کیسینجر؛ استراتژیستی که روی سرش راه می‌رفت
مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و آینده‌پژوه سیاسی
هنری کیسینجر یکی از نام‌های مشهور تاریخ معاصر در عرصه نظریه‌پردازی ژئوپلیتیک و استراتژیک است. در واقع نام پرآوازه او در میان دوستان و دشمنانش به قدری گسترده است که حتی مخالفان و معاندانش نیز در گستره بین‌المللی، تشبیه به وی را برای خود نوعی اعتبار و برند تلقی می‌کنند.
به عنوان مثال در ایران با وجود مقابله‌ای که با ایالات‌متحده آمریکا از منظر ایدئولوژیک وجود دارد، شاهد هستیم در میان اشخاصی که از گفتمان انقلابی و ارزش‌های ناشی از این گفتمان تبعیت و حمایت می‌کنند، افراد صاحب نامی پیدا می‌شوند که خود را به کیسینجر تشبیه کرده‌اند. به همین دلیل می‌بینیم انعکاس و پژواک نام کیسینجر در کنار نام‌هایی مانند چرچیل به عنوان مجموعه‌‌ای از استعداد‌ها و توانمندی‌ها در میدان عمل و نظر در عرصه استراتژی و سیاست‌های کلان ملی و بین‌المللی خاص و زبانزد شده است. او در صدسالگی حدود ۸ ساعت در باب آینده جهان سخنرانی می‌کند و در طول عمر خود اثرات و پیامدهای ناشی از کنش‌هایش جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین او به عنوان یکی از مهم‌ترین استراتژیست‌های معاصر شناخته شده و بعد از مرگ برژینسکی قاعدتا فقدانش از منظر دوستان و طرفدارانش ضربه بزرگی به ادبیات استراتژیک و ژئوپلیتیکی در عرصه بین‌المللی وارد می‌کند.
در واقع اینکه کیسینجر فرد خوبی بود یا خیر، نمی‌توان منکر این قضیه بود که وی پس از مهاجرت به آمریکا در مقام مشاور امنیت ملی و وزیر خارجه در دولت‌های نیکسون و فورد و همچنین نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل، جایگاه ویژه و تاثیری ماندگار از خود به جا نگذاشته است. به همین دلیل در تاریخ استراتژی جهان در عصر کهن اگر نام‌هایی نظیر توسیدید و سان تزو می‌درخشند، در عصر جدید نامی مانند کیسینجر جایگاهی ویژه و در کنار افرادی مانند برژینسکی و کاپلان درخششی خاص دارد.
در واقع او از نوعی اصالت رفتاری و کنشی در شخصیت خود برخوردار بود که وی را تا حدودی برجسته کرد. وی همچنین در موضع‌گیری‌های خود همواره بسیار شفاف عمل می‌کرد. شاید گفته شود کیسینجر از اجزای امپراتوری سرمایه‌داری برای تسلط بر جهان بود، اما به هر حال اگر این منطق و گزاره درست هم باشد، نمی‌توان عمل حرفه‌ای و عالمانه او و جایگاه ویژه‌اش در روابط بین‌الملل را رد کرد.
در همین رابطه به شخصه معتقدم افرادی مانند کیسینجر انسان‌هایی هستند که زندگی می‌کنند نه اینکه صرفا زنده باشند. در واقع امثال او افرادی هستند که روی سرشان راه می‌روند نه روی پا یا سایر اجزای بدنشان. اینها افراد تاثیرگذاری هستند که تحول‌ساز بوده‌اند و با اثرات اندیشه خود مسیر تاریخ و ملت‌ها را عوض کرده‌اند.
حال اگر این تحولات برای برخی کشورها و ملت‌ها منفی و خسارتبار بوده، موضوع دیگری است. در واقع مساله اصلی این است که آنها این قدرت را داشتند که اندیشه‌هایی را برسازند که بتواند در کلان استراتژی‌های بزرگ تاثیرگذار باشد و از این جهت نقش آنها را با وجود مخالفت و انتقاداتی که از آنها می‌شود نمی‌توان نادیده گرفت. کمااینکه شاهد هستیم کیسینجر اکنون در میان دشمنانش نیز نامی قابل اتکا تلقی می‌شود.
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :