نمایش اقتدار مکران
جهان صنعت نیوز: از این رو به گفته مدیر عامل سابق سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) با مطالعه اقتصاد معدن کشور می‌توان دریافت که سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش معدن و صنایع معدنی به‌ویژه در حوزه سنگ‌آهن در این منطقه می تواند علاوه بر مسیر توسعه راه نجات اقتصاد کشور را نیز فراهم کند برنامه‌ریزی برای توسعه این منطقه در حالی است که در قانون برنامه ششم توسعه ایجاد سازمان توسعه مکران مصوب شده است.
دربرنامه ششم توسعه، سرمایهگذاری در سواحل مکران، معروف به دروازه طلایی کشور مورد توجه قرار گفته و اهمیت اقتصادی بالای این منطقه به گونه ای است که کشورهایی چون هند، کره‌جنوبی و چین برای سرمایهگذاری در مکران واردعمل شده‌اند.
امروز سرمایه گذاران بخش خصوصی داخل کشور با انتقال سرمایه خود به این مناطق انتظار دارد بدون توقف در برنامه های اجرایی ،روند پیشرفت این پروژه بتوانند نتیجه مطلوبی ازانتقال سرمایه داشته باشد نه اینکه تنها نظاره گر فرصت سوزی به دلیل وارد شدن تکان ها به بخش اجرایی باشند . اما متاسفانه تغییر و تحولات در برخی از مدیریت ها در بخش های شرکت های سرمایه گذار ،تبعاتی در ادامه روند فعالیت اقتصادی در این منطقه به وجود آورده است .
با نگاهی به مزیت های منطقه آزاد چابهار می توان پی برد که این منطقه در آینده کانون بازرگانی و مبادله های اقتصادی ایران و کشورهای همسایه خواهد شد. خرید معدن سنگ اهن در استرالیای غربی و انتقال سنگ آهن به مکران به عنوان قطب توسعه فراوری ها جهت صادرات با سرمایه گذاری حدود ۱۰ میلیون دلار استرالیا ، احداث فولادسمنگان با سرمایه گذاری ۴میلیارد دلار ، انتقال آب خلیج فارس به استان های مرکزی و کویری کشوربا سرمایه گذاری حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان از اقدامات سرمایه گذاری شده توسط شرکت معدنی و صنعتی گل گهر ،شرکت مس سرچشمه ، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو وچند شرکت صنعتی ومعدنی دیگر درمکران است تا در نهایت ارزآوری برای اقتصاد کشور داشته باشند .
این در حالی است که به گفته کارشناسان اگر تحریم خارجی و موانع و چالش ها بگذارند قطعا شرکت های ایرانی توانایی صدر نشینی در بازار های جهانی را خواهند داشت. در این رابطه با مهدی کرباسیان مدیر عامل سابق سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) در خصوص توسعه و موانع منطقه اقتصادی مکران به گفتگو پرداخته ایم که در ادامه می خوانید .
توسعه مکران در چه مرحله ای قراردارد وانگیزه ایجاد چنین منطقه ای در کشور چیست ؟
اهمیت در توسعه و راه اندازی منطقه مکران به دلیل اهمیت جغرافیای آن است .این منطقه دو بخش اساسی دارد و از جاسک شروع می شود تا مرز پاکستان ادامه دارد. درمنطقه جاسک و توسعه آن اخیرا بر حسب نظر رهبری کارجدیدی شروع شده است که به نظر می رسد با همین روند حمایت پیش بینی می شود در آینده نزدیک ،توسعه در این منطقه صورت می گیرد.
از این رو به دستور مقام معظم رهبری ضرورت توجه و توسعه همه جانبه جاسک و سواحل مکران در دستور کار قرار گرفته است . منطقه ساحلی مکران به دلیل اینکه در جوار دریای عمان قرار دارد و بندر چابهار و جاسک نیز در این منطقه قرار دارند؛ از ویژگی‌های آن دسترسی به آب‌های آزاد و کریدورهای جهانی است که می‌تواند صنایع انرژی‌بر و آب‌بر در این حاشیه مستقر شود.
به دلیل محدودیت‌های منابع، امکان توسعه همه پهنه‌های کشور وجود ندارد، اما توسعه سواحل و پهنه مکران در اولویت برنامه ششم است.طبق برنامه ریزی قرار بود توسعه همه جانبه ،جاسک را مهمترین بندر دریای عمان مبدل کند اما در سالیان بعد اگرچه توسعه در ابعاد نظامی بخوبی اجرا شد اما این روند در حوزه اقتصادی با سرعت کندی مواجه شد .
اکنون طبق برنامه دولت طرحها و پروژه هایی که در راستای توسعه جاسک و سواحل مکران تعیین شده است ؛ ایجاد منطقه انرژی جاسک و تبدیل آن به قطب انرژی خاورمیانه ، پروژه انتقال گاز طبیعی از طریق خط لوله به عمان، احداث مخازن ذخیره نفت خام و گاز، احداث پالایشگاه ، احداث مجتمع پتروشیمی، احداث نیروگاه برق، احداث فرودگاه جاسک، توسعه حمل و نقل جاده ای و ریلی د رامتداد ساحل ( بندرعباس ، جاسک ، چابهار )، ایجاد شهرک صنعتی ایران و چین د ر جاسک و ایجاد منطقه ازاد جاسک، که البته ابرخی از این طرح ها هنوز اجرا نشده است.
گام دوم توسعه سواحل مکران مربوط به کدام بخش است ؟
بخش دوم مهم این منطقه اقتصادی ، چابهار است توسعه بندر جاسک گام بعدی در توسعه سواحل مکران است، از انجام مطالعات نحوه توسعه در این بندر می توان چنین گفت که جاسک، بندری با ظرفیت‌های بزرگ و خاص خواهد شد که شروع زیر ساخت توسعه ای این منطقه از سال ۱۳۶۱ آغاز شد که به دلیل قرارداشتن ایران در موقعیت جنگ و ایجاد مشکلات ،توسعه زیرساخت به طور موقت متوقف شد که پس از مدتی باخرید اسکله ازشرکت سنگاپویی بندر چابهار دارای اسکله شد و بعد از ان درمسیر توسعه راه های آن برای تعریض راه های مرتبط نیز اقدامات آغاز شد .
منطقه آزاد چابهار دارای فرصت های کم نظیر سرمایه گذاری در زمینه فولاد، پتروشیمی و استقرار صنایع بزرگ و کوچک است که می تواند پس از تکمیل زیرساخت های راه آهن، هوایی، جاده ای و بندری به کانون اصلی تولید، حمل و نقل، تجارت و ترانزیت تبدیل شود. مزیت های منطقه آزاد چابهار این است که در آینده کانون بازرگانی و مبادله های اقتصادی ایران و کشورهای همسایه خواهد شد.
چه اقدامات توسعه معدنی در این مسیرصورت گرفته است؟
در حالی که افغانستان از دست طالبان آزاد شده است و تمایل به مبادلات با سایر کشورها دارد وقصد برقراری ارتباط با کشورهای به ویژه ایران در مسیر تجارت دارد.از این رو قرارشد اقلام معدنی و اقلام صادارتی این کشوراز چابهار صادر شود وبا هم در حوزه معادن همکاری داشته باشیم .طبق برنامه ریزی های انجام شده درنهایت راه اندازی کارخانجاتی مشترک ایران و کشورهای سرمایه گذار برای توسعه صادرات معدنی از دیگر هدف این ارتباط بوده است .
صادرات مواد معدنی از منطقه مکران به دلیل دسترسی ایران به گازمورد توجه کشورهاست .در ادامه ملاقات ها و توافقاتی در زمینه توسعه صادرات مواد معدنی انجام گرفته است که امید وارم دولت این مسیر را ادامه دهد.یکی از کشورهایی که طرح سرمایه گذاری در راه اندازی کارخانه را مطرح وتا پای اجرا هم رساند یکی از شرکت های سرمایه گذار ایتالیایی بود که در ابتداقرار بود یک کارخانه ۴میلیون تنی آهن اسفنجی زده شودکه پس از لغو شدن برجام سرمایه گذار ایتالیایی طرح را متوقف و به ایتالیا برگرداند .
دررابطه با پروژه های مطرح در منطقه مکران توضیح دهید
شرکت فولاد مکران در این منطقه بنیان گذاشته شد و با همکاری شرکت سرمایه گذاری بانک ملت ،ایمیدرو سازمان مناطق آزادچابهار وهلدینگ توسعه صنایع معدنی امید ، طرح راه اندازی کارخانه فولاد برنامه ریزی شد. چابهار محور ترانزیت برای آسیای شرقی شده است ساخت و راه اندازی کارخانه فولاد در چابهار با پیش بینی اشتغال ۳۰۰ نفر و تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن آهن اسفنجی به روش احیای مستقیم سبب رونق اشتغال و تولید در سواحل مکران می شود.
ساخت مجتمع فولاد چابهار از سال ۱۳۹۳ در پیکره هشتم صنعتی منطقه آزاد چابهار آغاز شده و در مرحله نخست است که بر اساس پیش بینی ها تا ۲ سال آینده به بهره برداری می رسد.برای اجرای پروژه ،شرکت بدنبال بودجه ارزی آن از صندوق توسعه ملی بود که دوسال در بوروکراسی اداری قرار گرفت. اما اخیراحدود ۷ماه پیش برداشت بودجه ارزی از این صندوق تصویب شد و امید واریم به زودی مسیر راه اندازی این کارخانه ادامه یابد و اولین کارخانه فولاد در چابهار یعنی فولاد مکران با انتقال به بخش خصوصی آغاز به کار کند که طبق برآورد وپیش بینی ها سال ۱۳۹۹ به بهره برداری برسد.در نتیجه می توان به هدف تولید یک میلیون و۶۰۰ هزارتن آهن اسفنجی صرفا برای صادرات برسیم .
از امتیازات وچالش های این منطقه اقتصادی بگویید
مکران دو امتیاز بزرگ دارد. امنیت ملی و اشتغالزایی بالا . شرق کشور به دلیل حضور افغانستان وپاکستان ورابطه باآسیای میانه بسیار مهم است وحفظ امنیت این منطقه به دلیل همین همسایگی حساس و قابل پیگیری است و باعث اشتغالزایی به دلیل توسعه معدن می شود.یکی از این همسایه ها پاکستان است که در مقابل ما خیلی فقیر و ناامن است وبه همین دلیل منطقه را با چالش جدی روبرو کرده است چراکه دولت پاکستان بر منطقه اشراف کافی ندارد.ازاین رو امنیت سرمایه گذاری را به چالش می کشد که با ایجاد راه آهن و توسعه در گازرسانی وفراهم سازی بستربرای حضور سرمایه گذاری و اقتدار پاکستان صورت بگیرد.از این رو دولت درمسیر توسعه راه اهن و گازرسانی به این منطقه با قوت عمل می کند چراکه این منطقه نیاز به توسعه دارد .
نقش شرکت گل گهر در توسعه این منطقه چیست ؟
با محوریت گل گهر یک سرمایه گذاری ۱۰ میلیون تنی در فولاد زمان اقای تقی زاده با همکاری توسعه معادن و فلزات و ایمیدرو در چابهار صورت گرفت که انتظار می رود در دوره مدیریت اقای ملارحمان ادامه یابد. همچنین خرید معدن از استرالیا به دلیل کمبود سنگ آهن در داخل کشور صورت گرفته که گل گهر به عنوان شرکت های مطرح کشور با بازدید از این معدن که در فاز اولاز دخیره حدود ۵۰۰ میلیون تنی برخوردار است و فاز بعدی هم که خریداری شده حدود ۸۰۰میلیون تن بالای یک میلیارد تن سنگ اهن با عیار ۲۸درصد با سرمایه ای حدود ۱۰ میلیون دلار استرالیا به تملیک درآمد .
به دلیل هزینه بالای حمل سنگ آهن به کشور تصمیم بر این گرفته شد که در همان منطقه تبدیل به کنسانتره شود وبرای تملک این معدن حدود ۱۰میلیون دلاراسترالیا پرداخت شده چراکه در این کشورخرید معدن هزینه بالایی ندارد بلکه بیشتر هزینه صرف اکتشاف آن می شود .این سرمایه گذاری در حالی صورت می گیرد که سنگ آهن در همان منطقه تبدیل به کنسانتره شود و به صورت مواد خام به کشور مان و به منطقه مکران وارد شود .
این در حالی است که حجم فعالیت بنگاه‌های اقتصادی تولیدکننده سنگ‌آهن در ۲۰ سال گذشته حکایت از جلوگیری از خروج بیش از ۴۵ میلیارد و ۱۴۲میلیون دلار ارز از کشور دارد. این رقم معادل جمع کل ارزش مواد اولیه وارداتی مورد نیاز صنعت فولاد از سال ۷۷ تا پایان سال ۹۶ است که تولیدکنندگان داخلی بر عهده گرفته‌اند.
نکته حائز اهمیت این است که در همین سال‌ها در میان شرکت‌های بزرگ معدنی، تکمیل زنجیره ارزش فولاد نیز رواج یافت و می‌توان گفت دو غول معدنی کشور با تولید سالانه ۵۲ درصد از سنگ‌آهن تولیدشده در کل کشور از خروج ارز مورد نیاز تولیدکنندگان فولاد جلوگیری کرده و علاوه بر آن صادرات هم داشته‌اند.این ماده معدنی، ماده اولیه اصلی تولید فولاد بوده و بیشترین سهم هزینه را در قیمت تمام شده این محصول داردبا مطالعه اقتصاد معدن کشور می‌توان دریافت که سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش معدن و صنایع معدنی به‌ویژه در حوزه سنگ‌آهن مسیر نجات اقتصاد کشور را باز گذاشته است.در شرایط بحرانی امروز و تحریم‌های حاکم، صنایعی که بیشترین سطح اتکا را به توان داخلی دارند موفق عمل می‌کنند
اقتصاد کلانصنعت و معدنیادداشتلینک کوتاه :