انقلاب اقتصادی بایدن به پایان می‌رسد؟
Bidenomics (بایدنومیکس) یک انقلاب ناتمام است. انتخاب بایدن برای چهار سال دیگر چه معنایی دارد؟
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز، مخالفان جو بایدن سن بالای او را دلیلی برای ناتوانی، گیجی و در نتیجه نامناسب بودن او برای ریاست جمهوری آمریکا می‌دانند. بنابراین پارادوکس بزرگ اولین دوره ریاست جمهوری این پیرمرد ۸۱ ساله این است که او ریاست یکی از چالش‌برانگیزترین دولت‌های آمریکا در نزدیک به نیم قرن گذشته را بر عهده داشته است. سیاست‌های مالی بایدن آمار کودکان در خطر فقر را به نصف رسانده، جان تازه‌ای به اصناف داده، و سیاست‌های صنعتی به وجود آورده که اقتصاد آمریکا را بازسازی کرده است.
رشد سرمایه‌گذاری در تولید
البته تمامی این مسائل در هاله‌ای از ابهام هستند. افزایش شدید مخارج فدرال، مسیر نگران کننده مالی کشور را تشدید کرده است. یارانه شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در آمریکا، متحدان را خشمگین کرده و ممکن است در نهایت به هدر رود. اما نمی‌توان منکر این حقیقت شد که بسیاری از این سیاست‌ها پیشاپیش تاثیر خود را گذاشته‌اند. کافی است به رونق ساخت‌و‌ساز کارخانه‌ها نگاهی بیندازید؛ در دوران ریاست جمهوری بایدن حتی با در نظر گرفتن تورم، سرمایه‌گذاری در بخش تجهیزات کارخانه‌ها به رشد بیش از دو برابر رسیده و رکورد زده است.
برنامه بایدن برای دوره دوم ریاست‌جمهوری چه خواهد بود؟
اقدامات او در دوره دوم چه خواهد بود؟ شعار دور دوم انتخاباتی بایدن “می‌توانیم کارمان را به اتمام برسانیم” بیشتر شبیه به قول یک پیمانکار خانگی است تا یک شعار داغ سیاسی. با این حال، به گفته مشاورین فعلی و قبلی بایدن، برنامه‌های اقتصادی او که از آن تحت عنوان Bidenomics (بایدنومیکس) یاد می‌شود، می‌تواند انقلابی اقتصادی برای آمریکا باشد. این انقلابی است که با ایمان به دولت و بی اعتمادی به بازار شکل گرفته است.
در برنامه بایدن پنج عنصر برجسته وجود دارد. اولین مورد تمایل به تقویت کارگران از طریق اتحادیه‌ها است. دوم، به هزینه‌های اجتماعی به خصوص آموزش سال‌های ابتدایی کودکی مرتبط است. سوم، ایجاد سیاست رقابتی سخت‌تر برای کنترل تجارت‌های بزرگ، و چهارم، ایجاد موجی از سرمایه‌گذاری برای تبدیل آمریکا به سرزمینی سبزتر با بهره‌وری بالاتر است. پنجمین و آخرین مورد تمایل بایدن به اخذ مالیات از شرکت‌های بزرگ و ثروتمندان برای به نتیجه رساندن موارد فوق است.
مانند تمام روسای جمهور قبلی، برنامه‌های بایدن توسط کنگره محدود شده‌اند. پنج عنصر یاد شده، همگی در لایحه ۳.۵ تریلیون دلاری «بازسازی بهتر» که در سال ۲۰۲۱ دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان از آن حمایت کردند، وجود داشتند، اما نمایندگان سنا درباره این برنامه به دو دسته موافق و مخالف تقسیم شدند. در نتیجه، برجسته ترین بخش برنامه موسوم به Bidenomics، سرمایه گذاری بوده که شامل سه قانون متمرکز بر زیرساخت ها، صنعت نیمه رساناها و فناوری‌های سبز است. با این وجود، امضای سه لایحه درباره هزینه‌های کلان که ۲ تریلیون دلار به تغییر شکل اقتصاد آمریکا اختصاص می‌دهد، دوره ریاست جمهوری بایدن را به دوره‌ای پربار تبدیل می‌کند.
مشاوران می‌گویند اگر آقای بایدن برای دور دوم به کاخ سفید بازگردد، کنترل مجلس در دست جمهوری‌خواهان بماند و یا ریاست سنا را به دست بگیرند، تمرکز او بر دفاع از دستاوردهایی خواهد بود که در قوه مقننه به دست آورده است. اگرچه جمهوری‌خواهان در صورت عدم حضور در ریاست جمهوری نمی‌توانند بسته‌های سرمایه‌گذاری بایدن را لغو کنند، اما می توانند آنها را تضعیف کنند.
صنایع نیمه‌رسانا؛ مثالی برای همکاری کنگره با بایدن
قانون صنایع نیمه‌رسانا را در نظر بگیرید. این قانون علاوه بر بودجه ۵۰ میلیارد دلاری برای صنعت تراشه‌ها، شامل بودجه ۲۰۰ میلیارد دلاری برای تحقیق و توسعه تکنولوژی‌های پیشرفته، از مواد اولیه پیشرفته گرفته تا محاسبات کوانتومی نیز می‌باشد. اما تخصیص این میزان هنگفت پول نقد، با وجود قانونی بودن نیازمند تصویب کنگره است. قرار بر این است که در سال مالی جاری مبلغ ۱۹ میلیارد دلار به سه آژانس تحقیقاتی فدرال شامل بنیاد ملی علوم، اختصاص یابد. بنا بر گفته مت هوریهان از فدراسیون دانشمندان آمریکا، این رقم ۳۰ درصد کم‌تر از حد مجاز است. اگر کنگره با بایدن همکاری نکند، این کمبودها افزایش خواهند یافت.
بودجه تخصیص داده شده به زیرساخت‌ها و صنعت نیمه‌رساناها تضمین‌شده‌تر است اما تا سال ۲۰۲۸ و پیش از پایان دوره دوم ریاست جمهوری تمام خواهد شد. بدون حمایت جمهوری‌خواهان از بودجه، سرمایه‌گذاری آغاز شده طی دو سال گذشته ممکن است کاهش یابد. تولیدکنندگانی که هزینه تولید بالایی دارند برای ادامه راه خود با مشکل مواجه خواهند شد. در حال حاضر یک اقتصاد مدرن مبتنی بر خدمات حرفه‌ای، فنی و علمی مشاغل پردرآمد زیادی ایجاد می‌کند، و به همین دلیل منتقدان دلیلی برای اختصاص این همه منابع ملی به تولید نمی‌بینند.
اهرم فشار در دستان بایدن
اما اگر جمهوری خواهان تلاش کنند در سیاست‌های بایدن اخلال ایجاد کنند، او نیز اهرم فشاری در اختیار خواهد داشت. بسیاری از کاهش‌های مالیاتی بزرگ تصویب شده در دوران ترامپ تا پایان سال ۲۰۲۵ به پایان می‌رسند. جمهوری‌خواهان می‌خواهند این قوانین را تمدید کنند تا از افزایش نرخ مالیات بر درآمد جلوگیری کنند. بنابراین یک احتمال این است که بایدن بتواند در ازای تمدید کاهش‌های مالیاتی حمایت جمهوری‌خواهان در کنگره از برخی اولویت‌های او، از جمله یارانه‌های صنعتی را به دست آورد. اگرچه، چنین توافقی می‌تواند از نظر مالی خطرناک باشد.
هم‌چنین کاخ سفید امیدوار است سیاست‌های سرمایه‌گذاری بایدن به خودی خود رشد داشته باشند. جارد برنشتین، رئیس هیات مشاوران اقتصادی رئیس‌جمهور در این‌باره می‌گوید :”از سرازیر شدن سرمایه بخش خصوصی به سمت ایده‌هایمان خوشحال و شگفت‌زده شده‌ایم.” بخش عمده‌ای از این پول به حوزه های کسب و کار و سیاستمداران محلی در ایالت های قرمز (طرفداران حزب جمهوری‌خواه) که به کاهش‌ها اعتراض دارند، اختصاص می‌یابد. در همین حال، هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه از هزینه های فدرال در زمینه علم و فناوری به عنوان راهی برای حفظ قدرت رقابتی آمریکا در برابر چین حمایت می‌کنند. به همین دلیل بود که ده‌ها نفر از حزب جمهوری‌خواه در کاخ سفید و مجلس سنا، هر چند در اقلیت، به بسته پیشنهادی بایدن در مورد صنایع نیمه‌رسانا رای دادند. مجموع منافع و اهرم‌های فشار موجود، باعث می‌شود سیاست‌های صنعتی بایدن در دوره اول ریاست جمهوری‌اش، به شکلی محدودتر در دوره دوم نیز ادامه پیدا کنند.
