ناکارآمدی داخلی تحریم را تقویت کرده است

به گزارش سرویس اقتصاد کلان جهان صنعت نیوز، اقتصاد ایران طی چند سال گذشته و به طور مشخص از سال ۱۳۹۷ شرایط ملتهبی را تجربه کرده‌است. در حقیقت شوک تشدید تحریم‌های اقتصادی ناشی از خروج آمریکا از برجام و همچنین همه‌گیری کرونا جرقه نابسامانی‎‌هایی را زد که تا به امروز ادامه داشته است. تجربه شوک‌های تورمی ۵۰ درصدی، رشد بیش از ۱۳ برابری قیمت دلار و میانگین رشد اقتصاد نزدیک به صفر، اقتصاد ایران را در یکی از بدترین شرایط تاریخی خود قرار داده است.

هر چند همانگونه که اشاره شد، آغاز این دوران سخت را می‌توان خروج آمریکا از برجام دانست اما اغلب کارشناسان بر این باورند که ناکارآمدی سیاستگذاری داخلی از یکسو به تشدید نوسان‌های اقتصادی و از سوی دیگر، ادامه دار شدن این شرایط تاثیرگذار است.

ملاک تولید است نه میزان دارایی

آلبرت بغزیان در گفتگو با جهان صنعت نیوز درباره دشواری های اقتصادی ایران اظهار داشت: اقتصاد ایران منابع و معادن عظیمی دارد. اما مساله این است که رتبه بندی اقتصادی کشور‌ها را بر اساس تولید انجام می‌دهند و اینطور نیست که رشد و توسعه بر مبنای دارایی‌ها باشد؛ بنابراین مسلما ما ممکن است از ذخائر موجود کمتر استفاده کنیم. همچنین بخشی از دارایی‌ها هنوز شناسایی نشده و بخشی هم هنوز به مرحله بهره برداری نرسیده‌اند یا اگر رسیده‌اند، پِرتی و ناکارا استفاده می‌شود. تکرار می‌کنم، جایگاه اقتصادی بر اساس عملکرد محاسبه می‌شود، نه داشته ها!

چرا نتوانسته ایم از داشته‌هایمان استفاده کنیم

تحلیلگر مسائل اقتصادی در ادامه گفت: درباره اینکه «چرا نتوانسته ایم از داشته‌هایمان استفاده کنیم» باید گفت، تحریم و برنامه ریزی غلط در این امر موثر هستند. یعنی وقتی تکنولوژی نداریم و از داشتن برخی از قطعات و ماشین آلات محروم هستیم، صرفا اینکه چه پتانسیلی داریم، اهمیت نخواهد داشت. به عنوان مثال برجام، سوءمدیریت، کمبود منابع ارزی، عدم تزریق سرمایه‌های خارجی و … باعث شده است تا نتوانیم از داشته‌هایمان آنطور که باید استفاده کنیم. با این توضیح که همه این موارد شناسایی شده‌اند، پس باید دنبال استفاده از این موضوع‌ها باشیم.

او افزود: همچنین می‌توان به هزینه‌های موازی کاری اشاره کنیم که ریشه در تحریم‌ها دارد. البته مشکل دیگر دخالت‌های ارگان‌های بی ربط در تصمیم گیری‌ها است که در نهایت منجر به بروز بحران شده است. با این حال باید تاکید کرد که نمی‌توان نسبت به آسیب‌های تحریم بی تفاوت بود که در کنار این «استفاده ناکارا» از داشته‌های موجود هم مانع ساز شده است. پس لازم است همه مشکلات را باهم رفع کنیم.

وی ادامه داد: مساله هزینه ساز دیگر چیزی جز این نیست که نظام تصمیم گیری در گماردن افراد، مدیریت سیاست خارجی، تنظیم رفتار‌های داخلی و … دچار سوءمدیریت است. البته اینکه چرا این مشکلات رفع نمی‌شوند و تنگنا‌ها روز به روز جدی‌تر می‌شوند، سئوالی است که باید مسئولین پاسخی قاطع و منطقی برایش داشته باشند.

چگونه اثر تحریم را کم کنیم؟

بغزیان ادامه داد: اینکه در شرایط تحریم چه راهی را برای کمرنگ شدن هزینه‌های تحدید‌های بین المللی داشته باشیم، مسلم است که اگر تکنولوژی کم داریم، از شرکت‌های دانش بنیان، دانشگاه و مراکز تحقیقاتی این را طلب کنیم که بنشینند برای جبران خلاء فلان کاتالیزور یا فلان قطعه مشابهش را درست کنند. چون تحریم است که مشکلات و کمبود‌های ما را آشکار می‌کند؛ بنابراین این وظیفه دولت است که جا‌هایی را که به خاطر تحریم بسته شده اند یا تامین نمی‌شوند را از طریق انتقال دانش به نوعی جبران کنند.

عضو و رییس سابق هیات تجدیدنظر شورای رقابت تصریح کرد: در حالتی که با دنیا مراودات اقتصادی نداریم و از داد و ستد با کشور‌هایی که در اقتصاد جهانی حرف‌های زیادی برای گفتن دارند، محروم هستیم که نوع سیاست خارجی و نگاه حاکمیت به نظام بین الملل موید این قضیه است که محدودیت‌ها همیشگی هستند و نمی‌توانیم در بازار‌های جهانی حضور داشته باشیم. این نکته کافی است تا نظام تصمیم گیری یکبار برای همیشه در رویه اش تغییر‌هایی جدی داشته باشد، بلکه گره‌های موجود بالاخره باز شوند.

ناکارآمدی داخلی تحریم را تقویت کرده است

او تاکید کرد: موقعی است که تحریم هستیم، اما مدیریت داخلی روی روال است. اما الان که هم از بازار‌های جهانی دور هستیم و هم در اداره مسائل داخلی کشور به سیاست غلط اصرار داریم و شاهد کوتاهی و اهمال هستیم، وضعیت بغرنج می‌شود. ما در حال حاضر دچار اختلاس، انحصار، افزایش تورم، کسری بودجه، تغییر نرخ ارز و … هستیم و اتفاقا کلید حل شان هم دست خودمان است، شرایط را بدتر می‌کند. در واقع وضعیت داخلی به قدری حاد است که برداشتن مانع خارجی به تنهایی نمی‌تواند اقتصاد را به سامان برساند. یعنی ناکارآمدی داخلی تحریم را تقویت کرده است. نتیجه گیری این است، برای خروج از رکود باید به صورت موزای هم مانع داخلی و هم مانع خارجی را از مسیر اقتصادی برداریم.

وی توضیح داد: موضوع خطرناک این است که اصلا دولت اعتقاد دارد که مشکل داریم یا نه! وقتی آقایان مدینه فاضله را به تصویر می‌کشند و ایران را دارای چندمین قدرت اقتصادی دنیا می‌دانند، چطور می‌توانیم به اصلاح امید داشته باشیم؟ با این توضیح که با چرخش آگاهی و دانش دیگر نمی‌توان گفت، ناکارآمدی محصول جهل تصمیم گیران است. در واقع سوءمدیریت‌ها عمدی هستند تا منافع جریانی و سیاسی محقق شوند.

بغزیان در پایان گفت: در پایان لازم به توضیح می‌دانم که اولویت دولت پرداختن به سیاست خارجی است و اقتصاد رها شده است. یعنی بیشترِ دست آورد‌های ما سیاسی بودند. با این توضیح که مثلا پرداختن به موضوع جنگ روسیه و اوکراین هیچ، تاکید می‌کنم هیچ فایده‌ای برای اقتصاد ایران نخواهد داشت.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان