اما و اگرهای انتخاب رشته؛ فریب مشاورنماها را نخورید!

به گزارش جهان صنعت نیوز، بحث انتخاب رشته کنکور یکی از مهمترین برهه زندگی هر فردی است. در این شرایط بسیاری از مشاوران تحصیلی دیدگاه های متفاوتی دارند. اما آنچه حائزاهمیت است علاقه دانش آموز است. این در حالی است که بسیاری از والدین عقیده خود را بر دانش آموزان تحمیل می کنند. در هر صورت عوامل مؤثر در انتخاب رشته را به دو دسته عوامل فردی و درونی و عوامل اجتماعی و بیرونی می‌توان تفکیک کرد. در همین رابطه «جهان صنعت» با ۵ تن از اساتید مطرح مشاوران تحصیلی در انتخاب رشده به گفت و گو  نشسته است. شاهرخ کروبی، رفیع رفیعی  و مهدی احمدی  به سوالات بسیاری از افرادی که در شرف انتخاب رشته هستند، پاسخ دادند.

متن کامل این میزگرد را در ادامه بخوانید:

 چرا و با رتبه ای چند باید انتخاب رشته کرد؟

کروبی: بنده این سوال را به گونه ای دیگری بیان می کنم، چرا بچه ها انتخاب رشته نکنند؟ به نظرم هر فردی با هر رتبه ای باید شانس خوداش را از دست ندهد. بنابراین اگر در کارنامه روزانه، شبانه یا غیر انتفاعی مجاز شدند، حتما انتخاب رشته کنند. من همیشه یک جمله ای به دانش آموزان گوشزد می کنم که ابتدا قبول شوید و بعد گریه زاری کنید. پس دانش آموز هر رتبه ای که آورده باید انتخاب رشته کند. حتی اگر رتبه ۱۰۰۰۰ یا ۵۰۰۰۰ هزار آورده باز هم نباید شانس خود را از دست بدهد. چرا که وقتی دانش آموز مجاز برای انتخاب رشته شده یعنی سازمان سنجش به آن شانس قبولی داده و طبیعتا آن شانس صفر نیست. بنابراین هم رشته بالا و هم رشته متوسط و هم رشته پایین را باید انتخاب کند. در حال حاضر قانون محرومیت یکساله قبولی کنکور را برداشتند، به همین دلیل دانش آموزان می توانند شانس خود را به راحتی انتخاب کنند.

احمدی: انتخاب رشته برای ورود به دانشگاه لازم و ضروری است، بنابراین باید از فرصت های پیش آمده به خوبی استفاده کنیم. برای انتخاب رشته پیشنهاد من این است با هر رتبه ای که که دارید حتما این کا را انجام دهید. حتی اگر قرار است یکسال دیگر پشت کنکور بمانید. انتخاب رشته را جدی بگیرید. من همیشه میگم رتبه سرمایه ما برای انتخاب هست. شما لازم است با توجه به کارنامه و رتبه ای که کسب کردید حتما رشته ها و دانشگاه های مورد علاقه خود را باید انتخاب کنید. اما یک بحث می ماند که من همین جا به آن اشاره کنم؛ ((پشت کنکور ماندن))  این موضوع که برای یکسال دیگر پشت کنکور بمانند لازم است تمام جوانب را به دور از احساس و هیجان بررسی کنند تا خدایی نکرده دچار اشتباه نشوند. دانش آموزان حتی اگر تصمیم به پشت کنکور ماندن گرفتند باز هم با هر رتبه ای که دارند باید انتخاب رشته را انجام دهند.

رفیعی: ما دو حالت داریم یا رتبه خوبی آوردیم یا رتبه بدی آوردیم اگه رتبه خوبی داریم پس انتخاب رشته واجبات است. ولی اگر رتبه بدی آوردیم باز هم باید انتخاب رشته انجام دهیم، که نتیجه معلوم شود و بدانیم که چه رشته‌ای را قبول می شویم. بنابراین حتی رشته‌ای که دوست ندارید را هم انتخاب کنید، بعد تصمیم بگیرید که به دانشگاه بروید یا نه.

تقی خانی: انتخاب رشته آخرین پله برای ورود به مرحله جدید از زندگی یک نوجوان است. پس داوطلب کنکور سراسری با این هدف در این مسابقه حضور دارد که مسیر جدیدی را برای خود رقم بزند. معتقدم فارغ از نتیجه مسابقه،شانس انتخاب کردن را نباید از دست داد،شاید مسیری متفاوت اما روشن پیش رو باشد. در پرسش یک به این نکته اشاره کردم فارغ از نتیجه(رتبه کسب شده)داوطلب نباید شانس انتخاب کردن را از دست بدهد. هرسال ما مواجه هستیم با تغییرات ریزو درشت آموزشی در فرآیند کنکور سراسری،پس اینکه سال بعد شرایط آزمون دادن و حتی شرایط خود داوطلب چگونه است،مشخص نیست. از فرصت فعلی باید استفاده درست کرد،و به واژگان (ای کاش)و (اگر) فرصت خودنمایی نداد.

 میزان علاقه فرد چقدر در انتخاب رشته تاثیر دارد؟

کروبی:  به نظرم علاقه یکی از ده ها فاکتور است. ممکن است علاقه در طول زندگی تغییر کند، پس ملاک اصلی انتخاب رشته نباید صرفا علاقه باشد. چرا که نسبت به نوع رشته انتخابی باید یکسری شرایط اولیه داشت. به طور مثال کسی که می‌خواهد پزشک شود. باید بیداری، استرس، هوش بالا، قدرت تصمیم گیری لحظه ای داشته باشد. یا اگر می‌خواهد وکیل شود باید کاریزما، قدرت بیان، حاضر جوابی و حوصله زیاد داشته باشد. همچنین اگر میخواهند مهندس شوند باید قدرت، هوش ریاضی زیاد، زیر آفتاب ماندن و حوصله بالا داشته باشند. پس همش علاقه نیست. از طرفی والدین هم کمک شایانی در این امر می توانند به بچه ها کنند. اگر والدین و نزدیکان بچه ها در کار ساخت و ساز باشند یا پزشک و وکیل باشند فرد سریعتر و راحت‌تر وارد بازار کار می شود. چه بسا علاقه به مرور به وجود می آید. بنابراین گاهی باید به تجریبات والدین گوش کرد. والدین سرد وگرم روزگار را چشیدند و خود شما را بهتر از خودتان می‌شناسند. پس به ایده و پیشنهاد آنها توجه کنید.

احمدی: علاقه خوب و تاثیرگذار و نیروی محرک برای موفق شدن در رشته و شغل می باشد اما در کنار علاقه لازم است استعداد,توانمندی و از همه مهم تر آینده شغلی و تحصیلی را در نظر بگیرید. اما در مجموع به نظر من علاقه اولین گام برای انتخاب رشته علاقه است. ملاک انتخاب عاقلانه و ترکیبی ازنظرات درست برای موفقیت در این موضوع است. گاهی آرزوی والدین یا علاقه دانش آموز بدون در نظر گرفتن استعداد و توانمندی دانش آموز می باشد و نتیجه خوبی ندارد. اما بین علاقه دانش آموز و آرزوی والدین من علاقه را انتخاب می کنم.

رفیعی: علاقه فاکتور بسیار مهم در انتخاب رشته است اما بعضی وقت‌ها علاقه ما تاریخ مصرفش می گذرد. با این حال قطعاً فاکتور بسیار مهم در انتخاب رشته علاقه است. علاقه طرفین خیلی مهم است ولی من به کرات این قضیه رو دیدم که خانواده‌ها کمبودهایی که در گذشته خودشون داشتن مثلاً دوست داشتن پزشک بشن مثلاً دوست داشته مهندس و اگر این علاقه وارد انتخاب رشته دانش آموز بشه بسیار خطرناک هستش و من اصلاً توصیه نمی‌کنم ولی خانواده‌هایی هستند که خیلی روشن و علمی رشته‌ای رو بررسی کردن و می‌تونن به عنوان پیشنهاد در جلسه انتخاب رشته بیانش کنند که دانش آموز تصمیم بگیره که برای آینده‌اش چه خواهد کرد و البته داخل پرانتز بگم که شاید خیلی خوشایند نباشه ولی خانواده‌هایی هستند که روی بچه خیلی تاثیر منفی دارند به خاطر اینکه می‌خوان فکر خودشون رو دیکته کنند و بچه مانند یک ربات اون رو عمل کنه در صورتی که حتی خیلی از این خانواده ها در زندگی روزمره خودشون هم موفق نبودند و شرایط خیلی ایده‌آلی رو نداشتند.

قلی خانی: علاقه بدون شک فاکتور بسیار مهمی در انتخاب رشته است، اما دقت کنید در انتخاب رشته پایه نهم به دهم، زیرا در انتخاب رشته دانشگاهی باید تمام فاکتورها مدنظر قرار گرفته شود. در درجه اول باید به رتبه نگاه کرد. در این قسمت از انتخاب رشته دو فاکتور(پذیرش)و(واقع بینی) بسیار حائز اهمیت است. با رتبه ۵۰۰۰ رشته تجربی امکان قبولی داوطلب علاقه مند به دندانپزشکی صفر است،ولی رتبه ۵۰۰۰ با توجه به شرایط کنکور که برای تجربی ها هرسال طاقت فرسا تر می شود،رتبه قابل قبولی برای یک انتخاب رشته صحیح است. دقیقا اینجا باید از علاقه فاکتور گرفت. کار انتخاب رشته یک کار تیمی است و در این تیم دلسوزی و تاثیرگذاری اولیا را نباید نادیده گرفت.

ولی اولیا می توانند مشاور خوبی برای داوطلب باشند،نه تصمیم گیرنده. تجربه همراه با دلسوزی اولیا به آگاهی شما خواهد افزود. ولی شکی نیست که اولیای محترم نمی توانند رویاهایشان را در زندگی فرزندانشان زندگی کنند.

 به نظرم شما اساتید آیا دانشگاه ها با همدیگر تفاوتی دارند؟ انتخاب دانشگاه شهرستان اشتباه است؟

