قیمت دلار به یک میل نمی‌کند
تک نرخی کردن قیمت دلار شاید تاریخچه‌ای به وسعت تاریخ اقتصاد ایران داشته باشد؛ سیاستی که هربار با در بسته روبرو شده است. حالا هم نه تنها ارز تک نرخی نشد بلکه شاهد ۷ قیمت برای آن هستیم.
به گزارش جهان صنعت نیوز، قرار بود قیمت دلار تک نرخی شود اما اکنون ۷ نرخی است. اکنون در بازار ارز کشور با احتساب نرخ سنا، نیما، تالار دوم، بازار متشکل، ETS، نرخ مداخله واسطه‌ای، بانک ملی و بازار آزاد، هفت نرخ گوناگون برای دلار وجود دارد و اختلاف کم‌ترین و بیش‌ترین قیمت دلار به ۲۰ هزار تومان هم می‌رسد.
البته این شرایط همواره در اقتصاد ایران وجود داشته و در ۴۳سال گذشته به استثنای دهه ۸۰ از رژیم ارزی چند نرخی استفاده شده است.
رویای کنترل تورم با دلار چند نرخی
در حقیقت رژیم چندنرخی ارز با هدف مقابله با تضعیف مستمر قدرت خرید خانوارها، کاهش هزینه‌های تولید و نیز تعدیل آثار تورم انتقالی متاثر از کاهش مقطعی قدرت خرید پول مورد استفاده قرار گرفته است.
هر چند این سیاست در کوتاه‌مدت، اثرات شوک‌های تورمی داخلی و خارجی را در بازارهای نهاده‌های تولید، کالاها و خدمات و نیز بازارهای مالی محدود می‌کند اما در نهایت موجب اختلال در فرآیند تخصیص بهینه عوامل تولید، قدرت رقابت بین‌المللی تولیدات داخلی، رابطه مبادله و پایداری تراز تجاری کشور خواهد شد.
قیمت دلار تک نرخی؛ شاید وقت دیگر
در این شرایط تک نرخی کردن ارز در محدوده مورد نظر سیاستگذار، به منابع هنگفت ارز نقدی برای مداخله دولتی و سرکوب بازار نیاز دارد که تا اطلاع ثانوی در دسترس دولت قرار ندارد.
در حال حاضر و به‌رغم اخباری مبنی بر آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده کشور، هیچ‌گونه ورود ارز جدید به سامانه نیما گزارش نشده و در نتیجه ایده شایعه‌درمانی برای ایجاد ثبات در بازار ارز، تاثیرگذار نبوده است.
البته این رویه برای نخستین بار نیست که در کشور تجربه می‌شود و طی سال‌های گذشته به تناوب اجرایی شده است و نتیجه ای جز نابودی ذخایر ارزی و تشدید شوک‌های قیمتی دلار به همراه نداشته است.
به عنوان مثال در سال ۱۳۸۲ با هزینه ۶ میلیارد دلاری ارزپاشی برای تثبیت و یکسان‌سازی نرخ ارز، فنر ارز برای مدت ۴ سال سرکوب شد، اما در نهایت منجر به بروز شوک ارزی در شرایطی شد که درآمدهای ارزی کشور بیش از ۷ برابر افزایش یافته بود.
در زمان دولت حسن روحانی نیز با تثبیت نرخ ارز و تخصیص ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی، دولت طی بازه زمانی ۵ساله، بیش از ۵۰ میلیارد دلار منابع ارزی کشور صرف این نرخ سرکوب‌شده شد اما نتوانست باعث تثبیت نرخ ارز در کشور شود و مقدمات دو شوک ارزی بعدی در کشور را فراهم کرد.
نرخ ارز تک نرخی می‌شود اگر ….
در این شرایط برای یکسان‌سازی نرخ ارز تنها یک راهکار میسر است و آن هم گردن نهادن به نرخ بازاری بدون مداخلات دولت و ذی‌نفعان وابسته به دولت است.
اگر دولت بتواند با ایجاد گشایش در فروش نفت و امکان بازگردانی ارز نفت فروخته‌شده به کشور، شرایطی را مهیا سازد که تزریق دلار به بازار میسر باشد، این نرخ به شکل تدریجی کاهش می‌یابد و نقدینگی داغ متقاضی برای سرازیر شدن به بازار ارز نیز در بانک‌ها رسوب می‌کند و نهایتا با فریز‌شدگی، کاهش خواهد یافت.
در غیر این صورت، سیاست سرکوب نرخ ارز، صرفا به تبخیر منابع ارزی بسیار محدود کشور -که باید مامنی برای شرایط بحرانی باشد- منجر خواهد شد و زمینه بروز شوک‌های ارزی آتی را فراهم می‌سازد. چندنرخی یا تک‌نرخی بودن دلار در این شرایط به خودی خود، حائز هیچ‌گونه اهمیتی نیست؛ آزادسازی نرخ ارز و گردن نهادن به نرخ بازاری، تنها راه پیشگیری از بروز شوک‌های ارزی آتی در کشور است.
اقتصاد کلانپیشنهاد ویژهویژه اقتصاد کلانلینک کوتاه :