بال مگس را ببندید!

به گزارش جهان صنعت نیوز، کمتر کسی می‌داند راه‌آهن شمال ایران و سازه‌هایی چون«پل ورسک» مدیون قند‌وشکر است. خط‌آهن سراسری ایران که از بندرترکمن فعلی یا همان بندرشاه سابق در شمال شروع می‌شد و بعد از عبور از دره پرفراز‌و‌نشیب «تالار»، پل سفید و تونل گدوک، از تهران می‌گذشت و در پایان به بندرشاپور پیشین و بندر امام‌خمینی(ره) کنونی می‌رسید. این پروژه برای استخوان‌بندی علاوه‌بر نقشه مهندسی و کارشناس خارجی، اعتبار زیادی می‌طلبید.

ریلی که قرار بود دریای خزر در شمال و خلیج‌فارس در جنوب را با شریان‌های آهنی به یکدیگر وصل کند، ۲.۲۵ میلیارد ریال پول می‌خواست. این رقم در سال ۱۳۰۶، بسیار بالا بود و دولت وقت برای تامین هزینه‌ مواد اولیه و صدها مهندس، نجار، بنا و… که از اروپا به ایران آمده بودند، تصمیم گرفت عایدی حاصل از تعرفه واردات شکر را خرج راه‌آهن کند.

شکر، پشت ظاهر بلوری، ظریف و خوش‌طعمش یکی از نادرترین کالاهایی است که قیمتش در کشورهای مختلف به عرضه، تقاضا و حتی تولید، ارتباط مستقیمی ندارد؛ زیرا در عموم جوامع مصرفی به‌ویژه کشورهای پیشرفته در سوبسیدهای پیدا و پنهانی پیچیده شده که مطامع سیاسی به دنبالش هستند.

شاید همین پیچیدگی‌هاست که سبب شده با گذشت ۱۲۰ سال از تاسیس نخستین کارخانه قندوشکر در کشور ما، هم مصرف و هم قیمت‌گذاری‌های این کالا محل سوال و شائبه باشد، چرا که از یک‌طرف برخی کارخانه‌های قند و شکر چغندر یا زیر ظرفیت اسمی خود مشغول تولید هستند یا ورشکسته شده‌اند و از طرف دیگر واردات شکر با استفاده از ارز ترجیحی به‌مثابه یک «سیل سفید» صنعت قندوشکر در کشور را ویران کرده است.

ذی‌نفعان بازار پرسود واردات شکر مدعی هستند دوپینگ یارانه‌ای این فرآورده، برای پایین نگه‌داشتن قیمت شکر مورد نیاز خانوارهاست و با این سپر انسانی می‌کوشند سهم خود را از سوبسید حفظ کنند. این در حالی است که براساس واپسین آمار اعلام ‌شده از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط، کشور، سالانه به ۲.۳ میلیون تن شکر نیاز دارد که سهم خانوارها بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن، یعنی حدود ۲۰ درصد شکر مصرفی در کشور است و ۱.۷میلیون تن باقی مانده به مصارف صنف و صنعت ازجمله نوشابه‌سازی، کنسرو، آب میوه و شیرینی و شکلات می‌رسد. این در حالی است که مالیات بر ارزش‌افزوده شکر سال گذشته از ۹ درصد به یک درصد رسید و شکری که قیمت تمام‌شده واقعی آن براساس نرخ ارز در تالار دوم به حدود ۴۰ هزارتومان می‌رسد، ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه شد. با یک حساب ساده سرانگشتی، ۳۲۰۰۰ میلیارد تومان از منابع ملی و جیب مردم در شیشه‌های نوشابه و پاکت‌های آب‌میوه‌ای ریخته شده که اولا برخی برندهای اصلی آنها ایرانی نبودند و ثانیا قیمت محصولات‌شان را در یک سال گذشته چندبرابر کرده‌اند! یعنی ظلم مضاعف به مصرف‌کننده.

این در حالی است که شکر مصرف خانوار هم نه به نرخ ارز ترجیحی بلکه با قیمتی حتی بالاتر از آن یعنی کیلویی حدودا ۴۲ تا ۴۷ هزارتومان در خرده‌فروشی‌ها عرضه می‌شود.