کروبی: چرا بچه ها بر این عقیدند که نباید دانشگاه شهرستان را انتخاب کرد؟! البته بسیاری از والدین آنها را دچار تردید می کنند. زیرا دید منفی به این امر وجود دارد و والدین فکر می کنند شرایط شهرستان همانند ۲۰ سال پیش ناامن و دارای کمبود امکانات است. این در حالی است که امروزه بسیاری از شهرستان ها مانند ساری، تبریز، اصفهان، شیراز، ارومیه، رشت از نظر امکانات در حد تهران یا حتی برخی از نظر دانشگاهی بسیار بالاتر از دانشگاه تهران است. به طور مثال مهندسی شیمی تبریز، پزشکی شیراز، دندان پزشکی مشهد، پرستاری اهواز و حقوق شیراز بسیار بالاتر از دانشگاه های تهران است. از طرفی بالاخره بچه های ما یک روزی باید زندگی مجزا از والدین را دیر یا زود یاد بگیرند، پس شانس انتخاب رشته در دانشگاه های شهرستان را به خصوص دختران نباید از دست دهند. تحصیل در دانشگاه شریف یا آزاد به والله مهم نیست. بله تعجب کردید از جمله من ولی واقعیت است. چرا که هنگام کار ملاک جربزه، علم و مهارت در کار است. به طور مثال هنگام مراجعه شما به پزشک آیا روی روپوش آن نوشته که از کدام دانشگاه و با چه معدلی فارغ التحصیل شده است؟! پس کوتاه فکر نکنید. اگر رتبه برتر ها هر سال دانشگاه زابل را انتخاب کنند، طبیعتا رتبه دانشگاه‌ زابل از شریف هم بیشتر می شود.

احمدی: برای تحصیل در شهر دیگر لازم است حتما این موارد بررسی شود: آیا شما به قدر کافی آمادگی زندگی در خوابگاه یا تنها زندگی کردن و استقلال کامل پیدا کردن را دارد؟ آیا شما با آداب و رسوم و فضای آن شهر می توانید ارتباط برقرا کنید؟ یک مثال بزنم: مثلا شهر تهران در شب ها زندگی در جریان است ولی در شهرهای دیگه تقریبا از یک ساعت مشخصی شهر خاموش هست و خیلی از آدمها توانایی کنار اومدن با آن را ندارند، به قولی برای شان دلگیر می شود. با رفتن به شهر دیگر فرصت های شغلی و آموزش لازم برای رشته تان را از دست نمی دهید؟ در آخر برای رفتن به شهر دیگر لازم است بررسی کنید دانشگاه و رشته آیا ارزش دور ماندن از شهر و خانواده را دارد یا خیر؟ البته برای رشته های تاپ تجربی(دندان,پزشکی و دارو) یا بعضی از رشته ها و دانشگاه ها در حوزه انسانی و ریاضی شرایط تصمیم گیری کمی متفاوت است. برای بعضی رشته ها اصلا اهمیت ندارد از کدام دانشگاه فارغ التحصیل شدند. ولی در مجموع نوع دانشگاه به نظر من با توجه به اساتید و الگوریتم آموزش در آن مهم خواهد بود. هر دانشگاه با توجه به اساتید کارهای پژوهشی و مقاله های علمی و همچنین پیگیری های آموزشی تبدیل به برند می شود. وقتی کار آموزش خوب انجام شود طبیعتا دانشجویان موفق را به سمت خودش جذب می کند و بر برند شدن و ماندن دانشگاه تاثیر می گذارد. با این حال اولین و مهم ترین تفاوت حضور دانشگاه شریف در پایتخت و توجه ویژه به این دانشگاه است. اما این ها به معنای بد بودن دانشگاه زابل نیست. اما در مجموع حضور اساتید و ارتباطات بین الملل دانشگاه ها باعث ایجاد تفاوت می شود.

رفیعی: تغییر محل زندگی شاید در بسیاری از شرایط تاثیرات منفی بر جا می گذارد. به نظرم دانشگاه اگر قراره آسایش خانواده و رفاه عاطفی را از یک بچه بگیرد به هیچ عنوان خوب نیست. زیرا خطراتی که تغییر بوم می تواند ایجاد کند بسیار خطرناک است. نوع دانشگاه بسیار مهم است ولی من دانش آموزهایی زیادی داشتم که مدرک دانشگاه آزاد دارند اما از دانش آموزانی که در دانشگاه سراسری درس خواندند موفق‌تر هستند. به دلیل اینکه مهارت بیشتری داشتن تجربه بیشتری کسب کردند. از طرفی برندسازی همیشه یک نتیجه کار تیمی و فردی موفق است و در تمام مواردی که شما یک برند موفق را می‌بینید تک تک افراد اون مجموعه و خود مجموعه تصمیم داشتند که بسیار عالی باشند تاکید می‌کنم عالی نه خوب تفاوت زیادی بین خوب بودن و عالی بودن داریم کسانی که وارد این دانشگاه‌ها می‌شن این ذهنیت رو دارند که باید در این دانشگاه‌ها درس خواند تا مقاله نوشت تا آموزش دید تا مقاله‌های خارجی رو خواند و موفق شد نه اینکه بریم دانشگاه ببینیم چه کلاسی کنسل میشه تا با دوستام بریم بیرون تک بعدی بودن خوب نیست که تفریح نداشته باشیم اما زمان دانشگاه زمان درس خواندن است و بیرون زمان تفریح است. پس اگر تفاوت را ایجاد کنیم و خودمون و دانشگاه رو برند کنیم. دانشگاه محل عالی تحصیل و کسب علم هست فقط و فقط علم و اگر قرار باشه تجربه کسب شود خارج از دانشگاه اتفاق رخ می دهد. دانشگاه شریف با دانشگاه زابل در ظاهر تحصیلات آکادمیک شاید فرقی نداشته باششد اما این مورد رو نمی توان در نظر نگرفت که دانشگاه شریف و امثالهم در پایتخت قرار گرفتند و یا دانشگاه صنعتی اصفهان شیراز یا خیلی جاهای دیگر در شهرهای بزرگ و پر از امکانات قرار گرفتند و متاسفانه دانشگاه زابل در منطقه محروم قرار گرفته است. فقط اینجا می توان گفت افسوس چه استعدادها و چه بچه‌هایی در این مناطق تلف شدند.

