پالایشگاه و پتروشیمی چه تفاوتی دارند؟

دو مفهوم پالایشگاه و پتروشیمی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. کارخانجات پتروشیمی و پالایشگاه‌ها هر دو مواد مشتق‌شده از هیدروکربن را پردازش می‌کنند. پالایشگاه‌ها در فرایند مشخصی، مولکول‌های مورد استفاده در عملیات پتروشیمی را تولید می‌کنند و کارخانه‌های پتروشیمی مولکول‌های مهم برای پالایشگاه‌ها را. یکی از وجوه تشابه این دو صنعت استفاده آنها از محصولات فولادی مانند لوله مانیسمان است.

پیوند بین این دو مفهوم به‌حدی است که ایده ترکیب این دو مطرح شده است، اما این دو مفهوم، تفاوت‌های اساسی با هم دارند که در این مقاله به آنها می‌پردازیم. برای آشنایی با این دو مفهوم تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

پالایشگاه چیست؟

پالایشگاه کارخانه‌ای صنعتی است که در آن طی مجموعه‌ای از فرایندهای مهندسی و عملیاتی، نفت خام، به فرآورده‌های نفتی تبدیل می‌شود. این محصولات به عنوان مواد اولیه برای سوخت، گرمایش، تولید برق و ساخت مواد شیمیایی استفاده می‌شوند. پالایشگاه‌ها بر تولید سوخت تمرکز دارند و محصولات آن عبارت‌اند از LPG، بنزین، نفت سفید، گازوئیل، سوخت جت و نفت کوره است.

فرایندهای اصلی در پالایشگاه

نفت خام پس از گرم‌شدن در کوره، وارد برج تقطیر می‌شود و به گازها، بنزین سبک، نفتا، کروزن و… تبدیل می‌شود؛ سپس به ستون خلا می‌رود، که در بالای آن گازوئیل خلا و از پایین آن باقیمانده خلا به دست می‌آید. باقیمانده خلا به واحد کراکینگ می‌رود که در آنجا بر اثر کراکینگ حرارتی ترکیباتی مانند بنزین، گازوئیل، کک و… تولید می‌شود. گازوئیل‌های واحد تقطیر خلا و کراکینگ به‌عنوان خوراک واحدهای کراکینگ کاتالیزوری و هیدروکراکینگ استفاده می‌شوند.

در این واحدها مولکول‌های سنگین تجزیه‌ و به ترکیباتی تبدیل می‌شوند که در فاصله جوش بنزین و سوخت‌های میان تقطیر قرار دارند. ترکیبات به‌دست‌آمده در فرایند هیدروکراکینگ دو حالت اشباع‌شده و اشباع‌نشده دارند. ترکیبات اشباع‌نشده، با عبور از تصفیه هیدروژنی، اشباع می‌شوند. با هدف افزایش عدد اکتان، بنزین تولیدشده از واحدهای قبلی، به واحد رفرمینگ فرستاده می‌شود که محصول این واحدها همان بنزین معمولی و بنزین سوپر است.

فرایندهای اساسی در پالایشگاه عبارت‌اند از:

• تقطیر؛ سوخت‌های سنگین و سبک را جدا می‌کند.
• کراکینگ؛ در این فرایند، کاتالیزورها نفت سنگین را به مایعات سبک‌تر و با ارزش‌تر تجزیه می‌کنند.
• تبدیل؛ با اصلاح و طبقه‌بندی مولکول‌های نفت، آنها به بنزین مفیدتر تبدیل می‌شوند و در نتیجه مقدار بنزین بالا می‌رود.
• مخلوط کردن؛ فرایند مخلوط کردن محصولات پالایشگاهی برای به دست آوردن سوخت نهایی نفت.
• تصفیه؛ از این فرایند برای تولید بنزین تمیز استفاده می‌شود. در این فرایند، گوگرد از بنزین حذف می‌شود، چون به حفاظت از محیط‌زیست کمک می‌کند. از طرفی، از این ترکیبات گوگردی برای ساخت کود و دارو استفاده می‌شود.

در پالایشگاه، الفین‌ها و مواد آروماتیک را به کمک فرایند کراکینگ کاتالیزوری تولید می‌کنند. الفین‌ها و آروماتیک‌ها، بلوک‌های سازنده محصولاتی مانند حلال‌ها، شوینده‌ها و چسب‌ها محسوب می‌شوند.

پتروشیمی چیست؟

پتروشیمی به صنایعی اطلاق می‌شود که در آن هیدروکربن‌های نفت خام یا گاز طبیعی فرآوری شده و به محصولات جدید تبدیل می‌شوند. فرآورده‌های حاصل از پالایش و واکنش فرآورده‌های نفتی، به‌عنوان محصولات پتروشیمی شناخته می‌شوند. بعضی از ترکیبات پتروشیمی به‌دست‌آمده از نفت نیز از سایر سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ یا گاز طبیعی یا از منابع تجدیدپذیر مانند ذرت، میوه خرما یا نیشکر به دست می‌آیند.

واحدهای پتروشیمی در دسته‌های متفاوتی فعالیت می‌کنند که عبارت‌اند از:

• خوراک و سوخت؛ مانند اتان، پروپان، بنزین پیرولیز، گاز مایع، هیدروژن، برش سبک و سنگین.
• مواد اولیه و شیمیایی؛ بی‌کربنات سدیم، پروپیلن، مونواتیلن گلیکول، تولوئن دی ایزوسیانات، آمونیاک، اسید سولفوریک، اسید هیدروکلریک، اتیلن، آرگون.
• پلیمرها؛ پلی استایرن، پلی پروپیلن، پلی کربنات، لاستیک مصنوعی، رزین اپوکسی مایع و جامد، لاستیک مصنوعی.
• آروماتیک‌ها؛ اتیل بنزن، ارتوکسیلن، تولوئن، استایرن، بنزن.
• کودهای شیمیایی؛ اوره، دی آمونیوم فسفات، سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم

مواد حاصل از پتروشیمی در صنایعی مثل ساخت پلاستیک، نایلون، وسایل الکترونیکی، کودهای شیمیایی، حلال‌ها و بسیاری از صنایع دیگر به‌کارمی‌روند. دو قسمت مهم پتروشیمی، شامل الفین‌ها و ترکیبات معطر می‌شوند.

به طورکلی، محصولات اولیه پتروشیمی به صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند:

• محصولات بنیادی؛ ترکیبات اصلی بسیاری از محصولات دیگر پتروشیمی، مانند اتیلن، پروپیلن و بنزین.
• مواد میانی؛ مواد به‌دست‌آمده از محصولات اولیه، مانند ملامین، پی وی سی (پلی کلرووینیل) و…
• محصولات نهایی؛ این محصولات مشتق از مواد میانی، برای تولید کالاهای ضروری مانند لاستیک، کود، پلاستیک و…

تفاوت بین پالایشگاه و پتروشیمی

همان‌طور که گفتیم تمرکز پالایشگاه‌ها بر تولید سوخت است. محصولات پالایشگاهی، گاز نفت مایع، بنزین، نفت سفید و سوخت جت، گازوئیل، نفت کوره و کک است. تمرکز پتروشیمی‌ها بر ایجاد واسطه‌های مورد استفاده برای تولید محصولات صنعتی و مصرفی است. فرایندهای عمده پتروشیمی شامل کراکینگ با بخار برای تولید اتیلن (اتان)، پروپیلن (پروپن) و بوتادین و کارخانه‌های آروماتیک تولید کننده بنزن، تولوئن، زایلن و سایر مواد آروماتیک است.

به‌عبارت دیگر پالایشگاه مکانی است که در آن نفت خام فرایندهای مختلفی را طی می‌کند و به محصولات با ارزش‌تری مثل نفت سفید، نفتا و نفت کوره تبدیل می‌شود. پالایشگاه جایی است که جهت تولید محصولات تصفیه شده، از ماشین‌آلات و تجهیزات استفاده می‌کنند. درحالی‌که کارخانه پتروشیمی به محلی می‌گویند که در آنجا هیدروکربن‌های نفت و گاز به محصولات جدید تبدیل می‌شوند.

تفاوت دیگر پالایشگاه و پتروشیمی، مواد اولیه آنهاست. مواد ورودی پالایشگاه نفت خام است، اما در پتروشیمی از نفت تصفیه‌شده و گاز استفاده می‌کنند. در نتیجه، در توضیح تفاوت پتروشیمی و پالایشگاه می‌توان گفت که پتروشیمی زیر مجموعه پالایشگاه به حساب می‌آید.

یکی از مهم‌ترین محصولات مورد استفاده در احداث پروژه‌‌های پالایشگاهی و پتروشی لوله‌های فولادی است. خرید لوله فولادی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فعالان در حوزه پالایش نفت و پتروشیمی است. استفاده از لوله‌های بی‌کیفیت در این صنایع می‌تواند خطرهای جبران‌ناپذیری را در پی داشته باشد.

یکی از مهم‌ترین عوامل زیربنایی برای بالابردن کیفیت سازه‌ها و تأمین امنیت در صنایع نفت و گاز توجه به کیفیت محصولات به‌کاررفته درآنها ازجمله لوله است. در این زمینه باید از مشاوران متخصص کمک بگیرید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

شرکت نفت آهن پاسارگاد با برند تجاری آیرومارت، با بیش از سه دهه تجربه در زمینه فروش آنلاین آهن‌آلات بهترین انتخاب برای سفارش مصالح مورد نیاز ساخت‌وساز است. می‌توانید برای دریافت اطلاعات دقیق و به‌روز از قیمت آهن‌آلات و شرایط خرید انواع مقاطع ساختمانی ازجمله قیمت لوله به سایت آیرومارت به آدرس iromart.com مراجعه کنید یا با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید.

 

***این مطلب توسط جهان صنعت نیوز نوشته نشده و انتشار آن به منزله تایید محتوا نیست.

خواندنی