خودروی برقی یا بنزینی؛ کدام آلایندگی کم‌تری دارد؟

هما میرزایی – جهان صنعت نیوز،  واردات و حتی تولید خودروهای برقی در ایران هر روز بلند تر شنیده می‌شود و تاکید بر روی خودروهای برقی از سوی مسئولان از وزیر صمت گرفته تا شهردار تهران به طور چشم‌گیری افزایش یافته است.

در شهریور ماه سال جاری عباس علی‌آبادی، وزیر صمت در مراسم بهره‌برداری از ۱۵ ایستگاه شارژ خودروی برقی، از اختصاص ۵۰ درصد ظرفیت خودروسازی به تولید خودروهای برقی خبر داد. وی در این مراسم گفت: “تولید خودروهای برقی در شرکت‌های بزرگ داخلی شروع شده ولی ما معطل نمی‌مانیم. لذا با خودروهای وارداتی برقی زمینه را برای برقی شدن فراهم می‌کنیم. البته اول از خودروهای مونتاژی آغاز کرده‌ایم، ولی به مرور نوبت به خودروهای داخلی نیز می‌رسد و اولویت ما برقی کردن اتوبوس‌ها، تاکسی‌ها و موتورسیکلت‌ها است.”

علیرضا زاکانی شهردار تهران نیز چندی پیش گفت: در تفاهم‌نامه‌ای که با وزارت صمت به امضا‌ رسیده مقرر شده است‌ ۵ هزار دستگاه شارژ برقی خودرو در سال ۱۴۰۳ داشته باشیم اما اکنون و امروز در ۱۵ ایستگاه، ۷۴ دستگاه شارژ برقی خودرو راه‌اندازی می‌شود.”

به نظر می‌رسد با توجه به معضل آلودگی هوا در شهرهای بزرگ ایران شاید رواج استفاده از این نوع خودرو سهمی هر چند اندک در کاهش آلایندگی محیط زیستی ایفا کند. قیمت گذاری به صرفه، تولید و تامین قطعات، و ایجاد بسترهای تبلیغی و فرهنگ‌سازی مناسب در روند حرکت به سوی استفاده از این نوع خودروها، وظیفه‌ایست که بر دوش دولت است. در زمینه تولید وجود قطعات و فناوری‌های لازم همچون باتری و موتور الکتریکی چالش دیگری است که توسعه گسترده زیرساخت‌ها را طلب می‌کند. به دلیل قیمت بالاتر این خط تولید جدید نسبت به خط تولید قطعات قدیمی و سنتی، ایجاد محرک‌های تشویقی برای قطعه سازان می‌تواند اقدامی عملی در جهت رشد این بازار باشد.

 اکنون سوال اصلی این‌جاست که آیا زیرساخت‌های لازم از جمله جایگاه شارژ و یا قطعات مورد نیاز از جمله باتری شارژی این خودروها فراهم است؟ و یا خودروهای برقی نیز در حد وعده و وعید باقی مانده و به مرحله اجرا نخواهد رسید؟

در ادامه مقاله‌ای از گاردین را می‌خوانید که در آن بیشتر با ماهیت و چگونگی کارکرد خودروهای برقی و میزان اثربخشی آن‌ها در حوزه محیط زیست آشنا خواهید شد.

آیا واقعاً خودرو برقی نسبت به خودرو بنزینی کربن کمتری تولید می کنند؟

با وجود تمام امیدهای سبزی که به خودروهای غیرآلاینده بسته شده، آیا آن‌ها می‌توانند به هدف اصلی خود یعنی کاهش انتشار کربن و در نتیجه کاهش گرمایش جهان دست یابند؟ در مطلب پیش رو سعی می‌کنیم به این سوال پاسخ دهیم که آیا خودروهای برقی نسبت به خودروهای بنزینی کربن کمتری تولید می‌کنند؟

در ایالات متحده آمریکا، ریک اسکات، سناتوری از ایالت فلوریدا در این‌باره گفته است: “شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد خودروهای برقی آنقدرها که مردم فکر می‌کنند تمیز نیستند و مردم سزاوار دانستن حقیقت هستند.”

هم‌چنین مقاله‌ای در دیلی میل بریتانیا گزارش داده است که مزایای زیست‌محیطی خودروهای برقی ممکن است هرگز احساس نشود. زیرا بسیاری از وسایل نقلیه الکتریکی هیچ‌گاه به هدف مسافتی که برای آن خریداری شده‌اند، نمی‌رسند. زیرا مالکان این خودروها، آن‌ها را با مدل‌های جدیدتر جایگزین کرده و خودروهای برقی کارکرده خود را در گاراژ انبار می‌کنند.

احساس می‌کنم فریب خورده‌ام

 اما فقط رسانه‌های دست راستی نیستند که بر علیه این خودروها موضع گرفته‌اند. در ماه ژوئن گاردین مقاله‌ای از روآن اتکینسون، بازیگر شناخته شده نقش مستربین منتشر کرد که نوشته بود: “احساس می‌کنم در مورد ادعاهای محیط زیستی خودروهای برقی فریب خورده‌ام. با خواندن تحقیقات ولوو که نشان می دهد که انتشار گازهای گلخانه ای در طول تولید یک خودروی برقی تقریباً ۷۰ درصد بیشتر از تولید یک خودروی بنزینی است، فهمیدم که واقعیت کاملا متفاوت از این ادعاها بوده است.”

