت بحران‌زایی در مورد دارو شکل می‌گیرد.

برخی داروهای شیمی‌درمانی، وارداتی هستند. در همین نوسانات ارزی بسیاری از بیماران به خاطر قیمت‌های سرسام‌آور داروها قید درمان خود را زده‌اند. بنابراین اگر قیمت ارز همچنان رشد کند و متناسب با آن بودجه طرح دارویار نیز اصلاح نشود و پرداختی بیمه‌ها به داروخانه‌ها نیز انجام نشود، در سال آینده با کمبود شدید داروهای معمولی مانند همان شربت آنتی‌بیوتیک مواجه خواهیم شد.

اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیده