آمریکا خلیج فارس را ترک کرد

مدتی است که آمریکا به دنبال تشکیل ائتلافی ضدایرانی برای حضور در تنگه هرمز است. پیش از این نیز آمریکا طرح های مشابه ای را مانند تشکیل “ناتوی عربی” در نظر داشت اما به نتیجه نرسید. در همین راستا مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا گفته است که کشورش به دنبال تشکیل ائتلافی با حضور ۶۰ کشور است اما تاکنون تنها انگلیس این دعوت را پذیرفته است. حضور متحدان اروپایی مانند آلمان و فرانسه برای آمریکا از اهیمت بالایی برخوردار است و واشنگتن تا کنون چندبار از این کشورهای درخواست پیوستن به این ائتلاف را مطرح کرده اما با پاسخ روشنی مواجه نشده است. در ادامه جزئیات بیشتری از این تحولات و روند ایجاد این ائتلاف دریایی را می خوانید :

اوایل ماه گذشته بود که اولین زمزمه های تتشکیل ائتلاف دریایی توسط مقام های آمریکایی اعلام شد. ژنرال جوزف ووتل، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا هم خبر از آغاز رایزنی ها برای ایجاد ائتلاف دریایی در تنگه هرمز را داد. وزیر خارجه آمریکا نیز در توضیح اولیه بر زمان بر بودن این طرح اشاره کرد. او با تکرار ادعاهای واهی علیه ایران امنیت آبراه های بین المللی را هدف اصلی ایجاد ائتلاف دریایی عنوان کرد.

در اولین واکنش های بین المللی ژاپن به این اقدام آمریکا واکنش نشان داد و اعلام کرد که هیچ برنامه ای برای پیوستن به ائتلاف دریایی آمریکا در تنگه هرمز ندارد.

در ادامه جوسازی های آمریکا نیز مقامی در پنتاگون از اجرایی شدن یک طرح در خلیج فارس خبر داد و گفت واشنگتن با متحدانش در ناتو و دیگر شرکای خود درباره طرح عبور و مرور آزاد در تنگه هرمز و خلیج فارس رایزنی کرده و این طرح بزودی اجرایی می‌شود.

تداوم فشارهای آمریکا سبب شد تا ژاپن بار دیگر موضع گیری کند و این بار شینزو آبه نخست وزیر این کشور نیز اعلام کرد که کشورش درباره پیوستن به ائتلاف تصمیم نگرفته و برای کاهش تنش بین تهران و واشنگتن تمام تلاشش را خواهد کرد.

در این بین بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز به کشورهای آسیای شرقی از جمله کره جنوبی سفر کرد تا بتواند این کشورها را به این ائتلاف دعوت کند اما به نظر می رسد که دست و پا زدن های بولتون متحدان آمریکا را برای پیوستن به این طرح متقاعد نکرده است.

از سوی دیگر و در تداوم فشارها واشنگتن به طور رسمی از برلین درخواست کرد که به ائتلاف دریایی بپیوندد. آنگونه که در رسانه های خبری مطرح شد آلمان در ابتدا با طرح آمریکا مخالفت کرد. آلمان اعلام کرد که همراهی با دولت آمریکا خطر کشانده شدن به یک درگیری دیگر در خاورمیانه را به همراه دارد و  برلین به دنبال آن است که فاصله خودش را با سیاست دولت آمریکا موسوم به «فشار حداکثری» حفظ کند.این تنها موضع گیری آلمان نبود و مقام های برلین در روزهای بعد با قاطعیت دست رد به دعوت آمریکا زدند. وزیر امور خارجه آلمان  در این راستا ضمن اعلام مخالفت برلین با مشارکت در ائتلاف دریایی آمریکا بر ضرورت کاستن از تنش‌ها در منطقه تأکید کرد.

آنگلا مرکل نیز در پاسخی قاطع  عنوان کرد که همه اعضای دولت برلین در زمینه عدم مشارکت در ائتلاف دریایی آمریکا در تنگه هرمز اتفاق نظر دارند.

رد درخواست برلین سفیر آمریکا در آلمان را عصبی کرد. ریچارد گرنل گفت: آمریکا چیزهای زیادی را برای این که آلمان بخشی از غرب باقی بماند، قربانی کرده است.

 سپس اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد که کشورهای اروپایی به دنبال آن هستند از طریق دیپلماسی با ایران آزادی تردد دریایی در منطقه خلیج فارس را تضمین کنند. در همین حال  «ناتالی توچی»، مشاور ویژه «فدریکا موگرینی»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با هر گونه اقدام نظامی با هدف ادعایی تضمین آزادی تردد دریایی در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز مخالفت کرد.

پس از آلمان این بار نوبت به اسپانیا رسید. منابع دیپلماتیک در دولت اسپانیا گفتند که مادرید رسما درخواست ایالات متحده برای مشارکت در طرح ائتلاف دریایی در تنگه هرمز برای اسکورت کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها را رد کرده است.

این موج از مخالفت ها سوژه نشریه پولیتیکو شد. این پایگاه خبری تحلیلی در گزارشی، به مخالفت کشورها در پیوستن به ائتلاف دریایی ضدایرانی آمریکا در خلیج فارس اشاره کرد و آن را “ائتلاف تک نفره ترامپ” خواند.
انزوای بی سابقه آمریکا در این طرح نیز موجب شد تا پمپئو وزیر خارجه و مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا به استرالیا سفر کنند.

در همین حال در پی درخواست‌های واشنگتن از «کانبرا» برای پیوستن به ائتلاف نظامی این کشور در تنگه هرمز، نخست‌وزیر استرالیا شروطی را برای بررسی موضوع پیوستن به این ائتلاف آمریکایی تعیین کرد. وی در این خصوص گفت که قبل از آنکه استرالیا موضوع پیوستن به ائتلاف دریایی آمریکا را مورد برررسی قرار دهد، باید جزئیات مأموریت آمریکا در تنگه هرمز و همچنین اندازه این ائتلاف بین‌المللی مشخص شود.

اما کشوری که رسما به درخواست آمریکا جواب مثبت داد انگلیس بود. وزارت خارجه انگلیس اعلام کرد به ائتلاف دریایی تحت رهبری آمریکا با هدف ادعایی تأمین امنیت عبور و مرور کشتی‌ها در خلیج فارس و تنگه هرمز خواهد پیوست.

این اقدام انگلیس موجب شد تا سفیر این کشور در تهران نیز نسبت به آن موضع گیری کند. «راب مک ایر با انتشار تصویری در صفحه توئیترش در خصوص آمادگی این کشور برای پیوستن به ائتلاف دریایی آمریکا در خلیج فارس نوشت: «وزیر امور خارجه بریتانیا تاکید کرده است که رویکرد بریتانیا نسبت به ایران تغییری نکرده است و اینکه با ایران برای کاهش تنش‌ها و پشتیبانی از برجام همکاری خواهد کرد.»

دبیرکل ناتو نیز که در استرالیا به سر می برد در واکنش به تحولات خلیج فارس عنوان کرد که این سازمان تحولات مرتبط با خلیج فارس را تحت نظر دارد.  وی افزود: آزادی حمل و نقل دریایی برای متحدان ناتو بسیار با اهمیت است و برخی از متحدان این سازمان درحال حاضر در خلیج فارس نقش دارند.

مایک پمپئو نیز که به شدت در تکاپو برای دعوت کشورها به این ائتلاف دریایی ضد ایرانی است روز  سه‌شنبه (۱۵ مرداد/۶ اوت) در مصاحبه با «اسکای‌نیوز» گفته واشنگتن از بیش از ۶۰ کشور برای شرکت در یک ائتلاف دریایی با هدف ادعایی محافظت از تردد کشتی‌ها در خلیج فارس دعوت به عمل آورده است.  وی در این مصاحبه با تکرار ادعاهای همیشگی ایران را «بزرگترین حامی تروریسم» توصیف کرد و گفت: «ما می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم برنامه‌ای جامع در اختیار داریم که ایران را از انجام کارهایی که می‌تواند به بروز درگیری در منطقه منجر می‌شود- چیزی که آمریکا نمی‌خواهد- منع می‌کند.»

در همین حال روزنامه الشرق الاوسط سعودی چاپ لندن به بررسی بازتاب کنفرانس خبری اخیر وزیر خارجه کشورمان پرداخت و از قول ظریف نوشت:  «ایالات متحده اکنون در جهان تنها مانده است و نمی تواند ائتلاف تشکیل دهد. کشورهای دوست آمریکا خجالت می کشند که با این کشور تشکیل ائتلاف دهند».

بحث پیوستن متحدان نزدیک آمریکا به ائتلاف ضدایرانی تا به این لحظه در پرده ای از ابهام قرار دارد. اگرچه انگلیس به این دعوت جواب مثبت داده اما حضور این کشور و ایالات متحده آمریکا نمی تواند کافی باشد و واشنگتن به همکاری دیگر کشورها نیاز مبرم دارد. در همین حال نشریه فارین فالیسی در یادداشتی با اشاره به تمایل رئیس‌جمهور آمریکا به خروج از منطقه غرب آسیا، تصریح کرده که ترامپ در حال پیاده‌سازی طرحی است که اوباما و بوش آن را به زبان آورده بودند.

در ادامه این یادداشت آمده است که برای مدت‌ها این واقعیت پذیرفته شده بود که در چارچوب جامعه سیاست خارجی آمریکا، اگر کشوری تنگه هرمز را ببندد یا در روند کشتی‌رانی در آن اخلال کند، ایالات متحده و متحدانش با نیرویی بزرگ برای دفاع از آزادی کشتی‌رانی وارد عمل می‌شوند. با این حال، در این روزگار مشخص شده که واقعیات قدیمی و قواعد محکم چیزی بیش از تخیلات نیستند.

این یادداشت در پایان می افزاید: ایالات متحده در حال ترک خلیج فارس است؛ نه امسال و سال آینده، اما تردیدی نیست که آمریکا در مسیر خروج از این منطقه قرار دارد.