سهم ۹۰ درصدی قطری‌ها از درآمد پارس جنوبی بیش‌تر می‌شود؟

به گزارش جهان صنعت نیوز، قطر دومین قرارداد سرمایه‌گذاری گازی را در کمتر از یک سال نهایی کرد. این در حالی است که ایران در توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی با مشکل کمبود منابع سرمایه‌گذاری، عدم دستیابی به تکنولوژی روز دنیا و از همه مهم‌تر مهاجرت گاز در نتیجه افت فشار روبه‌روست.

در آنسوی میدان مشترک گازی پارس‌جنوبی، قطر با تولید ۷۷ میلیون تن «ال ان جی» برنامه دارد که با قراردادهای تازه منعقد‌شده ظرفیت تولید خود را به ۱۲۶ میلیون تن افزایش بدهد. به همین دلیل در قراردادهایی که از اواخر سال گذشته میلادی و امسال منعقد کرد، در تلاش است در رقابت با آمریکا برای تولید «ال ان جی»، جایگاه نخست خود را حفظ کند.

فرصت سوزی ایران در میدان گازی پارس جنوبی

گزارش‌های جهانی حاکی از این این است که میزان تقاضا برای گاز طبیعی مایع (ال ان جی) پس از جنگ روسیه و اوکراین به بالاترین حد خود رسیده است. همچنین میزان صادرات این محصول به اروپا از ۳۷۹.۶  میلیون تن در سال ۲۰۲۱ به ۴۰۹ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ رسید.

در واقع حدود ۲۵ درصد از کل گاز طبیعی مایع معامله‌شده در سال ۲۰۲۲ توسط اروپایی‌ها خریداری شده است. چنین بازار پرتقاضا و پرسودی برای قطری‌ها فرصتی استثنایی است که قراردادهای تولید و صادرات «ال‌ان‌جی» را یکی پس از دیگری منعقد کنند. آن هم در شرایطی که رقیب آنها در میدان گازی پارس‌جنوبی منفعل است.

قراردادهای گازی جذاب گازی برای قطر

قطر با امضای قراردادی ۲۷ ساله که طولانی‌‌مدت‌ترین قرارداد تامین گاز در جهان محسوب می‌شود، متعهد به تامین گاز طبیعی مایع (LNG) مورد نیاز چین شد. این کشور پیش از این در قرارداد با توتال فرانسه برای تولید «ال‌‌ان‌جی» و قرارداد با آلمان برای صادرات این محصول گام‌های محکمی در بازار «ال‌ان‌جی» برداشته است.

بر پایه این قرارداد که هفته گذشته با شرکت قطر انرژی و سینوپکِ چین منعقد شده، شرکت دولتی قطر سالانه چهار میلیون تن «ال‌ان‌جی» به چین صادر خواهد کرد.

 آنطور که سعد شریدا کعبی، وزیر انرژی قطر گفته، این گاز صادراتی به چین از محل توسعه برداشت از میدان گنبد‌شمالی که با ایران مشترک است‌، تامین خواهد شد.

قطر چند ماه پیش هم برای افزایش بیش از ۶۰ درصدی تولید «ال‌ان‌جی» از میدان گنبد شمالی تا سال ۲۰۲۷، پروژه‌ای ۲۸ میلیارد دلاری با شرکت‌های اروپایی و آمریکایی امضا کرده است.

چین، ژاپن و کره‌جنوبی همواره مهم‌ترین بازار گاز صادراتی قطر بوده‌اند. البته کشورهای اروپایی نیز از ۹ ماه گذشته و در پی تهاجم نظامی روسیه به خاک اوکراین که منجر به افت صادرات گاز از سوی مسکو به مقصد بازارهای اروپایی شد، به مشتریان گاز قطر افزوده شده‌اند. به طوری که قطر نزدیک به ۶ ماه پیش اعلام کرد که آلمان در چارچوب توافقی بلند‌مدت با این کشور در نظر دارد روند ساخت دو پایانه گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) را تسریع کند.

سهم ۹ برابری قطر از پارس جنوبی

قطر با پیشرفته‌ترین شرکت‌های بین‌المللی مانند اکسون موبیل، توتال، میتسوی، کونکوفیلیپس و رویال داچ‌شل قرارداد بسته تا سرعت خود در برداشت از حوزه گازی مشترک را بیشتر کند. این در حالی است که به گفته کارشناسان با این قراردادها تولید روزانه قطر در این حوزه به چندین برابر ایران افزایش خواهد یافت.

درآمد قطر از پارس‌جنوبی تا سال ۲۰۲۱ به میزان ۱۰۵ میلیارد دلار برآورد شده است. در همین بازه زمانی درآمد ایران از این میدان چیزی حدود ۱۲ میلیارد دلار بوده است. درواقع قطری‌ها تاکنون با استفاده از ظرفیت‌های پارس‌جنوبی ۸.۷۵  برابر ایران از این منطقه بهره مالی برده‌اند. بوده است.

عقب افتادگی ایران

در ماه‌های گذشته چین تلاش کرده که با آشتی ایران و عربستان از تنش‌های منطقه‌ای در خلیج فارس بکاهد. اما کارشناسان بر این باورند که توسعه روابط ایران با کشورهای عربی تنها در صورتی منجر به جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران می‌شود که ایران روابط خود را با غرب بهبود ببخشد.

تحلیلگران می‌گویند، چین موفق شده نقش موثرتری را نسبت به آمریکا در برقراری امنیت در منطقه خلیج فارس ایفا کند. این کشور با خرید میلیاردها دلار نفت از منطقه خلیج‌فارس در پی سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز منطقه خلیج فارس است.

در عین حال که عربستان هم در یک سال اخیر سرعت سرمایه‌گذاری در پالایشگاه‌های چین را تسریع بخشیده است. بنابراین منافع ملی دو کشور عربستان و چین ایجاب می‌کند که از هرگونه تنش در منطقه بکاهند.

چین با برجام رفت

سرمایه‌گذاری چین در ایران پس از خروج آمریکا از برجام به حالت نیمه‌تعطیل و تعلیق درآمده است. در دورانی که قرارداد برجام به امضا رسیده بود، چینی‌ها در فاز ۱۱ پارس‌جنوبی به همراه توتال فرانسه قصد داشتند این میدان را توسعه داده و تولید گاز از پارس‌جنوبی را افزایش دهند. اما با خروج آمریکا از برجام، توتال و سینوپک چین هم از این قرارداد کنار کشیدند.

هرچند ایران با توسل به توانمندی داخلی این میدان را به مرحله تولید رسانده، اما واقعیت این است که منابع سرمایه‌گذاری در ایران محدود بوده و لازم است برای توسعه صنعت نفت سرمایه خارجی جذب شود.

محمود خاقانی کارشناس بین‌الملل انرژی در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: چین با قرارداد بلند‌مدت با قطر برای استخراج گاز در میدانی که ایران و قطر در آن مشترک هستند، با تکنولوژی جدید مانند حفاری‌های افقی تولید این میدان را افزایش خواهد داد. این قرارداد در شرایطی بسته شده که سرعت استخراج بدون اینکه با ایران قراردادی امضا کرده باشند، افزایش می‌یابد و این موضوع نگران‌کننده‌ای است.

وی افزود: ایران تکنولوزی لازم برای اینکه میزان برداشت گاز را کنترل کند یا اینکه بفهمد چه میزان از ذخایر طبیعی ایران برداشت شده، را ندارد.

شرط بقای جذب سرمایه خارجی

این کارشناس ارشد انرژی با یادآوری قرارداد فاز ۱۱ جنوبی بین توتال فرانسه و سینوپک چین و ایران اظهار کرد: اینکه چینی‌ها با قطری‌ها این قرارداد را به امضا رسانده‌اند، این واقعیت را عیان می‌کند که چینی‌ها منتظرند مراحل نهایی برجام به سرانجام برسد، زیرا منافع ملی چین ایجاب می‌کند در شرایطی در ایران سرمایه‌گذاری انجام بدهد که از امنیت سرمایه خود در بلندمدت اطمینان حاصل کند.

شرایط ویژه ایران

خاقانی با تاکید بر اینکه ما در شرایط خیلی ویژه‌ای قرار گرفته‌ایم، گفت: در صورت استفاده از شرایط بین‌المللی پیش‌آمده می‌توانیم زمینه‌های جذب سرمایه خارجی به کشور را فراهم کنیم،به شرط آنکه مذاکره‌کننده‌های قوی برای حل مشکلات ایران با غرب به کار بگیریم.

او افزود: واقعیت این است که ایران با بحران عرضه انرژی داخلی دست به گریبان می‌شود؛ تامین امنیت انرژی با تامین امنیت ملی هماهنگی و همخوانی دارند. ایران به اندازه کافی سرمایه برای توسعه میادین مشترک خود از جمله پارس‌جنوبی که از نظر فناوری نیاز به تکنولوژی نو دارد، در اختیار ندارد.

وی گفت: گسترش روابط ایران با کشورهای منطقه بیشتر حول محور تفاهمنامه‌های تامین امنیت بوده و از جنس اقتصادی نیست، بنابراین باید توجه داشت مادامی که این توافق‌ها اقتصادی نباشند‌، کماکان می‌توانند مثل شمشیر دولبه عمل کنند.

این کارشناس بین‌الملل انرژی خاطرنشان کرد: مذاکرات ایران و آمریکا که با وساطت چین انجام شده، پیشرفت‌های چشمگیری داشته است‌. این توسعه روابط بیشتر دستاورد امنیتی برای غرب و شرق بوده است و تا زمانی که روابط بین ایران و غرب عادی نشود، منفعت اقتصادی برای ایران نخواهد داشت.وی افزود: حتی روس‌ها هم در این شرایط حاضر نخواهند شد سرمایه‌های خود را به ایران بیاورند چون می‌دانند اگر ایران بازی را عوض کند، سرمایه‌های آنها هم به خطر خواهد افتاد.

اخبار برگزیدهنفت و پتروشیمی