توافق هستهای موقت یا زنده شدن دوباره برجام؟
شرایط چند هفته اخیر منجر شده که احتمال دستیابی به توافق هستهای افزایش یابد. با این وجود جنس و ماهیت این توافق مهم‌ترین نکته مبهم ماجرا است؛ توافق هستهای موقت، احیای برجام و یا یک توافق کاملا جدید؟
به گزارش جهان صنعت نیوز، با کنارهم گذاشتن اتفاقات چند ماه اخیر، شاید محتمل‌ترین سناریو توافق هستهای میان ایران و آمریکا باشد که تا کنون نانوشته بوده است. اما مهم ترین پرسش این است که ماهیت این توافق چیست؟ آیا یک توافق موقت است یا بازگشت دوباره برجام و یا حتی یک توافقی فراتر از برجام سال ۲۰۱۵؟
ابتدای هفته‌ای که گذشت، وقتی محمد اسلامی در قامت معاون ابراهیم رییسی و رییس سازمان انرژی هستهای از نمایشگاهی بازدید می‌کرد که به بهانه فرارسیدن هفته دولت برگزار شده بود، احتمالا تصور نمی‌کرد که هنگام خروج از نمایشگاه، باید خود را برای یک چالش تازه رسانه‌ای آماده کند. آن هم در حالی که او پیش از خروج از آن نمایشگاه، در یک نشست خبری که در حاشیه این نمایشگاه برگزار شده بود، شرکت کرده و به سوالات بعضی خبرنگاران حاضر در آن نشست پاسخ گفته بود و مهم‌تر از آن، یکی از خبرنگاران از او درباره ادعای برخی رسانه‌های آمریکایی و اروپایی پرسید و از اسلامی خواست که توضیح دهد آیا به‌واقع جمهوری اسلامی با خواست طرفین غربی برجام مبنی بر کاهش سطح غنی‌سازی موافقت کرده یا نه!
پاسخ دو پلهو رئیس سازمان انرژی اتمی؛ ایران با کاهش سطح غنی‌سازی موافقت کرد؟
محمد اسلامی در آن نشست خبری، نه در راستای رد ادعای رسانه‌های غربی پاسخ داد، نه حاضر شد صراحتا آنچه که درخصوص موافقت ایران با کاهش سطح غنی‌سازی عنوان شده بود را تایید کند. رییس سازمان انرژی اتمی صرفا گفت: «غنی‌سازی براساس قانون اقدام راهبردی و در چارچوب تدابیر کلی نظام پیش می‌رود و ما هم طبق همان اقدام می‌کنیم.»
پاسخی دوپهلو که اگرچه در ابتدا منجر به آن شد که رسانه‌ها نیز تحلیل‌هایی دوگانه را در این رابطه ارائه کنند و در حالی که برخی از این رسانه‌ها، تاکید داشتند که اسلامی تلویحا ادعای کاهش سطح غنی‌سازی را رد کرده، برخی نیز نوشتند که این مقام مسوول در صنعت هستهای جمهوری اسلامی این ادعا را تلویحا تایید کرده است.
اما این تحلیل‌های دوگانه مطابق انتظار بیش از یکی، دو روز دوام نیافت و هنوز به پایان هفته نرسیده بودیم که آنچه درخصوص تایید تلویحی این ادعا مطرح شد، بیش از ادعای تکذیب تلویحی آن، مورد توجه قرار گرفت. به‌خصوص آنکه اگر به‌واقع موافقتی با کاهش سطح غنی‌سازی نشده بود، اساسا نیاز نبود اسلامی این‌طور دو پهلو پاسخ بدهد. بلکه در آن صورت، طبیعتا آن‌طور که پیش از این نیز بارها شاهد بودیم، به صراحت ادعای مطرح‌شده را تکذیب می‌کرد و فراتر از آن، بعید نبود به رسانه‌ها توصیه کند که از ورود به چنین مباحثی خودداری کنند.