عمر مفید خودروی برقی اتحادیه اروپا سه برابر کمتر از خودروهای بنزینی است

هر گونه ارزیابی از انتشار کربن مرتبط با یک محصول باید با در نظر گرفتن کل چرخه عمر مفید آن، از ساخت تا اسقاط و بازیافت صورت گیرد. بسیاری از ادعاها در مورد عوارض زیست محیطی ظاهراً شدیدتر خودروهای برقی بر تولید تمرکز دارند و زمان استفاده از این خودروها را نادیده می‌گیرند. حقیقت این است که تولید این خودروها انرژی بیشتری طلب می‌کند. تولید باتری خودروی برقی، و نیز شارژ هر باره آن به مقادیر بالای برق نیاز دارد. با وجود این‌که تولید برق منجر به تولید کربن نمی‌شود، بسیاری از کشورها به منظور راه‌اندازی ژنراتورهای خود هم‌چنان از سوخت‌های فسیلی پر از کربن استفاده می‌کنند. تجزیه و تحلیل آزمایشگاه ملی Argonne در ایلینویز، به نقل از آژانس حفاظت از محیط‌زیست ایالات متحده، نشان می‌دهد که تولید خودروهای باتری‌دار حدود ۶۰ درصد بیشتر از سوخت‌های فسیلی کربن تولید می کند.

بیشترین میزان کربن تولید شده توسط خودروهای سوخت فسیلی زمانی است که لوله های اگزوز دائماً دی اکسید کربن را وارد اتمسفر می‌کنند. کمپینی به نام حمل و نقل و محیط زیست (T&E)، محاسبه کرده است که یک خودروی بنزینی نو در هر ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر (۶۲,۰۰۰ مایل) رانندگی حدود ۲۷ تن کربن تولید می‌کند. در مقابل، خودروهای برقی انرژی کمتری مصرف کرده و از منابع فاقد کربن شارژ می‌شوند. میزان دوستی ماشین‌های برقی با محیط زیست بستگی به میزان مصرف برق تجدیدپذیر در شبکه‌های محلی دارد. T&E یک ماشین حساب آنلاین ارائه داده است که ترکیب انرژی کشورهای مختلف و این‌که باتری در چین پرکربن ساخته شده یا سوئد سبز را نشان می‌دهد.

 یکی از مدیران این شرکت با نام لوسین متیو در این‌باره گفته است که برتری خودروهای برقی پس از طی ۷۰ هزار کیلومترمشخص می‌شود. در واقع هرچه‌قدر بیشتر این خودرو را برانید، عملکرد آن بهتر خواهد شد. با جایگزینی انرژی باد و خورشید به جای گاز و نفت، و با کاهش تولید کربن حاصل از تولید برق تصویر خودروهای الکتریکی بهبود خواهد یافت.

خودروی بنزین به انتها رسیده ولی خودروی برقی در ابتدای کار است

ما همچنین باید آینده فناوری ها را در نظر بگیریم. آوک هواکسترا، یکی از محققین انتقال انرژی در دانشگاه فناوری آیندهوون، گفت: “انتشار گازهای گلخانه‌ای از خودروهای سوخت فسیلی نمی‌تواند بیش از این کاهش یابد، به این معنی که آنها یک فناوری قابل دوام برای دنیای بدون آلاینده نخواهند بود. با این حال، توسعه باتری سازی هنوز در مراحل ابتدایی است و احتمالاً در آینده تعادل را بیشتر به نفع خودروهای برقی تغییر خواهد داد. وی افزود: “موتورهای بنزینی راه به جایی نخواهند برد و باتری‌دارها برای رسیدن به حذف کامل کربن راه حل نهایی خواهند بود.”

اما باتری‌ها تنها راه برای رساندن خودروها به تولید آلایندگی صفر نیستند. می‌توان این خودروها را با سوخت های الکترونیکی، بنزین ساخته شده با کربن تولیدی هوا، هیدروژن آب و برق سبز به راه بیندازید. در آینده طولانی مدت، این تکنولوژی‌ها می‌توانند حتی در ماشین‌های غیر برقی سنتی هم به کار گرفته شوند. استفاده از هیدروژن در سلول‌های سوختی برای به راه انداختن موتور ماشین نیز طرفداران زیادی دارد. به هر حال، کارآیی انرژی بسیار بیشتر از استفاده مستقیم از برق خواهد بود. از آنجایی‌که فرآیند کربن‌زدایی از هواپیماها فرآیند سختی خواهد بود، استفاده از سوخت به این صنعت محدود خواهد شد. نکته مهمی در مقاله روآن اتکینسون وجود داشت: “جایگزینی یک ماشین کوچک قدیمی با یک ماشین برقی نو به خاطر کربن منطقی به نظر نمی‌رسد.”

در نهایت در یک مقایسه واقعی باتری بسیار تمیزتر از معادل بنزینی خود خواهد بود. استفاده از سوخت‌های فسیلی برای راندن خودروی برقی هم‌چنان به تولید آلایندگی کمک می‌کند اما در رقمی بسیار پایین‌تر از ماشین‌هایی که مستقیما  از سوخت فسیلی استفاده می‌کنند. سود این جایگزینی در حال حاضر در اقتصادهای پیشرفته‌تر نمود بیشتری دارد اما در آینده با تلاش کشورها برای دور شدن از استفاده از گاز و ذغال سنگ در تولید برق، این منفعت گسترش خواهد یافت. به نظر می‌رسد قرار دادن باتری در خودروها تاکنون تنها راه عملی برای تغییر ده‌ها میلیون خودروی سبک فروخته شده در هر سال به سمت آلایندگی صفر باشد.

اخبار برگزیدهخودرومحیط زیست