خام فروشی به زئولیت رسید
از خام فروشی همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصاد ایران یاد می‌شود؛ زئولیت یکی از مواد استراتژیک معدنی است که به صورت خام به کشورهایی همچون آفریقا و چین صادر می‌شود.
به گزارش جهان صنعت نیوز، «زئولیت» ماده معدنی‌ای که کمتر در کشور شناخته شده است و در برخی از استان‌ها به وفور یافت می‌شود، تا جایی که با توجه به کیفیت و ذخایر باعث شده ایران رتبه بالایی در بین کشورهای دیگر در این عرصه داشته باشد.
در این بین زئولیت ایران یکی از بهترین‌های آسیا شناخته شده و براساس رفرنس‌های جهانی جایگاه ویژه‌ای دارد، اما این ماده معدنی استراتژیک به دلیل وجود خلأهایی از جمله ضعف تکنولوژی، ناتوانی در فرآوری و ایجاد ارزش‌افزوده نتوانسته آن‌طور که باید جایگاه خود را در کشور حفظ کند.
خام فروشی به آفریقا و چین
کشورهایی مثل آفریقا و چین این ماده معدنی را به صورت خام از ایران خریداری و آن را فرآوری کرده و در نهایت با دو برابر قیمت دوباره به خودمان می‌فروشند.
جالب اینکه این ماده معدنی کاربردهای فراوانی دارد و همچون آهنربا تمام مشکلات یک حوزه را جذب می‌کند. غنی‌سازی خاک و افزایش تولید محصولات کشاورزی، تصفیه آب آشامیدنی، تامین خوراک دام و طیور، جذب پساب نیروگاه‌های اتمی از جمله برخی کاربردهای آن است که باعث شده به عنوان یک ماده معدنی در جهت کاهش آلایندگی محیط‌زیست شناخته شود.
حالا کارشناسان مطرح می‌کنند که ایران به دلیل توانمندی در این عرصه می‌تواند اوپک زئولیت را با همکاری کشورهای دیگر تشکیل دهد، البته اگر بتواند ارزش‌افزوده را تامین کند.
زئولیت یکی از مواد معدنی استراتژیک کشور است
مشاور وزیر صمت با اشاره به وضعیت ماده معدنی زئولیت در کشور به «جهان‌صنعت» گفت: زئولیت یکی از مواد معدنی استراتژیک کشور است که یک‌هفتاد‌وپنجم مواد معدنی ایران را تشکیل می‌دهد. این ماده معدنی به تنهایی ۴۰ نوع دارد که به صورت کانی در طبیعت موجود است. همچنین بیش از ۶۰ نوع زئولیت مصنوعی در آزمایشگاه‌ها سنتز شده و وارد حوزه صنعت می‌شوند. البته باید گفت که معدنی‌ها هم چندین زئولیت را سنتز کرده و زئولیت جدید مصنوعی تشکیل داده‌اند.
مجید پورمقدم خاطرنشان کرد: در این خصوص پیشنهاد ما به شیمیدان‌ها این است که از زئولیت طبیعی استفاده کنند، چراکه در کرمان، سمنان، قم و آذربایجان این ماده معدنی به وفور وجود دارد و می‌توانیم ماده طبیعی را به مصنوعی تبدیل کنیم که البته خوشبختانه کارشناسان این عرصه از این ایده استقبال کرده‌اند.
برتری ایران در آسیا
پورمقدم با بیان اینکه ما پتانسیل تولید زئولیت را در کشور داریم، خاطرنشان کرد: به لحاظ کیفیت و ذخایر زئولیت رتبه بالایی داریم. از طرفی زئولیت سمنان به دلیل شهرت، بهره از ذخایر قابل‌توجه و کیفیت یکی از بهترین‌های آسیاست و رفرنس‌های جهانی هم بر زئولیت ایران تاکید ویژه دارند. بنابراین ما پیشنهاد تشکیل سازمان اوپک بین‌المللی زئولیت را داریم که دبیرخانه آن در سمنان باشد. در واقع هدف ما از این ایده، تنظیم بازار است.
او با اشاره به کشورهای دیگر ادامه داد: در حال حاضر اوپک نفت در وین و اوپک گاز در دوهه قرار دارد. از طرفی مسکو پیشنهاد اوپک آلومینیم را داده است. بنابراین ما هم پیشنهاد تشکیل اوپک زئولیت را می‌دهیم و تلاش‌ها در راستای ایجاد دبیرخانه در ایران است.
اهمیت و کاربرد ماده معدنی استراتژیک
مشاور وزیر صمت درخصوص اهمیت این ماده معدنی و کاربردش در صنایع مختلف گفت: زئولیت یک نوع فیلتر است و مثل آهنربا عمل می‌کند؛ بنابراین کاربردهای زیادی دارد. در صنایع هسته‌ای، کشاورزی و… می‌توان از آن به عنوان یک فیلتر استفاده کرد. در واقع این ماده معدنی نوعی جاذب است که مواد زائد را همچون آهنربا به خود جذب می‌کند.
او ادامه داد: پساب نیروگاه اتمی بوشهر هنوز تشکیل نشده، اما اگر ایجاد شود آلایندگی مواد رادیو اکتیو آن نگران‌کننده است. در این بین زئولیت می‌تواند پساب را جذب و تا جایی آن را دفن کند. در نتیجه در راستای حفظ محیط‌زیست به عنوان زئو فیلتر عمل می‌کند.
پورمقدم با اشاره به کاربردهای دیگر آن گفت: بوی بد دامداری و مرغداری با زئولیت کاهش می‌یابد؛ بنابراین برای فعالان این عرصه بسیار مفید است. همچنین با استفاده از این ماده معدنی می‌توان از هدررفت ماهی‌های پرورشی جلوگیری کرد. در واقع دم و بازدم ماهی‌ها به خصوص قزل‌آلا موجب افزایش آمونیاک آب و باعث تلفات آنها می‌شود، اما می‌شود از زئولیت در آب پرورش ماهی استفاده کرد تا افزایش آمونیاک را جبران کنیم. همچنین زئولیت کاتیونی آمونیاک را جذب کرده که برای تقویت کشاورزی به خاک تزریق می‌شود. به این ترتیب با توجه به کاربرد فراوانش می‌تواند در حوزه‌های مختلف جذاب باشد. در این بین انتظار می‌رود که معدنی‌ها بیشتر از شیمیدان‌ها در این حوزه ورود کرده و آگاهی خود را بالا ببرند. از طرف دیگر انتظار می‌رود جامعه صنعتی نسبت به مصرف این ماده معدنی آگاه‌تر شوند. بنابراین انتظار می‌رود مسوولان مربوطه در این خصوص اطلاع‌رسانی کنند.
او همچنین تصریح کرد: خشکسالی‌ای که مدت‌هاست کشاورزی و باغ‌های پسته را درگیر کرده است با بهره از زئولیت می‌تواند برطرف شود؛ به این صورت که این ماده معدنی آب را همچون اسفنج جذب و به آهستگی دفع می‌کند. با توجه به اینکه پسته یکی از محصولات ارزآور کشور است و بسیار به آب نیاز دارد در نتیجه زئولیت می‌تواند به کمک کشاورزان بیاید.
مشکلات خام‌فروشی
مشاور وزیر صمت با اشاره به آمار پایین تولید این ماده معدنی استراتژیک در کشور گفت: به لحاظ تولید نقاط ضعفی وجود دارد. به این صورت که میزان تولید بسیار کم است و آن‌طور نیست که بتواند نیازها را پاسخ دهد.
او در ادامه با بیان اینکه امروز زئولیت را بیشتر در حد دانه‌بندی داریم، خاطرنشان کرد: متاسفانه شرایط اینکه ارزش‌افزوده ایجاد کنیم و ماده معدنی را به مدل دیگری تغییر دهیم را نداریم. بنابراین کشورهای دیگر متقاضی این ماده معدنی از ایران هستند. به طور مثال آفریقای جنوبی بسیار شیفته آن است. به این صورت که این ماده معدنی را وارد کرده و بعد فرآوری می‌کنند و در نهایت آن را به ما می‌فروشند. چین هم از ما خام‌فروشی می‌کند و بعد ارزش‌افزوده‌اش را بالا برده و با چند برابر قیمت به ما می‌فروشد.
مشاور وزیر صمت ادامه داد: البته زئولیت در مقیاس آزمایشگاهی مقداری فرآوری‌شده داریم، اما به صورت پایلوت بوده و در مقیاس انبوه نیست. بنابراین باید این مهم نهادینه شود و برایش فرهنگ‌سازی کنیم. در این بین انتظار می‌رود دانشگاه‌ها و انجمن‌های معدنی کمک کنند تا به ارزش‌افزوده دست پیدا کنیم. البته در این خصوص انجمن شیمی همکاری‌هایی را شروع کرده تا بتوانیم دست به بومی‌سازی بزنیم که امیدواریم به نتایج مطلوبی برسد.
اخبار برگزیدهصنعت و معدنلینک کوتاه :