سرعت غنی‌سازی اورانیوم کاهش یافته است؟
حال در شرایطی هفته تازه را آغاز می‌کنیم که البته هنوز این ادعا مبنی‌بر موافقت جمهوری اسلامی با کاهش سطح غنی‌سازی رسما تایید نشده است. اما همین که چنین ادعایی به‌رغم گذشتن چند روز هنوز به طور رسمی تکذیب نشده، باعث شده گمانه‌زنی‌ها از آنچه در ابتدای هفته پیش شاهد بودیم، فراتر بروند.
چنان‌که همین دیروز شبکه بلومبرگ در ادعایی تازه اعلام کرد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی آتی خود احتمالا کاهش سرعت غنی‌سازی اورانیوم در ایران را اعلام خواهد کرد. آن‌طور که ایسنا در گزارشی به نقل از شبکه خبری بلومبرگ آورده، «بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آماده می‌شوند تا گزارش فصلی پادمانی ایران را تا پیش از برگزاری نشست شورای حکام آژانس در اوایل سپتامبر منتشر کنند.»
این شبکه خبری آمریکایی همچنین در بخشی از گزارش خود آورده: «برخی مقام‌های هستهای ارزیابی می‌کنند که داده‌های آژانس اتمی نشان می‌دهد، ایران در حال تعدیل غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالاست.»
پای توافق هستهای ایران و آمریکا در میان است؟
این در حالی است که در بخش دیگر گزارش اخیر بلومبرگ آمده: «انتظارات مبنی‌بر تعدیل غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران، پس از آن مطرح شد که برخی رسانه‌ها مدعی شدند که تهران و واشنگتن همزمان با توافق بر سر تبادل زندانیان در ازای آزادسازی پول بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی با هدف کاهش تنش‌ها درخصوص کاهش غنی‌سازی در ایران نیز توافق کرده‌اند.»
این در حالی بود که سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید پیش از این در رابطه با گزارش‌هایی مبنی‌بر کاهش سرعت غنی‌سازی ایران، بدون اینکه آن را تایید یا رد کند، گفته بود: «اگر ایران حتی اقداماتی برای کاهش سرعت غنی‌سازی خود اتخاذ کرده باشد، من در جایگاهی نیستم که آن را تایید کنم.» جان کربی همچنین گفته بود: «اگر تهران چنین کاری را انجام بدهد، این خبر خوبی است.»
در چنین شرایطی اما بلومبرگ در گزارش خود آورده: «مقام‌های آمریکایی به طور خصوصی اذعان کرده‌اند که از قبل شروع به کاهش اجرای تحریم‌ها علیه فروش نفت ایران کرده‌اند و به تهران اجازه می‌دهند تا تولید خود را به بالاترین سطح از زمان شروع محدودیت‌ها در ۵ سال پیش بازگرداند.»
بلومبرگ با تاکید بر این نکته که «ایران به‌عنوان کشوری که دارنده چهارمین ذخایر نفتی جهان است، بیشترین نفت خام را در یک دهه گذشته به چین ارسال کرده»، در ادامه گزارش خود به نقل از یک عضو شورای روابط خارجی اروپا اعلام کرده: «کشورهای غربی به‌جای احیای تلاش‌ها برای امضای یک توافق بزرگ با ایران برای حل و فصل مسائل هستهای یا پیچیده امنیت منطقه‌ای، رویکردی جزئی را با هدف کاهش تنش‌ها اتخاذ کرده‌اند.»
آن‌طور که الی گرانمایهن گفته: «اتحادیه اروپا باید انتظار داشته باشد که در سال آینده، پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده، چندین دوره «کاهش تنش» وجود داشته باشد.» این در حالی است که روند کاهش سطح غنی‌سازی در بازه زمانی حدودا یک سال آینده، به‌باور این عضو شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا ممکن است «هر چند ماه یک‌بار» انجام شود.
سناریوی توافق هستهای موقت ایران و آمریکا
همزمان با انتشار این گزارش، جروزالم‌پست نیز در گزارشی دیگر مدعی شد که «تمامی شواهد نشان می‌دهد که دولت بایدن به توافقی موقت یا دستکم تفاهمی نانوشته با ایران نزدیک است.» این رسانه اسرائیلی که با استناد به این ادعای خود، انتقادهایی را علیه بنیامین نتانیاهو به دلیل آنچه «سکوت در مقابل این توافق موقت یا تفاهم نانوشته» مطرح کرده، «توافق موقت» یا «تفاهم نانوشته» میان دولت بایدن و جمهوری اسلامی را به «موافقت ایران با کاهش سطح غنی‌سازی» مربوط دانسته و مدعی است جمهوری اسلامی در ازای موافقت خود با این مهم، «میلیاردها دلار پول دریافت خواهد کرد.»
همزمان برخی خبرگزاری‌های دولتی در ایران با اشاره به گزارش این نشریه اسرائیلی و بازنشر آن، تاکید کردند: «مقام‌های ایران و آمریکا این دو موضوع را بی‌ارتباط به یکدیگر تلقی کرده و گفته‌اند که مذاکرات غیرمستقیم در قطر صرفا درباره موضوع تبادل زندانیان بوده و به گفته آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا مساله توافق هستهای فعلا در دستور کار نیست.»
این در حالی است که مقام‌های ایرانی تاکید دارند که به دنبال هیچ‌گونه توافق هستهای موقتی نیستند و تنها در صورتی که طرفین مذاکرات وین اراده سیاسی لازم را نشان دهند، آماده دست یافتن به توافقی خوب برای بازگشت دوجانبه به اجرای برجام (توافق هستهای) و لغو تحریمهای ایران هستند که در راستای منافع ملی ایران باشد. جروزالم پست اما نوشته: «زندانیان آمریکایی در ایران آزاد شده‌اند و ظاهرا ایران نیز غنی‌سازی‌اش را کندتر کرده و حتی برخی ذخایرش را رقیق کرده است.»
تاریخ‌های مهم توافق هستهای
کمتر از ١٠ روز تا ارائه و انتشار گزارش دوره‌ای مدیرکل آژانس بین‌المللى انرژى اتمى درباره فعالیت‌هاى هسته اى جمهوری اسلامی باقی است. این در حالی است که گزارش رافائل گروسى در شرایطى منتشر مى‌شود که با چند تاریخ کلیدى در ۲ ماه پیش‌رو یعنى شهریور و مهر یا همان سپتامبر و اکتبر مواجه هستیم.
اولین تاریخ، ۱۱ سپتامبر مصادف با ۲۰ شهریور است که پرونده ایران در نشست شورای حکام آژانس در وین در دستورکار قرار می‌گیرد. دوم، ۱۹ سپتامبر برابر با ۲۸ شهریور است که ابراهیم رییسی برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک می‌رود و قرار است در حاشیه مجمع، مذاکرات غیرمستقیمى بین تهران و واشنگتن انجام شود.
در نهایت ۱۸ اکتبر یا ۲۶ مهر که در این تاریخ، قرار است ضمن لغو تحریمهای موشکی و پهپادی، روز انتقال برجام هم آغاز شود.
حال باید دید در گزارش ۱۰ روز آینده رافائل گروسی چه مواضع و نکاتی درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی مطرح می‌شود؛ مواضع و نکاتی که طبیعتا می‌تواند در بسیاری از مسائل مربوط به پرونده هستهای جمهوری اسلامی و البته لغو تحریمهای سنگین اقتصادی علیه ایران تاثیری مستقیم داشته باشد.
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :
مخالف هر گونه مذاکره با شیطان هستیم فقط باید مثل پاکستان هسته ای بشیم
برجام = فرجام
اخیراً آمریکا تروریست از برجام خارج شد . ایران اسلامی به تعهد خود عمل کرد . ۳ کشور های اروپایی دخیل در برجام از ترس آمریکا به تعهد خود عمل نکردند . آمریکا باید تضمین دهد که در دولت‌های آینده از برجام خارج نشود . فریبکاری توسط آمریکا ممنوع .
توافقی اتفاق نخواهد افتاد آمریکا با پول ما زندانیهاشو آزاد کرد و دیگر هیچ