تصویر تلخ از مرگ تدریجی دریاچه ارومیه

به گزارش جهان صنعت نیوز، بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، مساحت دریاچه ارومیه در آبان ماه امسال به ۱۷۰ کیلومتر مربع کاهش یافته است. این رقم از یکسو در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته حکایت از افت بیش از ۸۰ درصدی مساحت دریاچه دارد و از سوی دیگر،‌ کم‌ترین میزان در ۸ سال گذشته محسوب می‌شود.

مساحت دریاچه ارومیه که در سال ۱۳۹۴ برابر با ۶۹۳ کیلومتر مربع بود تا سال آبان ۱۳۹۸ به ۳۱۰۲ کیلومترمربع نیز افزایش پیدا کرد. با این وجود از آن زمان مساحت این دریاچه هر سال کاهش پیدا کرد تا آبان ماه امسال شاهد یکی از غم‌انگیزترین تصاویر باشیم.

به نظر می‌رسد که با ادامه این روند تراژدی زیست محیطی خشک شدن دریاچه ارومیه به واقعیت بپیوند.

چرا دریاچه ارومیه خشک شد؟

دلایل بسیاری را برای خشک شدن بزرگ ترین آبگیر دائمی آسیای غربی مطرح کرده‌اند. دلایلی که هم به گرمایش جهانی ارتباط دارند و هم به عدم توجه کافی و خطاهای جبران ناپذیر انسانی. به گفته کارشناسان حدود ۴۰ درصد مربوط به عوامل طبیعی و ۶۰ درصد به عوامل انسانی ارتباط دارد.

نتایج به دست آمده از محققانی در آمریکای شمالی نشان می‌دهد که عاملی مثل خشکسالی تنها پنج درصد در خشکی دریاچه ارومیه موثر بوده و ۹۵ درصد از دلایل خشکی مربوط به عوامل انسانی از جمله ایجاد گذرگاهی که از میان دریاچه عبور می‌کند، است.

جاده میان گذر، عامل اصلی خشکی دریاچه ارومیه

شاید اصلی‌ترین و یکی از مهم ترین عوامل تشدید کننده خشکی دریاچه ارومیه ساخت جاده میان گذر دریاچه باشد. این جاده میان گذر باعث شده تا دریاچه از وسط به دو نیم تقسیم شود. به عقیده بسیاری از کارشناسان این موصوع باعث شده است تا روند طبیعی دریاچه بهم بریزد و همین امر منتج به خشکی دریاچه ارومیه شود.

یکی دیگر از مشکلاتی که احداث پل میان گذر ایجاد کرده این است که وجود پل و عدم گردش آب باعث افزایش حجم رسوبات و کاهش عمق آب شود و این موضوع باعث افزایش تبخیر آب شود. همچنین یکی دیگر از مشکلاتی که با ساخت این میان گذر ایجاد شد، ورود حجم زیادی از مصالح ساختمانی به درون دریاچه می‌باشد.

سد‌هایی که آب را گرفتند

ساخت سدها که باعث جلوگیری از ورود آب به حوضه دریاچه ارومیه می‌شد، عامل بعدی در افزایش سرعت خشکی دریاچه ارومیه بود. در استان آذربایجان غربی و ارومیه در مسیر رودهایی که به دریاچه منتهی می‌شوند، ۲۲ سد ساخته شده که تا کنون ۸ عدد از آنها به بهره‌برداری رسیده است. در استان کردستان ۴ سد ساخته شده و همچنین در استان آذربایجان شرغی نیز ۳۶ سد ساخته شده که ۲۲ سد از آنها به بهره‌برداری رسیده‌اند. در مجموع ۶۲ سد که ۳۴ سد از آنها به بهره‌برداری رسیده است.

وجود این سدها که مجموعا ۴۴ تا از آنها در سه دهد اخیر ساخته شده‌اند، باعث شده تا حجم آب ورودی به دریاچه به حداقل ممکن برسد و این موضوع سرعت خشکسالی را افزایش داده است.

حفر چاه‌های غیر مجاز، قاتل دریاچه ارومیه

چیزی در حدود نزدیک به ۵۰ هزار حلقه چاه غیر مجاز در محدوده دریاچه ارومیه برای اهداف کشاورزی و دیگر کاربری‌ها در طی سال‌های گذشته حفر شده است که این موضوع باعث شده تا سطح آب‌های زیرزمینی بیش از پیش کاهش پیدا کند و سرعت خشک شدن دریاچه را افزایش دهد. استفاده از آب‌های زیرزمینی به وسیله حفر چاه‌های غیر مجاز باعث شده است تا ۶۸۰ هزار هکتار سطح زیر کشت در این منطقه به وجود بیاید. در ضمن وجود این آب باعث ده تا بخش زیادی از سطح زیر کشت از حالت زراعی به باغی تغییر کاربری دهد و همین موضوع در هدر رفت آب تاثیر بیشتری نیز گذاشته است.

افزایش دمای هوا

گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی نیز یکی دیگر از عوامل و دلایلی است که به خشکی دریاچه ارومیه کمک کرده است. هرچند این عامل نسبت به عوامل دیگر کم رنگ‌تر است اما حضور آن را نمی‌توان دست کم گرفت. طبق آمار در دو دهه گذشته بیش از ۲ درجه دمای هوا افزایش داشته است.

 

اخبار برگزیدهمحیط زیست