اولویت با سیاست‌های اجتماعی است
اما اگر بایدن با محدودیت کم‌تری مواجه باشد چه؟ برای درک ابعاد واقعی Bidenomics این سوال مطرح می‌شود که اگر دموکرات‌ها هر دوی مجلس نمایندگان و مجلس سنا را از دست بدهند، رئیس‌جمهور چه خواهد کرد؟ تیم بایدن می‌داند که اگر چنین اتفاقی بیفتد، برای به ثمر رساندن اهداف خود یک دوره زمانی کوتاه دو ساله تا انتخابات میان‌دوره‌ای بعدی در اختیارخواهد داشت.
اولین اقدامات آنها سیاست‌های اجتماعی فراموش‌شده در برنامه “بازسازی بهتر” خواهد بود. این سیاست‌ها شامل آموزش رایگان پیش‌دبستانی برای کودکان ۳ و ۴ ساله، یارانه مهد کودک‌ها، خانه‌های سالمندان، اعتبار مالیاتی بیشتر برای خانواده‌های دارای فرزند و هم‌چنین مرخصی والدین می‌باشد. ژانت یلن، وزیر خزانه‌داری این دستور کار را «اقتصاد مدرن جانب عرضه» توصیف کرده است. (اقتصاد جانب عرضه مکتبی در اقتصاد کلان است که بر اساس آن می‌توان با کاستن از موانع مردم برای تولید و عرضه کالاها و خدمات رشد اقتصادی ایجاد کرد). بنا بر گفته‌های وی سرمایه‌گذاری در آموزش، نیروی کار آمریکایی را نیرویی سازنده‌تر کرده و سرمایه‌گذاری در خدمات مراقبتی هم‌چون مهد کودک‌ها، زنان بیشتری را ترغیب به کار خواهد کرد و در نتیجه به بزرگ شدن بازار کار خواهد انجامید. اما این کار هزینه‌بر خواهد بود و هزینه‌های اضافی به میزان حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار در سال در بر خواهد داشت که نیم درصد به کسری سالانه فدرال (که در سال ۲۰۲۳ به ۷.۵ درصد تولید ناخالص داخلی رسید) اضافه می‌کند. اجرای این برنامه چالش‌برانگیز نیز خواهد بود. به عنوان مثال، تامین مالی مهدکودک‌ها باعث افزایش تقاضا برای آن می‌شود که به کمبود نیروی فعال در این زمینه خواهد انجامید.
بایدن بزرگ‌ترین حامی اتحادیه‌های کارگری است
تمایل بایدن به تقویت اتحادیه‌های کارگری نیز انگیزه‌های زیادی به وجود خواهد آورد. بایدن خود را بزرگ‌ترین طرفدار اتحادیه‌ها در بین روسای جمهور آمریکا می‌داند؛ ادعایی که دور از واقعیت نیست. حمایت او از اتحادیه‌ها در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش در قالب کلمات و اقدامات نمادین کاملا مشهود بوده است: هنگامی که در ماه سپتامبر به میان کارگران اعتصاب‌کننده خودرو سازی در دیترویت رفت، تبدیل به اولین رئیس‌جمهوری شد که به چنین تجمعی وارد می‌شود. بایدن به انجام کارهایی بیش از این تمایل داشته است. او ابتدا قصد داشت بسیاری از یارانه‌های صنعتی را محدود به شرکت‌هایی کند که کارگران اتحادیه‌ای را استخدام می‌کنند؛ شرطی که تبدیل به قانون نشد. چشم امید جنبش کارگری به انتخاب مجدد بایدن در دور دوم انتخابات است زیرا می‌تواند به تصویب قوانین مرتبط با ایجاد و سازماندهی اتحادیه‌های کارگری بینجامد و دخالت شرکت‌ها در آرای اتحادیه را سخت‌تر کند. این یک قمار است: انعطاف‌پذیری بازار کار آمریکا به انعطاف‌پذیری کل اقتصاد می‌انجامد که در سال‌های اخیر برای کارگران خوب بوده است.
می‌گویند بایدن ضد تجارت است
روی دیگر سکه تمایل آقای بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور به طرفداری از اتحادیه‌ها این است که او به‌عنوان فردی ضد تجارت شناخته شده است. اعضای کابینه وی همواره این اتهام را رد کرده و خاطرنشان کرده‌اند که در دوران ریاست‌جمهوری بایدن سود شرکت‌ها افزایش یافته و کارآفرینان در اولین دوره ریاست جمهوری او رکوردی بی‌سابقه ایجاد کرده‌اند. با این حال، تنها دلیلی که Bidenomics مورد انتقاد قرار گرفته است، برنامه رقابتی او به رهبری لینا خان از کمیسیون تجارت فدرال بوده است. تلاش‌های او بر علیه شرکت‌های بزرگ با شکست مواجه شده است اما با وجود شکایت‌های ناموفق علیه متا و مایکروسافت، کار او هنوز تمام نشده است. کمیسیون تجارت فدرال قوانینی وضع کرده است که طبق آنها قانون‌گذاران ملزم به بررسی دقیق هر معامله‌ای هستند که شرکت‌های بزرگ را بزرگ‌تر می‌کند. این قوانین می‌توانند سیاست‌های رقابتی بحث‌انگیزتری ایجاد کنند. بررسی بیش از حد معاملات جو را برای تجارت در مقیاس بزرگ مسموم می‌کند. تمرکز جایگزین، بر کاهش محدودیت‌های کاربری زمین و کاهش مجوزهای تصرف، زمینه سالم‌تری را برای رقابت فراهم خواهد کرد.
کاپیتان صنعت
ممکن است بایدن سیاست‌های تولیدی خود در دوره اول ریاست‌جمهوری را بیشتر کند. سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری در صنعت نیمه‌رساناها آغاز کار بوده و تنها نشان‌دهنده بخش کوچکی از سرمایه‌ای است که برای کارخانه‌های بزرگ تراشه مورد نیاز است. مشاوران از بسته‌های مالی ادامه‌دار صحبت می‌کنند. هم‌چنین ممکن است قوانین جدیدی در جهت رفع موانع اجرایی سیاست‌های صنعتی به تصویب برسند. تاد تاکر از انستیتو روزولت طرفدار ایجاد یک بانک توسعه ملی شامل یک صندوق نقدی است که می‌تواند به پروژه‌های شایسته حمایت مالی تخصیص داده شود.
بایدن طرفدار اخذ مالیات از ثروتمندان است
اما این هزینه‌ها چه‌گونه پرداخت خواهند شد؟ بایدن بارها نشان داده است که طرفدار افزایش مالیات ثروتمندان به خصوص کسانی است که در طول سال بیش از ۴۰۰ هزار دلار درآمد دارند. مشاوران رئیس‌جمهور می‌گویند او به دیسیپلین مالی اعتقادی جدی دارد. برای مثال، بر اساس گزارش کمیته بودجه فدرال که یک سازمان غیرانتفاعی است، بودجه بایدن برای سال مالی جاری، کسری را در طول یک دهه به میزان ۳ تریلیون دلار یا ۱ درصد تولید ناخالص داخلی در سال کاهش می‌دهد.
اما بی اعتمادی بایدن به جهانی شدن از اتفاقات بلندپروازانه جلوگیری خواهد کرد. تصمیم او در ۲۶ ژانویه مبنی بر توقف تاییدیه صادرات گاز طبیعی مایع، تمایلات حمایت داخلی او را منعکس می‌کند. این تصمیم قیمت را برای مصرف‌کنندگان آمریکایی به قیمت مشتریان خارج از کشور کاهش می‌دهد. بایدن به طور قطع در مقابل چین سیاستی سرسختانه اتخاذ خواهد کرد. در طول دوره اول ریاست جمهوری او این گمانه‌زنی وجود داشت که او ممکن است تعرفه‌ها را برای چین کاهش دهد. اما اکنون، صحبت از اصلاحات است: کاهش عوارض کالاهای مصرفی اساسی، و در مقابل افزایش آن برای تکنولوژی‌های پیشرفته.
بنابراین، بیشتر اقدامات در عرصه داخلی که میدان جنگ اصلی است، خواهد بود؛ از هزینه‌های مراقبت از کودکان گرفته تا یارانه صنایع نیمه‌رسانا. حامیان او مدعی هستند که این اقدامت باعث افزایش برابری در آمریکا شده، از صنایع حمایت کرده و کارگران را به جای روسا تبدیل به بازیگران اصلی بازار کار خواهد کرد. در مقابل و از نظر عده‌ای دیگر، این نوع قوانین و برنامه‌های حمایتی از تولید و اتحادیه‌ها منسوخ شده‌اند. به هر حال بایدن در دوره اول ریاست‌جمهوری هرگز رادیکال نبوده است و اگر نظرسنجی‌ها به نفع او پیش بروند، وارد مرحله جدیدی خواهد شد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانلینک کوتاه :