رقابت را باید به اقتصاد دیجیتال بازگرداند

جهان صنعت نیوز| اگر اسطورهِ ”جامِ جم“ یا ”جامِ جهان نما“ برای هزاران سال یک آرزوی دست نیآفتنی بود، اکنون صدها میلیون نفر جامِ جم را در جیب یا در کیف خود دارند. وقتی که یوهانس گوتمبرگ در نیمه دوم قرن پانزدهم حروف چاپیِ قابل چیدمانِ چندباره را ابداع کرد و با دستگاه چاپ ساده خود نشر کتاب را آسان‌تر نمود، به اندیشه هیچ‌کس گذر نمی‌کرد که میلیون‌ها نفر بتوانند کتابخانه بزرگی را در یکدست بگیرند و با دستی دیگر، هر صفحه از هر کتابی را که اراده کنند، باز کنند و بخوانند.

دو سه دهه پیش، تصوری محال بود که باشندگان ناکجاآبادهای مناطق افریقایی که نه آب و نه برق و نه جاده دسترس دارند، بتوانند با سراسر دنیا ارتباط  برقرار کنند و تحت پوشش بخش بزرگی از خدمات بانکی نیز قرار گیرند. این‌ها و هزاران دست‌‌آوردهای دیگر از این دست، را نیز به آسانی می‌توان برشمرد. این همه را، اقتصاد دیجیتال و ابرشرکت‌های دیجیتالی به مردمان جهان ارزانی داشتند. اما، ازآنجایی که خیروشر همزاد هم‌اند و توأمان زاده می‌شوند، پس قطعاً این سکه، روی دیگری نیز دارد.

روی دیگر سکه: تمرکز بازار، قدرت جهانی و بی‌چون و چرای شمار اندکی از ابرشرکت‌های دیجیتالی، روند کاهشی سهم نیروی کار در GDP ، افزایش شکاف نابرابری‌ها و جایگزینی روبات‌ها بجای کارگران است. اگر در انقلاب صنعتی، ”گوسفندان آدم‌ها را خوردند“، به نظر می‌رسد که حالا نوبت روبات‌هاست.

این روی دوم سکه است، که بسیاری را نگران کرده است. هشدارهای اندیشمندان و تکاپوی سیاستمداران برای ایجاد یا تقویت نهادهای نظارتیِ کارآتر، برای شکست انحصار و بازگرداندن بازارهای رقابتی  موضوع مقاله‌ایست از خانم دالیا مارین۲ که در هفدهم می ۲۰۱۷ در نشریه پرجگت سندیکت انتشار یافته است.

*کارشناس اقتصادی