اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۴ چگونه خواهد بود؟

هما میرزایی- جهان صنعت نیوز، انتظار برای وقوع امر غیرمنتظره‌ درسی بود که وقایع سال گذشته برای ما به همراه  داشت. با این حال، به نظر می‌رسد تصویر اقتصاد بین‌الملل در ۲۰۲۴ تحت تاثیر مسائلی باشد که با آن‌ها آشنا هستیم. در مطلب پیش رو به بررسی آن‌چه که در ۱۲ ماه آینده در اقتصادهای بزرگ رخ خواهد داد، پرداخته ایم.

مخاطرات سیاسی

با نگرانی از گسترش ناآرامی‌ها در خاورمیانه و ورود روسیه و اوکراین به سومین سال جنگ، مسائل ژئوپولیتیکی می توانند دوباره به تزلزل بازارها منجر شود. ایجاد اخلال در کشتی‌رانی در دریای سرخ پیشاپیش منجر به افزایش هزینه‌های حمل‌و‌نقل و تورم شده است. زیرا شرکت های کشتیرانی هزاران مایل به مسیر خود اضافه می کنند تا از عبور از این منطقه اجتناب کنند.

بنا بر پیش‌بینی‌های وینسنت شاینو، رئیس مرکز تحقیقات Generali Investments مخاطرات احتمالی سال ۲۰۲۴ شامل احتمال سهمیه بندی بیشتر تولید نفت اوپک پلاس برای بالا بردن قیمت‌ها، تضعیف حمایت انتخاباتی از دو حزب جریان اصلی و افزایش تنش‌ها بین پکن و واشنگتن در طول مبارزات انتخاباتی ایالات متحده است که انتظار می رود بین رئیس جمهور کنونی جو بایدن و رئیس جمهور سابق دونالد ترامپ برگزار شود.

ABN Amro شرکت خدمات مالی هلندی، پیش‌بینی کرده است که کاهش قیمت‌ها به روند بازسازی اقتصادی در اواخر ۲۰۲۴ کمک خواهد کرد اما در عین حال هشدار می‌دهد که مخاطرات پیشرو شامل برنامه تبلیغاتی ترامپ، درگیری تجاری بالقوه بین اتحادیه اروپا و چین، و به طور گسترده‌تر، خطر جدایی هر چه بیشتر بین غرب و چین خواهد بود.

امسال در کشورهایی که ۶۰ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهند، از جمله هند، اتحادیه اروپا و انگلستان (در صورتی‌که ریشی سوناک تا ژانویه ۲۰۲۵ بر سر کار نماند) انتخابات برگزار خواهد شد، اما این انتخابات آمریکا است که بیشترین تاثیر را بر بازارهای مالی خواهد گذاشت.

راس مولد مدیر سرمایه‌گزاری  AJ Bell می‌گوید بر اساس تحقیقات انجام شده “بازار سهام ایالات متحده به طور سنتی در سال آخر انتخابات دچار نوسانات شدیدی می‌شود” اما بانک آمریکا با اشاره به افزایش ۷۵ درصدی شاخص S&P 500 ( ۵۰۰ سهام برتر در بازار بورس سهام نیویورک و نزدک) در سال‌هایی که در آن‌ها انتخابات برگزار شده، این ادعا را رد می‌کند. تحقیقات Allianz Research نیز نشان می‌دهد که در مجموع ” تقویم فشرده انتخاباتی در ۲۰۲۴ به عدم قطعیت اقتصادی دامن خواهد زد. در شرایط کنونی دولت‌ها، خانواده‌ها و شرکت‌ها ترجیح می‌دهند صبر کنند و تصمیمات اقتصادی مهم خود را به تعویق بیندازند.”  

اگر طبق پیش‌بینی‌ها حزب کارگر برنده انتخابات انگلستان شود، رویال بانک کانادا انتظار واکنش منفی قوی از سوی بازارهای مالی را ندارد. بر اساس اظهارات این بانک، حزب کارگر به سوی مرکزگرایی روی آورده و روابط خود با شرکت‌های سهامی را بهبود بخشیده است.

سهام؛ پرشور همچون دهه ۲۰ ؟

سال گذشته با افزایش قیمت اوراق قرضه و نیز سهام در ماه‌های نوامبر و دسامبر، با تجدید قوای دارایی‌های پرخطر به پایان رسید. شاخص S&P 500 سال ۲۰۲۳ را با پایین‌ترین نرخ خود تقریبا ۴.۷۷۰ به پایان رساند و بسیاری از تحلیل‌گران انتظار دارند در سال ۲۰۲۴ شاهد رشد این رقم باشند. ادورد یاردنی، رئیس مرکز تحقیقات Yardeni پیش‌بینی کرده رقم شاخص تا انتهای سال به ۵.۴۰۰ رسیده و تا پایان سال ۲۰۲۵ به ۶۰۰۰ نیز خواهد رسید. یاردنی می‌گوید بازارها همچون اتفاقی که در صد سال پیش در دهه ۲۰ افتاد، پر شور خواهند شد. با مصرف‌کنندگانی که با رضایت از امنیت شغلی خود به خرج کردن خواهند پرداخت زیرا شرکت‌های آمریکایی با توانایی بالای خود در جهت ایجاد جریان نقدینگی از اقتصاد ایالات متحده حمایت می‌کنند.

با این حال، مارک هفل، مدیر ارشد سرمایه‌گزاری در کمپانی مدیریت ثروت جهانی UBS، پیش‌بینی می‌کند که شاخص S&P 500 سال ۲۰۲۴ را تقریباً از همان نقطه‌ای که شروع کرده به پایان خواهد رساند، اگرچه او در سهام‌های با کیفیت ایالات متحده از جمله بخش فناوری فرصت ویژه‌ای می‌بیند.

بریتانیا و ترس دوباره از رکود

پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۴ نرخ اشتغال کاهش یافته و آمار بیکاری به ۵ درصد، و در سال ۲۰۲۵ به ۵.۲ درصد افزایش پیدا کند. بر اساس پیش‌بینی مورگان استنلی تورم در بریتانیا از رقم ۳.۹ درصد ماه نوامبر به ۲.۸ کاهش خواهد یافت اما این رقم هم‌چنان بالاتر از رقم هدف ۲ درصد تعیین شده توسط بانک انگلستان خواهد بود. در همین حال، در پایان سال ۲۰۲۳ ترس از رکود اقتصادی بریتانیا پس از به روز رسانی داده های تولید ناخالص داخلی که انقباض کوچکی را در ماه های ژوئیه تا سپتامبر نشان داد، افزایش یافت. مورگان استنلی هم‌چنین پیش‌بینی می‌کند که بریتانیا در سال ۲۰۲۴ شاهد انقباض ۰.۱ درصدی خواهد بود که حداقل به رکود در دو فصل متوالی خواهد انجامید. وی به مشتریان خود گفته است ” اقتصاد بریتانیا با ترکیبی از سیاست‌های چالش برانگیز در وضعیت تعادلی شکننده‌ای گیر کرده است. خروج از این وضعیت آسان نخواهد بود زیرا در ابتدای سال ما شاهد رکود بوده و یک اقتصاد ضعیف در طول سال ۲۰۲۴ خواهیم دید.

با وجود اقتصادی ضعیف و کندی روند رشد قیمت‌ها، سرمایه‌گزاران از بانک انگلستان توقع دارند نرخ بهره را تا ماه دسامبر از رقم کنونی ۵.۲۵ درصد به رقم ۳.۷۵ کاهش دهد. اما بانک انگلستان تا کنون با اصراربر این‌که برای کاهش نرخ بهره خیلی زود است، در برابر چنین انتظاراتی مقاومت کرده است.

صاحبخانه‌هایی که به دنبال رهن مجدد هستند در حال حاضر از پیش‌بینی‌های موجود سود می‌برند، زیرا وام‌دهندگان بزرگ در برخی موارد هزینه معاملات با نرخ ثابت خود را در این هفته به کمتر از ۴ درصد کاهش داده‌اند.

نرخ بهره در سایر بانک‌های مرکزی

بازارها عموما بر خلاف نظریه “بالاتر و طولانی‌تر” عمل می‌کنند؛ نظریه‌ای که طبق آن بانک‌های مرکزی هزینه استقراض را در جهت مبارزه با تورم برای مدتی محدود می‌کنند. انتظار می‌رود بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا و بانک مرکزی اروپا در طول سال ۲۰۲۴ بارها به کاهش نرخ بهره دست بزنند. پیش‌بینی می‌شود بانک مرکزی ایالات متحده نرخ بهره را تا پایان سال از ۵.۲۵-۵.۵ درصد به ۳.۷۵-۴ درصد کاهش دهد. در منطقه یورو، تورم در پاییز گذشته به رقم هدف ۲ درصد که از سوی بانک مرکزی اروپا تعیین شده بود، نزدیک‌تر شده بود. در اوایل ماه دسامبر، ایزابل اشنابل یکی از اعضای بانک مرکزی اروپا گفت “این کاهش چشم‌گیر تورم به این معنی است که افزایش نرخ بهره فعلا منتفی است.”

چشم‌انداز جهانی؛ منعطف اما کند

 اقتصاددانان آکسفورد بر این باورند که اقتصاد جهانی فرود نرمی خواهد داشت اما رشد اقتصادی در ۲۰۲۴ بر اساس استانداردهای پس از ۲۰۰۸ کافی نخواهد بود. این کاهش احتمالاً به دلیل عواملی از جمله نرخ بالای بهره و فشارهای ناشی از مخارج دولت خواهد بود. مورگان استنلی پیش‌بینی می‌کند که رشد جهانی در سال ۲۰۲۴ از ۳ درصد تخمین زده شده در سال ۲۰۲۳ به ۲.۸ درصد کاهش یابد. در اروپا به دلیل اثرات مستمر شوک‌های وارد شده درعرضه انرژی، به‌ویژه بر آلمان، و اثرات طولانی مدت سیاست‌های پولی سختگیرانه، رشد مثبت کوچک ۰.۵ درصدی در ۲۰۲۴ و ۱ درصدی در ۲۰۲۵ پیش‌بینی می‌شود.

پیش‌بینی می‌شود چین بر رشد بازارهای نوظهور تأثیر‌گزار باشد، در حالی‌که «سناریوی جنوب جهانی» آن، یک چرخه طولانی‌مدت کاهش بدهی در این کشور، ناشی از نکول‌های گسترده در بخش مسکن ، را به تصویر کشیده و به سایر اقتصادها نیز سرازیر خواهد شد. جیم راید، استراتژیست دویچه بانک (شرکت خدمات مالی و بانکداری آلمانی) در این باره اظهار داشت اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۴ با رکود سر و کله خواهد زد و ایالات متحده آمریکا در شش ماهه اول سال با رشد کم ۰.۶ درصدی در سال رکودی خفیف را تجربه خواهد کرد. این در حالی است که اروپا در دومین سال مواجهه با رکود با رشد کوچک ۰.۲ درصدی رو‌به‌رو خواهد بود.

یان استوارت اقتصاددان ارشد Deloitte می‌گوید احتمال دارد آمریکا و اروپا بدون تجربه کردن رکودی بزرگ از منجلاب تورمی خود بیرون بیایند. وی افزود “با استانداردهای پساجنگ، این موضوعی قابل توجه خواهد بود.” خطر هنوز برطرف نشده اما بیزنس‌ها و مصرف‌کنندگان در مواجهه با تورم و بهره بالا از خود مقاومت نشان داده‌اند. اگر بانک‌های مرکزی موفق به مهندسی یک فرود نرم اقتصادی شوند، می‌توانیم به آغاز یک روند رو به رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۴ امیدوار باشیم.” 

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان