پوتین و استراتژی خدای جنگ

اکنون چند ماهی است که رسانه‌ها و مقامات غربی تاکید دارند جبهه جنگ در اوکراین به‌طور نگران‌کننده‌ای علیه کی‌یف رقم می‌خورد و همزمان با اینکه جنگ فرسایشی شده، عدم حمایت از اوکراین باعث شکست کامل این کشور در مقابل روسیه خواهد شد.

از سوی دیگر در حالی که ولودیمیر زلنسکی اوضاع جنگ به خصوص در جبهه دونتسک را دشوار قلمداد کرده و برآورد شده که اوکراین سال آینده از منظر اقتصادی ورشکست می‌شود، زمزمه‌هایی نیز از لزوم مذاکرات صلح و خاتمه درگیری‌ها میان روسیه و اوکراین از سوی برخی مقامات غربی مطرح می‌شود. در چنین شرایطی شاهدیم که همزمان با دشوار شدن ادامه جنگ برای اوکراین، روسیه نیز به سمت یک استراتژی جدید جنگی گام برداشته است. در واقع روسیه اکنون برخلاف طرح اولیه که پیشروی برق‌آسا و تصرف سرزمینی اوکراین بود، حالا مبادرت به نبرد توپخانه‌ای کرده است.

طبق این استراتژی، روسیه علاوه‌بر حملات توپخانه سهمگین به مواضع نیروهای اوکراینی در خط مقدم جبهه، زیرساخت‌ها و سایر مناطق پشت جبهه اوکراین را نیز هدف حملات توپخانه‌ای قرار می‌دهد؛ امری که از دو منظر حائزاهمیت است؛ نخست جنبه عملیاتی این اقدام است که ضمن در‌هم‌کوبیدن مواضع اوکراین به‌صورت گسترده، سیستم دفاع هوایی و مقابله با آتش توپخانه را برای اوکراین و حامیان این کشور بسیار دشوار می‌کند. از سوی دیگر هدف قرار دادن زیرساخت‌ها و مناطق شهری اوکراین از منظر روانی نیز به شدت ضد نیروهای اوکراینی و مردم این کشور عمل می‌کند.

این موضوع از منظر استراتژیک، همان بازگشت به راهبرد خدای جنگ است؛ راهبردی که روس‌ها از قدیم و در طول جنگ‌های مختلف یعنی از زمان پتر کبیر که ناقوس‌های کلیسا را تبدیل به گلوله‌های توپ کرد، آن را آزمایش کرده و از آن بهره‌مند شده‌اند.

در نتیجه با وجود اینکه کشورهای غربی همچنان بر لزوم حمایت از اوکراین تاکید دارند و بسته کمک‌های مالی آمریکا نیز به تازگی از سوی مجلس نمایندگان و سنای این کشور تصویب شده است اما در لایه‌های زیرین مقامات غربی علاوه‌بر اختلاف‌نظرهایی که در خصوص حمایت از اوکراین دارند، به شدت نسبت به کلید خوردن مذاکرات صلح و پایان جنگ ابراز تمایل می‌کنند.

در همین رابطه از یک منظر می‌توان علاقه اروپایی‌ها به شروع مذاکرات و پایان جنگ را مورد تحلیل قرار داد؛ اینکه در صورت ادامه وضعیت کنونی علاوه‌بر اینکه غربی‌ها ناچار هستند هزینه‌های بیشتری در میدان جنگ اوکراین کنند، با شکست و عقب‌نشینی نیروهای اوکراینی، روس‌ها سرزمین‌های بیشتری را در این کشور تصرف خواهند کرد بنابراین در صورت وقوع چنین مساله‌ای روسیه دست برتر را هم در میدان جنگ و هم پای میز مذاکره به دست آورده و غربی‌ها ناچار خواهند شد به جای مذاکره با پوتین با او معامله کنند یعنی در چنین شرایطی دیگر مذاکره به مثابه رد و بدل شدن امتیازات به صورت متوازن، جای خود را به معامله‌ای می‌دهد که غرب ناچار خواهد شد در راستای آن جهت جلوگیری از وخیم‌تر شدن اوضاع به خواسته‌های حداکثری پوتین تن بدهد؛ امری که علاوه بر جنبه سیاسی، امنیتی و اقتصادی، برای غربی‌ها از منظر ژئوپلیتیکی نیز یک چالش اساسی و حیاتی ایجاد خواهد کرد.