قلی خانی: معتقدم باید برای شهرستان رفتن چند فاکتور را بررسی کنید: اگر تهران قبول نشوید تصمیم بعدی چیست؟ کدام شهرستان ها مورو تایید آموزشی در رشته یا رشته های مورد علاقه شما هستند ؟ کدام شهرستانها امکانات مورد تایید شما و خانواده رادارد؟ کدام شهرستانها رشته مورد علاقه شمارا دارند؟ صرفا به تهران فکر کردن در فرآیند انتخاب رشته با وجود دانشگاه‌ها ی معتبر و مورد تایید در بعضی از شهرستانها به نظر من اشتباه است. در اینکه بعضی از دانشگاه‌ها در بعضی از رشته ها برند هستند و امکانات علمی و آموزشی بالایی دارند شکی نیست، اما تجربه نشان داده داوطلب با رتبه خوب در یک دانشگاه برند، بعد از فارغ التحصیلی نتوانسته کاری از پیش ببرد. دقت کنید! ورود به دانشگاه فارغ از نوع دانشگاه تحول بزرگی در بعضی از داوطلبان(حتی با رتبه معمولی) ایجاد می کند که ادامه تحصیل، پیدا کردن شغل و غیره را پوشش می دهد.کافیست در بدو ورود با هدف دانش افزایی و یادگیری بیشتر ،وارد دانشگاه شوید. بدون تردید اگر با این نیت وارد دانشگاه شوید فارغ از نوع دانشگاه ادامه مسیر لذت‌بخش و خروجی دلچسب خواهد بود. خب هر دانشگاهی براساس امکانات آموزشی و حضور اساتید بنام و گاهاً شناسنامه آموزشی در سالهای گذشته ،خروجی افراد موفق و…در بعضی از رشته ها برند محسوب می شود. اما انتخاب هرساله داوطلبان هم در بالا بردن تراز رشته ها و دانشگاه‌ها بدون تاثیر نیست. بستگی به هر رشته و شرایط آموزشی آن رشته ممکن است شرایط هر دانشگاهی با دانشگاه دیگر متفاوت باشد.اما در اصل ماجرا که موفقیت است تاثیری ندارد.

 کدام رشته ها بازار کار خوبی دارند؟

کروبی: به نظرم هر رشته ای بازار کار خوبی دارد. این امر بستگی به جربزه شما دارد. پس ملاک اصلی جربزه، پشتکار و استقامت است. از طرفی برخی از رشته های مانند رشته میکروبیولوژی، سلول و ملکولی، اسم شیکی دارند ولی در واقع بازار کار بسیار پایینی دارند. بنابراین دانش آموزان نباید به اسم شیک رشته توجهی کنند.

احمدی: به اعتقاد من دانش آموزان برای ورود به هر رشته و بازار کاری لازم است حتما یک ایده در راستای رشته و شغل داشته باشند. برای هر رشته که انتخاب می کنند لازم است بازار آینده را حتما بررسی کنند، زیرا با وجود هوش مصنوعی و تغییرات تکنولوژی لازم است از چرخه بازار خارج نشوید. اما در مجموع در حوزه رشته های تجربی(دندان,دارو,پیراپزشکی ها و…) و بعضی از مهندسی ها(کامپیوتر,مکانیک,برق و….) بازار کار خوبی فراهم است.

رفیعی: از نظر من هر رشته‌ای می تواند بازار کار فوق العاده خوبی داشته باشد. به این شرط که اون علاقه‌ای هم که در موردش صحبت کردیم در آن دخیل باشد و نوآوری ایجاد کند. البته ما هیچ وقت در کاری که برای پول درآوردن در آن وارد می شویم موفق نخواهیم شد و هیچ وقت باهاش پولدار نخواهیم شد. اما اگر کاری را با تمام توان انجام بدهیم و کاملاً حرفه‌ای انجام دهیم قطعاً موفق می شویم.

قلی خانی: بازارکار خود شما هستید. مجموع توانمندی،تلاش، خلاقیت و البته دانش شما باعث رونق شغلی می شود.

کدام رشته ها را می توان بورسیه شد؟

کروبی: رشته پزشکی ارتش و سپاه. برخی از رشته های مهندسی برای سپاه و رشته علوم انسانی مانند مدیریت ها در دانشگاه امام صادق. به طورکلی بورسیه ها دارای مزایا و معایب بسیاری است. از ابتدا به شما حقوق، حق مسکن، وام، حق اولاد، بیمه و استخدام آن سازمان می شوید اما شما به سازمان تعهد خدمتی باید بدید همچنین اجازه تغییر محل کار، اجازه سفر خارج از کشور، اجازه ادامه تحصیل را باید سازمان مربوطه به شما بدهد و اگر انصراف بدید باید خسارت بدهید. ولی در کل با توجه به اوضاع کاری الان در مملکت بورسیه خوبه و بزنید.

رفیعی: رشته های خاص و البته در دانشگاه‌های خاص بورسیه می شوند. مثل رشته‌های فرهنگیان، رشته‌های خاصی مثل پزشکی در دانشگاه‌های پزشکی نظامی یا مناطق محرومی که در این شرایط از ابتدا دارای شغل هستند.

قلی خانی: توضیحات دکتر کروبی در خصوص بحث بورسیه ها کامل و جامع بود؛من هم موافق این هستم که بورسیه ها هم زده بشه اما توجه داشته باشید به شرایط و ضوابط رشته ها و دانشگاه‌های مربوط بدون آگاهی نزنید.

رشته های شناور چیست؟

کروبی: شناور به رشته های می گویند که رشته های مانند مدیریت و حسابداری در هر سه گروه اصلی تجربی، ریاضی و انسانی واقع مشترک باشند.

رفیعی: رشته‌های شناور در حالت کلی یعنی رشته‌هایی که شاید به رشته اصلی دانش آموز مرتبط نبوده ولی می تواند آنها را انتخاب کند.

قلی خانی: در رشته های شناور رقابتِ انتخاب بین سه گروه آزمایشی ریاضی،تجربی و انسانی است. در چند سال اخیر متقاضیان رشته های شناور بالاخص ور گروه ریاضی و تجربی بیشتر شده خصوصا در رشته هایی؟ مثل روانشناسی، مدیریت ها و رضایتمندی فارغ التحصیلان نسبت به سال‌های گذشته قابل توجه بوده. پیشنهاد می کنم حتما در گزینه های انتخابی قرار دهید.

چرا رابطه ای بین صنعت و دانشگاه از نظر استخدام نیروی کار در ایران وجود ندارد؟

کروبی:  این امر یک خلا عمیق در ایران است. این در حالی است که در کشورهای مانند آلمان، کره جنوبی و ژاپن این ارتباط بسیار قوی است و با توجه به سیاست های دولت و کمبود نیروی انسانی در رشته های خاص و برنامه ۱۰ ساله کشور برنامه ریزی می کنند. البته این برنامه را حدود ۲۵ سال پیش ایران بکار برد البته در برخی رشته ها مثلا دانشجویان پزشکی به سمت تخصص پزشکی قانونی یا رشته دکترای علوم آزمایشگاهی نمی رفتند در نتیجه در انتخاب رشته آن سال دو رشته پزشکی قانونی و دکترای علوم آزمایشگاهی را بطور مستقیم جذب می کردند. با این کار خلا و کمبود این رشته رفع می شد ولی این امر متاسفانه ادامه پیدا نکرد و نتیجه آن بیکاری و عدم بازار کار برای برخی رشته ها مانند مهندسی هوا و فضا و مهندسی پزشکی ایجاد کرد.

احمدی: من از بعد تصمیم گیری سیاسی هیچ تخصصی ندارم ولی فکر می کنم عدم اعتماد به آموزش دانشگاه ها و برتری تجربه بر علم در دیدگاه مدیران باعث ایجاد یک اختلاف بین دانشگاه و بازار کار شده است. البته در نظر داشته باشید این یکی از دلایل کوچک هست و در رابطه با دلایل دیگر لازم است متخصصین وارد این صحبت شوند.

رفیعی: در بازار کار رشته و محل تحصیل دانشجو خیلی مهم است، ولی واقعاً در بازار کار و صنعت دانشجویی که در حال حاضر فارغ التحصیل شده و وارد بازار کار می‌شود اگر فقط سواد کاغذی داشته باشد به هیچ وجه نمی تواند، موفق شود. حتی اگر معدل ۲۰ داشته باشد ولی صنعت و بازار کسی رو نیاز دارد که حتی اگر با معدل کم از یک دانشگاه معمولی فارغ التحصیل شده باشد بتواند پروژه‌ای را پیش ببرد.

قلی خانی: این سوال نیاز به یک بحث طولانی و بررسی کارشناسی دارد.و خلا بسیار بزرگی محسوب می شود.اینقدر بزرگ که آمار و ارقام افراد فارغ التحصیل دانشگاهی ولی بیکار مهر تایید بر این قضیه دارد. از نظر من بررسی چرایی این موضوع در شرایط فعلی کمکی به انتخاب رشته نخواهد کرد. پیشنهاد می کنم فارغ از وجود چنین خلا هایی،انتخاب ها همسو با علاقه و توانمندی باشد ،شاید از دل همین علایق و توانمندی‌ها اتفاق بهتری برای ارتباط نامعلوم دانشگاه و صنعت بی افتد.

دلیل افزایش میزان بیکاری در رشته های مانند پزشکی و مهندسی چیست؟

کروبی: به نظرم علت بسیار واضح است. پیامد عدم شناخت دقیق از رشته ها و تفکر رویایی، عدم شناخت از سختی های رشته و داشتن دید ظاهری دانشجویان را دچار سرخوردگی می کند. زیرا آنچه در ظاهر تصور می کردند با واقعیت مطابقت نداشته است. بنابراین فرد از کار کناره گیری می کند و به شغل دیگری روی می آورد.

احمدی: یکی از دلایل بیکاری رشته های مانند مهندسی و پزشکی عدم آگاهی افراد از رشته ها است. بسیاری از بچه ها فقط دنبال عنوان هستند. بی تعارف عرض کنم تا زمانی که انتخاب رشته بر اساس علاقه، توانمندی و یک ایده خوب در یک رشته انجام نشود وضعیت بیکاری همین قدر بالا خواهد بود. یادتان نرود ما درحال حاضر با کمبود متخصص طرف هستیم.

رفیعی: به نظرم کلی پزشک و مهندس تحصیل کرده داریم که فقط فارغ التحصیل شدند اما هیچ تجربه و مهارتی برای حل مشکلات و تحلیل مسائل موجود در بازار و صنعت ندارند. به همین دلیل آنها بیکار ماندند.

قلی خانی: این سوال نیاز به یک بحث طولانی و بررسی کارشناسی دارد.و خلا بسیار بزرگی محسوب می شود.اینقدر بزرگ که آمار و ارقام افراد فارغ التحصیل دانشگاهی ولی بیکار مهر تایید بر این قضیه دارد. از نظر من بررسی چرایی این موضوع در شرایط فعلی کمکی به انتخاب رشته نخواهد کرد. پیشنهاد می کنم فارغ از وجود چنین خلا هایی،انتخاب ها همسو با علاقه و توانمندی باشد ،شاید از دل همین علایق و توانمندی‌ها اتفاق بهتری برای ارتباط نامعلوم دانشگاه و صنعت بیافتد.

این روزها مهاجرت به دانش آموزان رسیده است، چرا؟

کروبی: چرا مهاجرت نکنند؟! این روزها با توجه به وضیعت بد اقتصادی، نبود امید به بازار کار، تورم شدید، مسایل حاشیه ای، جابجای شغل ها، مسئولیت ها، عدم شنوایی به خواستار نسل جوان آنها را به سوی کشورهای دیگر تشویق می کند. وقتی آنها تلاش شبانه روزی والدین خود را مشاهده می کنند اما هر روز بجای پیشرفت به عقب رانده می شوند دلیل محکمی برای مهاجرت از کشور است. دانش آموزان با اینکه می دانند در خارج هم برای آنها فرش قرمز پهن نکردند اما از مسائل حاشیه ای اینجا خسته شدند. بنابراین بسیار طبیعی است که دانش آموزان برای آینده بهتر مهاجرت کنند. چه بسا برای برخی از بچه ها این مهاجرت واجب است.

رفیعی: خیلی از کسانی که به فکر مهاجرت هستند، رویایی فکر می‌کنند در صورتی که در خارج از ایران برای رسیدن به رویایی که در ذهن است خیلی باید تلاش کرد. افرادی که مهاجرت می کنند به دو دسته تقسیم می شوند، دسته اول کسانی که واقعا هیچ وقت جایگزینی برای آنها پیدا نخواهد شد. دسته دوم کسانی که تلاشی در ایران نکردند، این افراد قطعا در کشور دیگر هم موفق نخواهند شد. زیرا مسیر مهاجرت و ادامه تحصیل بسیار سخت است.

قلی خانی: متاسفانه بخش عمده این داستان به پُز اجتماعی برمی گردد. توانمندی و علاقه داوطلب نادیده گرفته می شود. داوطلب برای مدت کوتاهی بعد قبولی در این رشته ها از حضور درمحیط پر از به به و چه چه لذت می برد ولی بعد از چند وقت متوجه می شود که برای این رشته و شغل مرتبط با آن ساخته نشده است.  البته در کنار این موضوع نبود موقعیت مناسب و یاوجود شرایط خاص مرتبط با این رشته ها در جامعه را نباید نادیده گرفت.

به کدام رشته ها «خاموش» می گویند؟

کروبی: رشته های خاموش مانند کاردانی پروتز دهان دندان که دو سال و نیم فرد درس می خواند اما سریع وارد باز کار می شود. حسابداری، فقه و حقوق اسلامی، گردشگری، هتل داری و بیمه هم با اینکه اسم چندانی ندارند اما در برخی مواقع از رشته های مهندسی و پزشکی درآمد بیشتری دارند.

احمدی: رشته هایی مثل کاردانی پیرایشگری و غیره که مهارتی هستند راحت وارد بازار کار می شوند. رشته های دیگری مانند بینایی سنجی و شنوایی شناسی هم تقریبا توجه کمتری به آنها می شود.

قلی خانی: رشته های خاموش،رشته هایی هستند که در ظاهر توجه عموم حین انتخاب رشته به آن کم است چون اسم مهندسی را همراه خود ندارد اما با توجه به نیاز جامعه آینده شغلی خوبی دارند و درآمد قابل توجه است مانند رشته ارتوپدی فنی در علو تجربی.

بچه ها مشاوره انتخاب رشته را چگونه انتخاب کنند؟

کروبی: متاسفانه اخیرا به شبکه های مجازی فضای مشاوره تحصیلی خیلی خراب شده است. با توجه به سابقه ۲۶ ساله بنده در این امر یک مشاور خوب باید دارای ویژگی های مانند. حداقل ۱۰سال سابقه فعالیت داشته باشد. مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکتری داشته باشد. متاهل باشد تا دغدغه والدین را لمس کرده باشد. رشته ها را کامل بشناسد. قوانین دانشگاه مانند مهمان شدن، انتقالی، تعهد خدمت و غیره را دقیق بداند. دارای تالیف و آموزش باشد. کارش خروجی خوبی داشته باشد. با موسسات آموزشی معتبر کار کرده باشد. البته به جوانان و دانشجویانی که مشاوره میدهند توهین نمی کنم ولی فرد جوانی که به سن ۳۰ سال نرسیده، مجرد، دارای مدرک لیسانس و تجربه زندگی دانشجویی در شهرستان را نداشته است هنوز دغدغه مالی یک خانواده را نمی داند. همچنین افرادی که در شبکه های مجازی از روتین زندگی خود عکس می گذارد، بسیار خطرناک است. بچه ها به خصوص دختران و والدین نباید ظاهر این افراد را ببینند. تجربه یک امر بسیار مهم در کار است، پس برای انتخاب رشته باید به مشاوره های با تجربه مراجعه کرد.

احمدی: برای انتخاب رشته لازم است از افراد با تجربه و صاحب نظر استفاده کنند. این روزها بازار انتخاب رشته به شدت داغ است و تقریبا تمامی دوستان در این فضا نقشی را بر عهده دارند. دانش آموزان باید مراقب باشند. زیرا لازم است به صورت تخصصی در این مورد بررسی کنند تا بتوانند بهترین انتخاب را داشته باشند.

قلی خانی: شما اختیار این را دارید حتی پیش دوست خانوادگی انتخاب رشته راانجام دهید. ولی فراموش نکنید فرآیند انتخاب رشته از خود آزمون سراسری با اهمیت تر است.بی توجهی و سر سری گرفتن آن ممکن است زحمات شما را هدر دهد. اما پیشنهاد میکنم:

۱) افراد متخصص و با تجربه مشورت کنید

معتقدم تجربه در این ساختار حرف اول را می زند

۲)با تیم مشاوره کار کنید نه با یک فرد،چند فرد متخصص در کنار هم الگوهای بهتری را در اختیار شما قرار می دهند

۳)با افرادی مشورت کنید که با به نظرات شما اهمیت بدهند نه فقط گوش کنند.

۴)با افرادی مشورت کنید که تا نهایی شدن انتخابها کنار شما باشند با همان حوصله اولیه.

۵)با افرادی مشورت کنید که آگاه به تمام موارد دفترچه باشند و بتوانند پاسخگوی سوالات و رفع دغدغه های شما باشند. اما در آخر فراموش نکنید شما فقط مشورت می کنید،انتخاب نهایی باخود شما و تایید خانواده شماست. مشاورین محترم تنها چند ساعتی در زندگی شما حق دخالت دارند،شما هستید که یک عمر با رشته دانشگاهی و شغل خود مواجه هستید

اگر بچه ها امسال از رتبه خود راضی نبودند، پشت کنکور بمانند؟!

کروبی: به نظرم به هیچ عنوان چنین کاری نکنند. اگر دانش آموزی با هر رتبه ای مجاز شد حتما انتخاب رشته کند. اگر رشته مورد علاقه اش قبول شد که هیچ ولی اگر قبول نشد حتما با یک مشاور تحصیلی مشورت کند. با توجه به تغییرات لحظه به لحظه قوانین سازمان سنجش، هزینه های کلاس، کتاب و غیره باید این تصمیم را بگیرد. لطفا احساسی تصمیم نگیرید.

احمدی: من برای بچه های پشت کنکوری لفظ شجاع را به کار می برم چون واقعا یک سال ماندن نیاز به یک سری ویژگی فردی و از همه مهم تر یک انگیزه قابل توجه دارد. شما لازم است متعهد مسئولیت پذیر و رقابت جو باشید و از همه مهم تر آمادگی ذهنی یک سال دیگر متداوم درس خواندن را داشته باشید. برای سال بعد با توجه به رتبه کسب شده و درصدهای به دست آمده لازم است آنالیزفنی بشوید و بعد از مشورت با یک مشاور تصمیم خود را بگیرید ولی حتما انتخاب رشته ات را انجام بدهند.

رفیعی: پشت کنکور ماندند کار خیلی سخت و طاقت فرسایی است. زیرا من خودم جز کسایی بودم که یک سال پشت کنکور ماندم اما در حال حاضر پشیمان نیستم. چرا که تجربیاتی که در آن سال ها به دست آوردم بسیار جالب بود. ولی به نظرم افرادی که پشت کنکور می مانند در حالت خوشبینانه ۲۰ درصد نتیجه بهتری نسبت به سال قبل می‌گیرند. به هیچ عنوان به این فکر نکنید که اگر امسال رتبه ۲۰ هزار آوردید سال بعد خیلی راحت می‌توانید رتبه ۲۰ بیاورید.

قلی خانی: جز سوالهای پرتکرار هرساله داوطلبان است. و پاسخ همیشگی من برای یک بار هم شده با خودت رو راست باش. جامعه آموزشی ما بالاخص در فرآیند کنکور دائم در حال تغییر است،هر روز نه هر لحظه یک قانون جدید یک مورد جدید رقابت دراین مسابقه را سخت تر می‌کند. با توجه به این موضوع قبل از تصمیم گیری نهایی پاسخ این ۵ سوال را با خودت در میان بگذار:

۱)آیا انگیزه لازم برای شرکت مجدد دارم؟

۲)آیا توان و تمرکز کافی برای یکسال تلاش مجدد را دارم؟

۳)آیا در سالی که گذشت از همه پتانسیل خودم برای موفقیت استفاده کردم؟

۴)آیا شرایط و محیط فعلی باز هم امکان تلاش را برایم فراهم می کند؟

۵)آیا در خودم می بینم که برای یکسال با جمع دوستانی که دانشجو شده اند قطع ارتباط کنم و فقط به هدفم فکر کنم؟ تازه اگر پاسخ شما به این ۵ سوال مثبت بود من یک سوال از شما دارم:

آیا با تغییرات لحظه‌ای قوانین کنکور می توانی کنار بیایی؟ پیشنهاد می کنم درگام اول به هیچ وجه تاکید می کنم به هیچ وجه فرصت انتخاب رشته را از خود نگیرید.

رشته های بدون کنکور خوب است؟

کروبی: بله، برخی از رشته های بدون کنکور که هر سال کم و زیاد می‌شوند خوب است. مخصوصا برای پسرها که میخواهند سربازی نروند.

رفیعی: رشته‌های بدون کنکور خیلی خوبی داریم و فکر می‌کنم با توجه به شرایط رشته و دانشگاه خالی مانده و این رشته‌ها بیشتر حتی در مهندسی‌های خیلی خوب هم هست و در بیشتر در واحد های شهرستان‌ها که در اصل دیگر خواهانی نداره به خاطر همین توی رشته‌های بدون کنکور قرار گرفته که هر کسی اگر علاقه‌ای بهش داشت بدون هیچ دغدغه‌ای بتواند وارد شود.

تکمیل ظرفیت چیست؟

کروبی: برخی دانشجویان ثبت نامی به دلایل متفاوتی مانند هزینه گزاف شهریه، مصافت دانشگاه، عدم اطلاع از رشته مربوطه، پشیمانی از دانشگاه انصراف می دهند. در نتیجه سازمان سنجش در چند نوبت در مهر، آبان و آذر در سایت سنجش فرصت دوباره ای به بچه های که نمره یا درصد یا تراز کف قبولی را داشته اند برای انتخاب رشته می دهد. آخرین مهلت و اعلام رشته های تکمیل نشده یا همان صندلی خالی ها در بهمن ماه است.

احمدی: فکر می کنم ما تا سال ۹۶ یا ۹۷ بود که تکمیل ظرفیت داشتیم اما سال گذشته دانشگاه ها در بهمن ماه بدون کنکور دانشجو گرفته اند و فکر میکنم امسال هم چنین اتفاقی رخ دهد.

بسیاری از دانش آموزان به دنبال دانشگاه غیرحضوری مانند پیام نور هستند، آیا مدرک آنها معتبر است؟

کروبی: مدرک دانشگاه پیام نور اعتبار دارد. حتی در برخی موارد مدرک آن از روزانه هم معتبرتر است. اینکه برخی تعجیب کند، طبیعی است زیرا بسیاری از مشاوران تحصیلی و انتخاب رشته از قوانین و رشته های آن خبر ندارند. حالا کدام رشته ها معتبرتر است، بماند.

احمدی: مدرک دانشگاه پیام نور مانند دیگر دانشگاه های کشور است. اما در بحث پیام نور اعتبار مدرک مهم است که هر دانشگاهی متفاوت است. اما برای استخدام موردی به وجود نمی اورد و برای مهاجرت هم رزومه علمی فرد بسیار مهم می باشد.

قلی خانی: پیام نور چند سالی است که در روند اجرایی و آموزشی تغییراتی داده. شاید اگر این سوال را چند سال قبل می پرسیدید درجا می گفتم به درد نمی خورد. ولی در لحظه فعلی معتقدم با توجه به تغییرات ایجاد شده حتی حضور بعضی از اساتید دانشگاه‌های روزانه در بعضی از رشته ها،قطعا قابل بررسی است و در انتخاب ها می توان لحاظ کرد. از طرفی اعتبار خود رادارد.

معدل در انتخاب رشته تاثیر دارد؟

کروبی: به طور دقیق در این مصاحبه نمی‌توان گفت اما فقط بگم معدل زمانی واقعا در انتخاب رشته شما اثر دارد که رتبه شما بسیار خوب باشد. مثلا رتبه ۵۰ کنکور و رشته ای عالی زده باشید. مثلا پزشکی و دانشگاه خوبی زده باشید مثلا دانشگاه تهران در این صورت معدل اثر دارد ولی برای رشته‌های پایین مانند فیزیک و شیمی محض اصلا معدل شما اثری ندارد. پس زیاد نگران معدل پایین خودتان نباشید و باز میگم انتخاب رشته را انجام بدید و به شایعات و جداول معدلی که در فضای مجازی مشاور نماها میزارن اصلا اصلا توجه نکنید.

در حال حاضر به دختران خوابگاه تعلق می گیرد؟

کروبی: خوابگاه به ۹۰ درصد دختران به هزینه کمی تعلق می گیرد اما پسرها باید خوش شانس باشند.

احمدی: برای دخترها در دانشگاه دوره روزانه خوابگاه می دهند اما لازم است حتما از قسمت توضیحات دفترچه یا امور دانشجویی دانشگاه مدنظر پیگیری بفرمایند.

شهریه دانشگاه پردیس، خودگردان و آزاد چگونه است؟

کروبی: در مملکتی که قیمت گوشت و مرغ و نان ثابت نیست. شهریه ها هم همین گونه است. واقعا نمی‌توان قیمت دقیقی را بیان کرد. حتی سایت دانشگاه های مربوط به این امر نیز هر لحظه بروزرسانی می شود. ولی دقت کنید زیاد نگران هزینه های این نوع دانشگاه ها نباشید. برخی از آنها از همان ابتدا وام میدهند. بازم میگم ابتدا قبول شو بعد گریه کن.

رفیعی: شهریه‌های این نوع دانشگاه ها انقدر زیاد است که شاید کمر یک نفر را بشکند. به نظر من حتی این دانشگاه‌ها داد می‌زنند که افرادی که پول دارید بیاید مدرک بگیرید بدون دردسر که یک پرستیژ اجتماعی داشته باشید و هرجا نشستید بگید که ما خیلی خفنیم و مدرک از فلان دانشگاه داریم.

قلی خانی: کاملا متغیره،اصلا شهریه ثابتی نیست و هرسال هم خوب طبیعتا یا توجه به بحث تورم افزایش دارد. مشابه سوال قبل پیشنهاد می کنم تا آمدن دفترچه ذهن داوطلب درگیر این موضوع نباشد اصولا عزیزان داوطلب به دلیل شرایط اقتصادی بار هزینه های دانشگاهی هم بر دغدغه های دیگر خود اضافه می کنند. انشالله که برای همه عزیزانمان خیر و مصلحت پیش بیاید

 

اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیده