چند مهاجر افغانستانی در ایران حضور دارند؟
در حالی که تشدید حضور مهاجران افغانستانی به یکی از مسائل روز ایران بدل شده که از یکسو آمار دقیقی از تعداد مهاجران وجود نداد و از سوی دیگر، به نظر نمیرسد که دولت و مجلس برنامه منسجمی در این خصوص داشته باشند.
به گزارش جهان صنعت نیوز، هفته گذشته وزیر کشور دولت از آمار مهاجران تبعه افغانستان در ایران پرده برداشت. وحیدی در حالی تاکید کرد که هم‌اکنون ۵ میلیون تبعه افغانستان در ایران سکونت دارند که حدود یک‌سال‌و‌نیم پیش هم شمار مهاجران افغانستانی ساکن ایران را همین رقم تخمین و اعلام کرده بود.
آنچه اما در این سخنان احمد وحیدی عجیب به نظر می‌رسید، این نکته بود که وقتی او در سخنان فروردین‌ماه ۱۴۰۱ خود، از سکونت حدود ۵ میلیون تبعه افغانستان در ایران سخن می‌گفت، تنها چندماهی از بازگشت طالبان به قدرت سیاسی در افغانستان گذشته بود. وقتی همین چند روز پیش بار دیگر از همان ۵ میلیون تبعه افغانستانی صحبت کرد، بیش از ۲ سال از اشغال این کشور همسایه شرقی ایران توسط هیات حاکمه طالبان گذشته است.
به عبارت دیگر، وزیر کشور در حالی به این جمعیت چند‌میلیونی مهاجران افغانستانی به‌عنوان یک معضل اشاره می‌کرد و نسبت‌به پیامدهای کوچک و بزرگش هشدار می‌داد که ظاهرا با فرض صحت هر دو آمار وزیر کشور در فروردین‌ماه ۱۴۰۱ و مهرماه ۱۴۰۲، قاعدتا نزدیک به یک‌سال‌و‌نیم است که نه کسی از اتباع افغانستان وارد ایران شده و نه حتی چندان هم شاهد بازگشت این مهاجران به کشورشان نیستیم.
به بیان دیگر یا این گزاره درباره عدم رفت و آمد مهاجران افغانستانی به این دلیل صحیح است که شمار ورودی‌ها و خروجی‌ها، تقریبا یکسان است و درنتیجه هرچه بر عمر حکومت طالبان در افغانستان افزوده می‌شود، هیچ تغییر چشم‌گیری در نسبت جمعیتی این کشور و وضعیت اتباع افغانستانی درگیر پدیده مهاجرت دیده نمی‌شود یا آنچه احتمالا به واقعیت نزدیک‌تر است؛ یعنی نه آمار فروردین‌ماه ۱۴۰۱ قابل‌اتکاست و نه البته آمار مهرماه ۱۴۰۲.
نکته‌ای که از قضا وزیر کشور نیز صراحتا به آن اذعان کرده و در یکی از روزها و ماه‌های حدفاصل اعلام آمار فروردین‌ماه ۱۴۰۱ و مهرماه ۱۴۰۲، اساسا در صحت این آمار تغییرناپذیر ۵ میلیون مهاجر افغانستانی ساکن ایران تردید کرده و گفته: «نمی‌توان به‌طور دقیق آماری از میزان حضور اتباع افغانستانی به‌دست داد و برخی منابع غیررسمی این آمار را بیش از آمار اعلامی می‌دانند!»
جمعیت واقعی مهاجران افغانستانی نزدیک به ۸ تا ۱۰ میلیون نفر است؟
نکته‌ای که یک کارشناس سیاستگذاری حوزه مهاجرت و پناهندگی از آن به‌عنوان «قاعده‌ای نانوشته» در بحث آمار مهاجران و مباحث مربوط به علم جمعیت یاد کرده و معتقد است: «جمعیت مهاجران فاقد مدرک، حداقل یک تا یک‌و‌نیم برابرِ جمعیت اتباع خارجی دارای مدرک اقامت در طبقه‌بندی‌های مختلف است که به‌راحتی در لایه‌های اجتماعی محو و پنهان می‌شوند.»
فاطمه اشرفی که چندی پیش در یک اظهارنظر رسانه‌ای از آنچه مراجع رسمی از اتباع افغانستان تا پیش از سال ۱۴۰۰ مطرح کردند، اشاره کرده و بر اساس آن، شمار مهاجران افغانستانی ساکن ایران- اعم از اتباع دارا و فاقد مدرک اقامت- را جمعیتی حدود ۵ تا ۷ میلیون نفر تخمین زده است.
این در حالی است که برخی منابع محلی در همان هفته‌ها و ماه‌های نخست بازگشت طالبان به افغانستان، از ورود روزانه ۳۰ تا ۳۵ هزار نفر به‌صورت غیرقانونی از مرزهای شرقی به ایران خبر داده و تاکید داشتند که این جمعیت بزرگ مهاجران غیرقانونی تبعه افغانستان در حالی وارد ایران می‌شوند که روزانه ۵ تا ۷ هزار ویزا نیز از دفاتر نمایندگی ایران در افغانستان صادر می‌شود.
وضعیتی که باعث شده، شمار مهاجران تبعه افغانستان تقریبا در این ۲ سال، با رشدی کم‌نظیر مواجه شده باشد. تا جایی که برخی کارشناسان جمعیت واقعی این مهاجران را نزدیک به ۸ تا ۱۰ میلیون تخمین می‌زنند و فاطمه اشرفی معتقد است، آمار واقعی حتی بیش از ۱۰ میلیون، یعنی احتمالا ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر است!
یک‌پنجم جمعیت افغانستان در ایران حضور دارند!
اما این تنها کارشناسان مهاجرت نیستند که معتقدند اوضاع تا این میزان وخیم است، بلکه همزمان برخی چهره‌های سیاسی نیز نگاهی مشابه دارند. چنان‌که رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس پیشین همین اواخر در یک اظهارنظر مطبوعاتی اعلام کرد: «یک‌پنجم جمعیت افغانستان در ایران حضور دارند!»
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه که معتقد است «اقامت چند میلیون تبعه مهاجر افغانستانی در ایران، منجر به بروز چالش‌هایی گوناگون شده»، همچنین گفته: «امروز هر ایرانی امکان رصد امنیتی، اقتصادی و اجتماعی دارد اما برای مهاجران افغانستانی چنین امکانی وجود ندارد.»
تخمین خبرگزاری فارس از تعداد مهاجران افغانستانی
جالب آنکه تخمین خبرگزاری فارس به‌عنوان یک رسانه نزدیک به دولت و صاحب‌نفوذ نیز بیش از آنکه به آمار وزیر کشور دولت انقلابی متمایل باشد، به آنچه کارشناس مهاجرت و نماینده پیشین مجلس می‌گوید، نزدیک است.
این خبرگزاری اخیرا در این رابطه نوشته است: «بنابر آمار منتشرشده جمعیت افغانستانی‌ها در ایران اکنون به ۸ میلیون نفر رسیده و هر روز، حدود ۱۰ هزار نفر به‌صورت غیرقانونی و قانونی از مرزهای پیرامون کشور وارد ایران می‌شوند. این در حالی است که جمعیت دانش‌آموزان افغانستانی به ۷۰۰ هزار نفر رسیده!»
آماری که این خبرگزاری، آن را «تکان‌دهنده» توصیف و تاکید کرده که «نمایندگان مجلس و وزارت امور خارجه باید برای تصویب طرح‌های فوریتی و راهکارهای عملی و جدی برای خروج داوطلبانه یا اجباری آنها وارد عمل شوند!»
آمارها مهم نیست، نگرانی جای دیگری است
آنچه اما صرف‌نظر از این آمار و ارقام غیررسمی، نه‌چندان دقیق و البته به‌شدت نگران‌کننده، محل بحث است، همین اقداماتی که مجلس و دولت در مدت اخیر در دستورکار قرار داده‌اند. چنان‌که به تازگی مجلس در همکاری با دولت از طرح یا به بیان دقیق‌تر لایحه‌ای رونمایی کرده که قرار است زمینه‌ساز تشکیل «سازمان ملی مهاجرت» شود.
سازمانی که ظاهرا قرار است با ارائه تابعیت سیاسی به شهروندان افغانستانی ساکن ایران، اولا گامی در راستای حل مشکلات جمعیتی کشور بردارد و ثانیا در حالی حضور میلیون‌ها تبعه افغانستان در ایران را قانونی کند که نه مجلس و نه دولت، عملاً هیچ توجهی به مهاجرت سالانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار ایرانی متخصص و وضعیت میلیون‌ها ایرانی خارج از کشور ندارد!
این در حالی است که آنچه عامل اصلی نگرانی ناظران نسبت به پیامدهای تصویب این لایحه عنوان شده، پیش‌زمینه تدوین آن است؛ لایحه‌ای که دستپخت مرکز پژوهش‌های مجلس است و درواقع رونوشتی ناقص از قانون اقامت آلمان آن هم بدون ملاحظه تفاوت‌های معنادار شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و حتی حجم جمعیت پناهجو در دو کشور.
جالب آنکه این موضوع حتی صدای برخی از نمایندگان مجلس را نیز درآورده است. چنان‌که چندی پیش، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در سخنانی «رصد فضای سیاستگذاری و اجرایی کشور در برابر بالا رفتن بی‌قاعده و غیرطبیعی اتباع افغانستان در ایران» را مؤید این موضوع اعلام کرد که «اراده جدی در دستگاه‌های اجرایی متولی برای کنترل و مقابله با ورود بی‌قاعده و غیرقانونی اتباع افغانستان به ایران وجود ندارد.»
محمود احمدی بی‌غش با اشاره به تصویب کلیات طرح سازمان ملی مهاجرت در آبان‌ماه ۱۴۰۱ همچنین گفته است: «دستگاه‌ها و مسوولان با نادیده انگاشتن تعمدی آسیب‌های گسترده اجتماعی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ناشی از حضور بیش از ۸ تا ۱۰ میلیون تبعه افغانستان در ایران، عملا به‌سمت تسهیل ورود و اقامت آنها در کشور پیش می‌روند!»
انتقادات نسبت به لایحه تشکیل «سازمان ملی مهاجرت»
نماینده‌ای نیست که منتقد این لایحه جنجالی و رویکردها و سیاست‌های دولت و مجلس در مواجهه با بحث مهاجرت اتباع افغانستان به ایران است. یکی از اعضای کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور نیز معتقد است: «اوضاع مهاجرت‌پذیری در کشور به‌خصوص در بحث مهاجران تبعه افغانستان به‌شدت نامساعد است!»
محمدرضا صباغیان که در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» ضعف نیروهای انتظامی زیرمجموعه وزارت کشور در مرزهای شرقی را یکی از عوامل اساسی در افزایش انفجاری جمعیت مهاجران افغانستانی و حتی فراتر از آن در دست نبودن آماری دقیق در این رابطه می‌داند، می‌گوید: «طبیعتا وزارت کشور باید در این زمینه پاسخگو باشد. اما متاسفانه نظارت جدی بر ورود و خروج اتباع خارجی اعمال نمی‌شود و به نظر می‌رسد مرزهای ما دست‌کم از این حیث، فاقد کارایی منطقی و طبیعی است.»
این نماینده مجلس می‌گوید: «مجموعه شرایط نشان می‌دهد ما در بحث مدیریت مهاجران خارجی ضعف‌های جدی داریم و طبیعتا وقتی در برخی موارد، معامله‌هایی هم صورت بگیرد، طبیعتا اوضاع به‌مراتب وخیم‌تر نیز خواهد بود!»
او در پاسخ به این پرسش که اساسا اولویت اصلی و کلان کشور در بحث مهاجرپذیری جذب کدام گروه از انواع مهاجران است، با تاکید بر اینکه جذب نیروی کار ساده، بر جذب نخبگان و حتی سرمایه‌گذاران ارجحیت دارد، می‌گوید: نه‌تنها با کمبود نیروی کار ساده روبه‌رو نیستیم، بلکه اتفاقا یکی از مشکلاتمان در کشور، بحث اشتغال شهروندانمان است. حال آنکه جذب نیروی کار خارجی، عملا منجر به بیکاری بیشتر شهروندان خودمان است.» صباغیان در پایان می‌گوید: «وقتی در یک حوزه، حساب و کتابی در کار نباشد، طبیعتا با مشکلات فراوانی روبه‌رو خواهیم شد حال آنکه در شرایط کنونی در بحث مدیریت مهاجران اتباع افغانستان، هیچ حساب و کتابی وجود ندارد!»
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهلینک کوتاه :
سلام
دکتر مهندس و متخصص صادر میکنیم، عمله، بنا و نون خور و درب داغون وارد میکنیم؟؟
به این میگن مدیریت منابع انسانی
سلام.لعنت به هر چی مهاجر افغانه.که همه خواب و خوراک وزندگیو از ایرانیا گرفتن.جرم وجنایت و توهین به ایران و ایرانی بیداد میکنه.البته که مشخصه که دولت تو این معضل دست داره و فقط هرزگاهی یه مطالبی مینویسه که مردم و سنجش بکنه که نظرشون راجب اتباع چیه.قریب به اتفاق مردم ایران دوست ندارن یک بیگانه خصوصا افغان تو کشورشون بیاد.وحرف درمانی فانتزی چاره ایی دوا نمیکنه.ماشاا….به اقتدارتون
به زودی همین افغانها که مسؤلین به ظاهر ایرانی و در باطن بیگانه قصد نابودی ایران عزیزمان را دارندچرا که هیچ ابر قدرتی از طریق نظامی جرات رویارویی با جمهوری اسلامی ایران را نداردپس چرا به این نکته دقت نکنیم که ممکن است عقب نشینی آمریکا از منطقه شرق ایران و بر سرکار آمدن طالبان که باب میل بخش عظیمی از ملت افغانستان نیست نوعی تاکتیک جنگ نرم باشد که باعث هجوم مردم وحشت زده گرسنه به سمت ایران اسلامی باشد چه بسا ممکن است بخشی از این مهاجران نیز توان نبرد نظامی هم داشته باشند یک روز صبح جمعه بیدار می‌شویم می بینیم که حکومت افتاده دست افغانها.
همه می‌دانند برداشتن محدودیت مهاجرین افغان و دریافت کد ملی مستقیماً با انتخابات درگیر است صندوق را می‌بردند افغانستان چرا این بیچاره ها را آوردن اینجا