کالابرگ جایگزین یارانه نقدی می‌شود؟

به گزارش سرویس اقتصاد کلان جهان صنعت نیوز، همزمان با نزدیک شدن به پایان مرحله دوم و آغاز مرحله سوم یارانه کالابرگ الکترونیکی زمزمه هایی شنیده می شود. که حاکی از آن است که دولت با استناد به استقبال گسترده مردم از این طرح تصمیم به حذف یارانه نقدی معیشتی گرفته است .

سید صولت مرتضوی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی درخصوص اجرای طرح فجرانه‌ی کالابرگ الکترونیکی گفت. تا هفتۀ اول سال ۱۴۰۳، حدود ۶۰ درصد از جامعۀ هدف از این مرحله استقبال کردند. و در مجموع، استقبال مشمولان از این طرح را بالای ۹۰ درصد اعلام کرد. وی در ادامه از آغاز مرحله سوم این طرح از ۱۸ فروردین خبر داد.

در کنار نقاط مثبت این طرح جا دارد تا نگاهی به اشکالات آن نیز بیاندازیم. در بسیاری از کشورها، دولت‌ها از برنامه‌های یارانه نقدی برای کمک به افراد با درآمد کم استفاده می‌کنند. اجرای طرح فجرانه کالابرگ، نیز با هدف تامین بخشی از کمبودهای سفره‌های خانوارهای فرودست از جمله «مواد مغذی و پروتئینی» شکل گرفت. اما در واقعیت مبلغ ناچیز و شروط گذاشته شده نتوانست کمکی در معیشت این خانواده ها داشته باشد.

دو اشکال عمده برای این طرح

به طور کلی می توان دو اشکال عمده برای این طرح عنوان کرد. نخست «اجباری بودن اقلام و محدودیت انتخاب کالا» و دوم، «مابه التفاوت بالایی که فرد می بایست. برای استفاده از کالابرگ و خرید کالا از طریف آن بپردازد».

سبد ۱۱ قلمی برای تأمین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتامین‌های لازم برای هر فرد شامل گوشت مرغ. گوشت قرمز، برنج، روغن، ماکارونی، شیر، پنیر، ماست، قند و شکر، تخم‌مرغ و حبوبات با قیمت‌های مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب شده. و مابه‌التفاوت آن قیمت‌ها با قیمت روز (۱۴۰۲) از محل یارانه جدید دولت تأمین خواهد شد.

ازجمله مواردی که دولتی ها به عنوان مزایای این طرح برشمردند. امکان تغییر برخی کالاهای حاضر در لیست کالابرگ است. به عبارتی آنچنان که دولتی ها می گویند دست فرد در این خرید بسته نیست. به عنوان نمونه اگر فرد برخی از این کالاها مثل گوشت منجمد را در سبد خود نخواهد می تواند به جایش گوشت تازه یا ماهیچه بردارد. ولی مابه التفاوت‌اش را پرداخت کند. اما امکان حذف این محصول از سبد وجود ندارد. اما این موضوع یکی از اصلی ترین ایرادات را برطرف نمی کند؛ آنچه در هفته های اخیر به عنوان نقاط ضعف طرح کالابرگ مطرح شده، محدودیت انتخاب مشمولان در خرید کالاست.

مهم ترین ایرادات این طرح

از سوی دیگر، پرداخت مابه التفاوت نیز ازجمله مهم ترین ایرادات این طرح برشمرده می شود. یک خانواده سه نفره ۶۶۰ هزار تومان یارانه کالابرگ دریافت می کنند، اما برای سه نفر باید بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان از اقلامی که مشخص شده خریداری شود ، سپس۶۶۰ هزار تومانِ آن را دولت می‌ پردازد.اما نکته قابل توجه این است فردی که بیش از ۲ یا ۳ میلیون تومان برای خرید چند قلم خوراکی بپردازد، توانایی پرداخت ۶۰۰ هزار تومان را هم دارد. موضوعی که سبب شده بسیاری از مشمولان عطای این نوع خرید را به لقای آن بخشیده و از استفاده از کالابرگ برای خرید کالای اساسی صرف نظر کنند.

از آنجاییکه که اخیرا” در جلسات تعیین مزد کارگران وزیر کار مدعی شد که «دریافتی کارگران محدود به دستمزد و مزایای مزدی نیست و «یارانه و کالابرگ» هم به بهبود سطح معاش کارگران کمک می کند»، وجود ایرادات یادشده می تواند گواهی بر این مدعا باشد که میزان رضایت مشمولان از اجرای طرح کالابرگ، به اندازه تصور دولتی ها نیست. به عبارتی دیگر، وجود نارضایتی مشمولان نشان می دهد که طرح کالابرگ، با روش فعلی طرحی غیرموثر بوده و آنچنان که هدفگذاری شده بود نتوانست نفعی برای دهک‌های فرودست داشته باشد. همه این موارد سبب شده گمانه و احتمالی بدبینانه نیز درباره اجرای طرح کالابرگ مطرح شود؛ آنکه هدف از این طرح فروش اقلام کم طرفدار در فروشگاه‌های بزرگ است نه حمایت از دهک های فرودست.

منبع: اقتصادنیوز

اقتصاد کلان