چالش تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط

هما میرزایی – جهان صنعت نیوز، در ابتدای جلسه فرزانه صمدیان، رئیس گروه صنعت، معدن و انرژی مرکز پژوهش‌های اتاق ایران به ارائه مطالعه پژوهشی درباره روند سرمایه‌گذاری صنعتی در یک دهه اخیر، معضلات و راهکارهای مورد نیاز پرداخت.

پس از آن  رجبی نژاد از معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران به تشریح مشکلات موجود بر سر راه تامین مالی در ۸ ماهه ۱۴۰۲ پرداخت و گفت: در مدت ۸ ماهه امسال بالغ بر سه هزار و ۷۰۲ میلیارد تومان تأمین مالی از محل بازار پول و سرمایه صورت گرفتهاست. این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۲۴.۸ درصدی را تجربه کرده است. در این افزایش ۲۴.۸ درصدی، ۲۱.۹ درصد سهم بازار پول و ۲.۹ درصد سهم بازار سرمایه بوده است.

علی چاغروند، معاون کمیسیون‌ها، مجامع و شوراهای اتاق ایران با تاکید بر اهمیت تامین مالی کسب‌و‌کارهای متوسط و کوچک، گفت: این همایش به منظور بررسی چالش‌ها و موانع و به همت کمیسیون صنعت و کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اناق ایران برگزار شده و قرار بر این است که راهکارهای عملی ارائه شده در این جلسه در دستور کار این دو کمیسیون قرار گرفته و به مرحله اجرا درآیند.

شفافیت معضل کسب و کارها

در ادامه نشست محمد حسین صدرایی، مدیر عامل شرکت مدیریت دارایی مرکزی گزارشی درباره وضعیت تأمین مالی کشور با تاکید بر چالش‌ها و راهکارهای اوراق بهادار ارائه داد و گفت: حجم و تعداد کل صکوک منتشره ۲۰۳.۸ همت و تعداد اوراق ۲۵۱ عدد بوده است، حجم اوراق مانده ۱۴۳ همت و به تعداد ۱۶۸ و اوراق سررسیده شده ۶۰.۸ همت و به تعداد ۸۳ بوده است. حجم کل صکوک منتشره به تفکیک نوع مرابحه ۳۳ درصد، اجاره ۴۸ درصد و منفعت ۱۸ درصد است.

وی افزود: سهم مالیات در بودجه دولت به ۴۰ درصد رسیده است. بهترین راه برای ورود به بازار سرمایه داشتن صورت حساب‌های مالی شفاف بوده که نداشتن این شفافیت به یکی از معضلات کسب و کارها در استان‌ها تبدیل شده است.  بنگاه‌ها باید در مورد اوراق بدهی حسابرسی معتبر داشته باشند. نرخ مشارکت سهامداران ضامن تداوم کسب و کارها است. جذب سهامداران بیشتر از طریق بورس و فرابورس اتفاق می‌افتد و در بازار سرمایه ایران از سال ۱۳۸۹ که انتشار اوراق صکوک باب شده، بخش دولتی و بخش خصوصی را تأمین مالی کرده است. بخش خصوصی نیز برای تامین سرمایه به سمت اوراق مرابحه روی آورده است که روندی سریع است.

وی در ادامه به معرفی سایت صکوک پلاس پرداخت و گفت: بخش خصوصی خیلی با ظرفیت‌های صکوک آشنا نیست و دولت نیز در چند سال اخیر علاقه‌ای به تامین مالی صکوک نداشته است. صدرایی با تاکید دوباره بر اصل شفافیت افزود: بخش خصوصی باید از شیوه حسابرسی معتمد بورس برای شرکت‌ها استفاده کند. استفاده از ابزارهای مالی نوین باید هر چه سریع‌تر آغاز شود تا در دو سال آینده شاهد ایجاد شرایط استفاده از آن‌ها باشیم.

تمایل به سرمایه‌گذاری در مسکن

علیرضا کلاهی رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران گفت: بخش زیادی از سرمایه کشور در حوزه غیر مولد املاک و مستغلات انباشته شده و این سطح از تمایل به سرمایه‌گذاری در بازار مسکن که دارای حباب نیز می‌باشد، نشانه یک بیماری جدی در اقتصاد است. دلیل این اتفاق این است که بازار سرمایه نتوانسته است برای سرمایه‌گذار اطمینان‌بخش باشد.

این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تصریح کرد: اگر فضای اطمینان‌بخشی بر بازار سرمایه حاکم بود، سرمایه‌ها وارد حوزه مولد می‌شد چراکه بدون شک بورس بهترین ابزار برای تقویت تولید است.

وی با اشاره به افزایش شدید هزینه ایجاد یک واحد تولیدی صنعتی گفت: وضعیت حوزه تولید و صنعت به شکلی است که بخش خصوصی واقعی به دلیل وجود انواع چالش‌ها صادرات خود را محدود کرده است. بخش خصوصی علاوه بر هزینه‌های مالیاتی با پیمان‌سپاری ارزی و موانع تأمین مالی نیز دست در گریبان است. کلاهی در انتها گفت اگر زمانی قرار بود ایران به ژاپن منطقه تبدیل شود؛ امروز به سمت افغانستان شدن پیش می‌رود.

آغوش گشاده بورس برای کسب‌و‌کارهای کوچک

محمود گودرزی مدیرعامل بورس و اوراق بهادار تهران نیز درباره ظرفیت‌های بورس گفت: یکی از ابزارهای تأمین مالی شرکت‌ها سهامی عام است و بورس تهران فرصتی ایجاد کرده تا شرکت‌های کوچک و متوسط، یعنی شرکت‌هایی که سرمایه بالای ۱۲۰ میلیارد تومان دارند، هم بتوانند وارد بازار سرمایه شده و از آن طریق تأمین مالی شوند.

وی ادامه داد: پس از جنگ جهانی دوم توسعه آلمان توسط منابع مالی خصوصی ایجاد شد. تنها راه موجود برای تامین مالی کسب و کارها بازار سرمایه است که دو عنصر اساسی دارد؛ تامین مالی بدهی و تامین مالی با ابزار مالکیت (equity). در شرایطی که نرخ بهره ۳۶ درصد است تامین مالی با ابزار بدهی توجیه مالی نداشته و کسب و کارها توانایی انجام آن را ندارند. در دو سال گذشته اولین صندوق بخشی و اهرمی و پوشش ریسک در تهران کار خود را شروع کرده که در خدمت کسب‌وکارهاست. ما با جعبه‌ابزار نوین، کسب‌وکارها را با نگاه equity تأمین مالی می‌کنیم.

گودرزی در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های بورس برای تامین مالی سرمایه کسب و کارهای کوچک اعلام کرد: هم‌اکنون ۵۰ شرکت در صف بررسی برای ورود به بورس هستند. شرکت‌های کوچک که سود بالاتر از ۱۰۰ میلیارد تومان در سال دارند، می‌توانند برای تامین مالی خود به دبیرخانه بورس و اوراق بهادار مراجعه کنند و توجه داشته باشند که در این شیوه تامین مالی سرمایه شرکت‌ها شامل معافیت مالیاتی نیز می‌شوند. البته نهادهای مالی تمایل به سرمایه گذاری در بنگاه‌هایی دارند که سودده باشند بنابراین ما در این روش به کسب‌و‌کارهایی کمک خواهیم کرد که در بازار مشکل نداشته و تنها نیاز به تامین مالی دارند. زیرساخت‌های لازم برای ورود این بنگاه‌های کوچک به بورس فراهم است و می‌توانند از خدمات کلینیک مالی و نیز مشاوره رایگان تامین سرمایه استفاده کنند. ابزارهای صندوق تامین مالی که در کشورهای توسعه‌یافته رواج دارد، در ایران به P.D.C.F  شهرت دارد.

عقب افتادگی صنعت نساجی ایران

امین مقدم عضو هیات مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران که مهمان این نشست بود، با اشاره به تبدیل شدن ترکیه به قطب پوشاک گفت: در کشور ما ۴۷ هزار واحد صنعتی و در ترکیه ۲۴۱ هزار واحد وجود دارد، افزود: از این تعداد واحد صنعتی در ایران ۵ هزار و ۵۰۰ مورد واحد نساجی هستند که تنها ۸ درصد آن‌ها در این صنعت کار می‌کنند. اما در ترکیه ۷۲ هزار واحد نساجی یعنی ۱۳ برابر واحدهای فعال نساجی ایران در حال کار هستند. به همین دلیل ارزش افزوده ترکیه در صنعت نساجی ۱۶ درصد و ۴ برابر ارزش افزوده ایران در این صنعت است. در ترکیه از ۳۴۳ میلیارد دلار صادرات، ۲۳۶ میلیارد دلار مربوط به صنعت نساجی است و در ایران فقط ۷۰۰ میلیون دلار از ۷۷ میلیارد دلار صادرات کشور، مربوط به نساجی است. از این ۷۰۰ میلیون دلار نیز حدود ۳۷۰ میلیون دلار مربوط به صادرات فرش ماشینی است و ما در صنعت پوشاک و نساجی به شدت افت کرده‌ایم.

وی افزود: از نظر ماشین‌آلات صنعت نساجی نیز سال ۹۶ واردات ماشین‌آلات ۴۷۷ میلیون دلار بوده اما سال قبل این میزان به ۳۷۳ میلیارد دلار رسیده است. این یعنی به دنبال سرمایه‌گذاری کمتر، توان به‌روزرسانی ماشین‌آلات از ببین رفته و با استهلاک بیشتر ماشین‌آلات نساجی این صنعت آسیب‌پذیرتر شده است. مقدم گفت: از سال ۹۶ تا کنون بازار ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلاری مصرف صنایع پوشاک به ۹ میلیارد دلار رسیده است. این یعنی قدرت خرید مردم کم شده و سرمایه‌گذاری داخلی کمتر شده است.

لیزینگ روشی مناسب اما مهجور برای تامین مالی

روح الله  جراحی، رئیس انجمن ملی لیزینگ ایران نیز در انتهای جلسه روش لیزینگ برای تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط را شرح داده و گفت: در حال حاضر ۴۷ شرکت لیزینگ با مجوز بانک مرکزی در کشور فعالیت داشته و علی‌رغم مزایای فراوان لیزینگ تنها ۳۵۰ میلیون دلار انجام می‌شود؛ این رقم در دنیا ۱۶۰۰ میلیارد دلار است. مهم‌ترین علت عدم توسعه تامین مالی لیزینگ در ایران قانون و مقررات و موانع مالیاتی است. 

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان